لائودزه - ارتباط انسان و طبیعت در اسلام و آیین دائو نسخه متنی

لائودزه

دائوئيسم فلسفى در وهله نخست‏براساس كتاب لائودزه مبتنى است كه‏تاريخ نگارش آن مدتها پس از زمان كنفوسيوس است. نوشته‏هاى‏جوانگ‏دزه در مقام زيربناى دائوئيسم فلسفى همين قدر اهميت داردو نامهاى لائو و جوانگ معمولا به اتفاق براى معرفى اين مكتب به‏كار مى‏روند. اين مكتب فلسفى، در عين تلاش براى آشكار كردن‏قوانين نهفته طبيعت، با طبيعت و قوانين آن موافقت و يا به‏آنها گرايش دارد. 146 لائودزه، كه به بنيانگذار مكتب «دائو» اشتهار دارد، به قولى‏در 604 ق.م. تولد يافت. بعضى از محققان تاريخ 570 ق.م. راترجيح مى‏دهند. منبع اصلى اطلاع ما در مورد زندگى لائودزه، كتاب‏كوچكى است كه سوماچى‏ين Ssu-ma ,ch ien تاريخ‏نگار چينى، درحدود 500 سال پس از زمان لائودزه به رشته تحرير در آورده است.در اين كتاب نام كامل لائودزه، لى ار lierh نام خانوادگى ونام شخصى يا لى‏دان Li Tan نام و نام‏خانوادگى و لقب ] ذكر شده‏است. از زندگى او تنها دو واقعه گزارش شده است، يكى مربوط به‏ديدار كنفوسيوس و لائودزه و ديگرى مربوط به ناپديد شدن لائودزه. روايات سنتى حاكى از اين است كه لائودزه در دربار لوه-يانگ‏به مقام خازن اسناد دولتى گماشته شد. هنگامى كه سقوطقريب‏الوقوع حكومت را دريافت، آنجا را ترك كرد و رو به سوى غرب‏آورد. در گذرگاه هان‏كو Han-ku نگهبان ،كه از معتقدان او بود، از وى خواست تانوشته‏اى درباره تائووته Tao andTe براى او بنويسد. لائودزه‏پذيرفت و سه روز به گوشه‏اى رفت و با كتاب كوچكى بازگشت. اين‏كتاب «دائود جينگ‏» [ تائوو خاصيت آن ] نام گرفت. اين رساله كه‏تا كنون موجود و باقى است، تنها اثرى است كه از او بر جاى‏مانده است. از روى اين كتاب مى‏توان حدس زد كه او گوشه عزلت‏گزيده، در خلوت خود به تاملات عرفانى پرداخته بود. پس از دادن‏كتاب به دروازه‏بان، راه خود را در پيش گرفت و ناپديد شد وديگر خبرى از او باز نيامد. 147 گرچه لائودزه براى تاسيس مكتب كوششى نكرد، اما مردم خود براى‏شنيدن سخنانش نزد او مى‏آمدند. كنفوسيوس كه 53 سال از اوكوچكتر بود، يك يا شايد چند ملاقات با او داشت. سخنان كنفوسيوس‏پس از اين ملاقاتها نشان‏دهنده شگفتى و اعجاب او از لائودزه است.او در سال 517 ق.م. با اين جملات به اين ملاقاتها خاتمه داد: «شنيده‏ام كه گفته‏اند كه يك تاجر با هوش، على‏رغم داشتن‏اندوخته بسيار، چنان عمل مى‏كند كه گويى انبارهايش خالى است ومرد و الامقام، گرچه داراى والايى اخلاقى باشد، خود را ساده لوح‏نشان مى‏دهد. راه و روشهاى خودپسندانه و آرزوهاى بى‏پايان خودرا رها كنيد، رفتار مودبانه و جاه‏طلبى‏هاى گريزناپذيرتان راوانهيد، زيرا اينها بر نيكى شما نمى‏افزايند. اين تمام آن چيزى‏است كه داشتم تا به شما بگويم‏». 148 سوماچى‏ين در پايان نتيجه مى‏گيرد: «هيچ كس در جهان نخواهد دانست كه اينها حقيقت است‏يا نه.لائودزه يك فرزانه پنهان بود. او دائووده كشت مى‏كرد، بر اين‏اساس سعى در زندگى پنهانى و گمنامى داشت‏». توصيف اين فيلسوف‏به فرزانه پنهان، ريشه در زندگانى مبهم او، پس از ترك مقامش‏در دربار سلطنتى دارد. بى‏شك لائودزه براى ما انسانى است پوشيده‏در پرده نفوذناپذير ابهام. گمان مى‏رود كه پس از حركت‏به سوى‏غرب و تبت‏ساليان درازى در خلوت زيسته باشد. هيچ كس نمى‏دانداو در كجا از دنيا رفته است‏». بعضى معقتدند كه لائودزه وجود نداشته و دائودجينگ و نويسنده‏اش‏حاصل تعاليم مختلف و معلمان مختلف‏اند. به هر حال نويسنده‏دائودجينگ يك نفر است، اما راجع به او تقريبا چيزى نمى‏دانيم(و به نظر الياده اميدى هم نيست كه در آينده بدانيم) 149 . حتى‏نام واقعى او نيز مجهول مانده است، چون لائودزه Lao-Tzu به‏معناى «كودك پير» يا «استاد خواندند. Tan به معناى «دراز گوش‏» است، ويژگى‏اى كه متضمن‏چيزى غريب در ظاهر اوست. شواهدى كه تاريخ از او برجاى گذاشته،افسانه‏هايى بيش نيست كه برخى از آنها به راستى شگفت‏انگيزند،مانند اينكه شهابى آسمانى مادرش را آبستن كرد و او در هشتاد ودو سالگى، در كمال خرد و با موهايى سپيد از مادرزاده شد.ناچيز بودن اطلاعات صحيح از زندگى لائودزه برخى از محققين رادرباره اينكه آيا اصلا چنين شخصيتى در تاريخ وجود داشته است‏يانه، دچار شك كرده است. واقعيت اين است كه نويسنده كتاب‏دائودجينگ، كه مبلغ فضيلت گمنامى است، مى‏خواهد خود نيز گمنام‏باشد. شايد به همين دليل است كه در آن هيچ تاريخ، مكان، نام‏اشخاص و واقعه خاصى ذكر نمى‏شود. 150