لطفا منتظر باشید ...
ما از مشغله هاى عمده زمامداران كشور بود. اين مسأ له در دوران زمامدارى شاهان سلسله هاى صفويه ،
افشاريه و زنـديـه بـا شدّت و ضعف ادامه داشت .امّا با انتقال قدرت به دست قاجارها سمت تهديد منطقه
اى ايـران از غـرب بـه شـمال ـ تجاوزات نظامى روسها ـ تغيير يافت و ضايعات فراوانى براى كشور ما به
بار آورد.در دوره زمـامـدارى رضـا خـان ، در چـارچـوب سـيـاسـت مـنـطـقـه اى ، اصـل هـمـزيـسـتـى مسالمت
آميز، پيروى از حسن همجوارى و پرهيز از مناقشه و برخورد نظامى با هـمـسـايـگـان در دسـتـور كـار
سـيـاسـت خـارجـى كشور قرار گرفت و روابط منطقه اى ايران با كشورهاى همسايه ، نسبت به دوران
حكومتهاى پيشين ، از ثبات و آرامش بيشترى برخوردار بود.از سـال 1332 سـمـت گـيـرى سـيـاست خارجى منطقه اى ايران بيش از هر عاملى ، از منافع غرب بـويـژه
آمـريـكـا تـأ ثـيـر مـى پـذيـرفـت و در ايـن بـُعـد نـيـز، سـيـاسـت خـارجـى كـشـور از اصل كلّى
وابستگى به غرب پيروى مى كرد. از اين سالها به بعد، به تدريج شاه در روابط مـنطقه اى خود ايفاى نقش
متّحد آمريكا را برعهده گرفت . پيوستن ايران به پيمان هاى منطقه اى نظير پيمان بغداد ناشى از همين
عامل بود.شـايـد اخـتلاف ايران با عراق بر سر مسأ له حاكميت اروندرود از عمده ترين تنشهايى بود كه در طـى
حـكـومـت مـحـمـدرضـا پـهـلوى بـا هـمـسـايـه ديـريـنـه ايـران بـروز كـرد و بـا توسّل به شيوه
هاى ديپلماتيك حلّ و فصل گرديد.خـروج بـريـتـانـيا از شرق سوئز و خليج فارس نقطه آغاز تحوّلى جديد در روابط منطقه اى ايران در زمان
محمدرضا پهلوى بود. به اين ترتيب در آغاز دهه 1340 ه . ش / 1970 م ايران خود را براى ايفاى نقش فعّال در
چارچوب دكترين دوستونى نيكسون ـ كسينجر آماده مى كرد و به قـيـمـت بـه دسـت آوردن عـنـوان (ژاندارمى
خليج فارس) از حاكميت به حق خود بر بحرين چشم پوشى كرد و براى ايفاى نقش بهتر ژاندارمى خليج فارس و
رفع نيازهاى استراتژيك خود در جـنـوب ، حـاكـميت خود را بر جزاير تنب بزرگ و كوچك و ابوموسى اعاده
كرد و در اين راستا از ابزارهاى ديپلماسى و نظامى بهره جست .
اصول و اهداف سياست خارجى جمهورى اسلامى ايران (1)
(تلاش در جهت برقرارى حكومت جهانى اسلام)
هر دولتى مى كوشد فعاليتهاى دستگاه سياست خارجى خود را در جهتى تنظيم كند كه در نهايت ، خـواسـتـهـا و نـيـازهاى مختلف كشور در حوزه هاى امنيتى ، اقتصادى ، سياسى ، فرهنگى و... در كـوتـاه مـدّت
بـرآورده شود. بايد توجه داشت كه هدفهاى سياست خارجى يك كشور در مقولاتى كـه در بـالا بـدانـهـا
اشـاره كـرديـم خـلاصـه نمى شوند، بلكه در كنار هدفهاى كوتاه مدّت و فـورى ، هدفهاى فرامِلّى نيز
تعقيب مى شوند كه جنبه بلند مدّت داشته و در چارچوب برنامه هاى استراتژيك مورد توجه سياستگذاران
قرار مى گيرند.(193)
يـكـى از مـبـاحـث بـسـيـار مـهـم در سـيـاسـت خـارجـى جـمـهـورى اسـلامـى ايـران ، مـبـحـث اصـول
و اهـداف سياست خارجى است . زيرا شالوده و اساس خط مشى ديپلماسى كشور به وسيله اصـول و اهـداف از
پـيـش تـعـيـيـن شـده رقـم مـى خـورد و در عمل نيز راهنماى مجريان و تصميم گيرندگان سياست خارجى است
. به همين لحاظ در اين درس و درسـهـاى بـعـدى بـا اصـول و هـدفـهـاى سـيـاسـت خـارجـى كـشـور از قبيل
تلاش در جهت برقرارى حكومت جهانى اسلام ، توسعه و تحكيم روابط بين المللى ، وحدت بـيـن مـسـلمـيـن ،
حـاكـمـيـت مـوازيـن اسـلام ، نـه شـرقـى نـه غـربـى ، روابـط صـلح آمـيـز بـا دول غيرمحارب ، دفاع
از حقوق مستضعفين و... آشنا مى شويم .در طـبـقـه بـندى هدفهاى سياست خارجى جمهورى اسلامى ايران ، تحقّق بخشيدن به حكومت واحد جـهـانـى
از هـدفـهـاى دراز مـدّت و اسـتـراتـژيـك محسوب مى گردد. بنابراين ، در اين درس به بررسى برخى از
مهمترين جنبه هاى اين مقوله مى پردازيم .
