سياست خارجى ايران قبل و بعد از انقلاب - سیاست خارجی ایران قبل و بعد از انقلاب نسخه متنی

سياست خارجى ايران قبل و بعد از انقلاب

مقدمه

نويسنده : محسن پورقلي

تهيه کننده :مرکز تحقيقات اسلامي سپاه

تاريخ انتشار : پاييز 1378

يـكـى از بخشهاى مهم علوم سياسى ، مباحث مربوط به ديپلماسى و (سياست خارجى) است . كه بسيار سرنوشت
ساز، جدّى و حساس ‍ مى باشد. با وجود جوان و نوپا بودن رشته روابط بين المـلل ، بـه دليـل كـوشـش
دانـش پـژوهـان و عـالمـان عـلم سـيـاسـت ، آثـار و مـنـابـع قـابـل تـوجّهى ترجمه و يا نوشته شده و
در دسترس علاقمندان اين رشته قرار گرفته است . امـّا در زمـيـنـه سـيـاست خارجى كشورمان تعداد
منابعى كه در دسترس قرار دارند بسيار محدود و اندك است .

شـايـد كـوشـش رژيـم هـاى حـاكـم بـر ايـران در دوران قـبـل از انـقـلاب اسـلامـى ، در جـهـت دور
نـگـاه داشتن مردم از شناخت تاريخ واقعى ايران و جهان ، بـويـژه مـسـائل مـربـوط بـه سـيـاسـت
داخلى و خارجى و جلوگيرى از رشد شعور ملّى ، يكى از علل فقر منابع علمى در زمينه سياست خارجى ايران
باشد؛ امّا اكنون كه به بركت خون شهيدان انـقـلاب ، فـضـايى بسيار مناسب جهت ارتقاى آگاهيهاى ملّى
در جنبه هاى مختلف بويژه تاريخ و عـلم سـيـاسـت فراهم آمده ، جا دارد كه تاريخ ديپلماسى كشور و
پيشينه سياست خارجى ايران از ابـعـاد و زوايـاى گـونـاگـون بـررسـى و تـجـزيـه و تـحـليـل شـده در
دسـتـرس جـامـعـه مـان قـرار گـيـرد؛ چـرا كـه مـلتـى كـه گـذشـتـه خـود و دلايـل حـوادث و پديده
هاى تاريخ خود را نشناسد، بطور قطع براى ساختن آينده ، نمى تواند سـيـاسـتـگـذارى و بـرنامه ريزى
حساب شده ، منطقى ، واقع بينانه و مصون از خطاهاى بزرگ داشـتـه بـاشـد و يـكـى از لوازم مشاركت ملى
در امر سياست خارجى ، آگاهى از تاريخ ديپلماسى كشور مى باشد. مجموعه حاضر براى تحقّق چنين هدفى تدوين
و نگارش يافته است . گو اين كـه بـسـيـار فـشـرده و خـلاصـه اسـت امـّا انـبوه رويدادها و پديده هاى
تاريخ كشور از صفويه تاكنون ، اجازه بررسى تفصيلى را با گنجايش ‍ محدود اين جزوه به ما نمى دهد.

شـايـد مـقـايـسـه عـمـلكـرد دسـتـگـاه ديـپـلمـاسـى كـشـور در دوران قـبـل و بـعـد از انـقـلاب
اسـلامـى ، مـا را در درك عـظـمـت تحوّل و دگرگونى تكاملى انقلاب اسلامى در بعد سياست خارجى يارى
دهد. اين مجموعه در دو بـخـش كـلى تـنـظـيـم گـرديـده و ايـن امـر، مـسـأ له مـقـايـسـه سـيـاسـت
خـارجـى ايـران را در قبل و بعد از انقلاب ، تا حدودى آسان مى كند.

بـخـش نـخـسـت نـگاهى دارد به سياست خارجى ايران از ابتداى صفويه تا سقوط پهلوى كه در ابـتـداى ايـن
بـخـش بـراى درك بـهـتر مبحث سياست خارجى ، برخى مفاهيم ، دانشواژه ها و مقولات تـئوريـك سـيـاسـت
خـارجـى تـبـيـيـن گـرديـده و بـخـش پـايـانى آن ، جمع بندى سياست خارجى قبل از انقلاب مى باشد.

در بـخـش دوّم ، ابـتـدا بـا بـهـره گـيـرى از حـقـوق بـيـن المـلل اسـلامـى و قـانـون اسـاسـى
جـمـهـورى اسـلامـى ايـران ، بـرخـى از اصـول و اهـداف سـيـاسـت خـارجـى كـشـور بـررسـى و سـپـس
مـسـائل و مـحـورهـاى اسـاسـى آن مـورد دقت قرار گرفته است . بعد از سپاس به درگاه خداوند سـبـحـان ،
از كـلّيـه اسـاتـيـدى كـه در سـامـان يـافـتـن ايـن مـجـمـوعـه قبول زحمت كردند، حق شناسى و
قدردانى مى شود.

لازم به ذكر است كه استفاده از منابع در كتاب لزوماًبه معناى تأ ييد نويسنده ، محتوا، ناشر و يا
مترجم نمى باشد. بلكه بنا به ضرورت از آنها استفاده شده است .