لطفا منتظر باشید ...
مقدمه جلد 85
بسم الله الرحمن الرحيمهدف از انتشار اين اسناد كه دومين كتاب از مجموعه اسناد لانه جاسوسى در
زمينه نفت مى باشد، معرفى و افشاى يكى از ابعاد ناشناخته و در عين حال
بسيار مهم از فعاليت هاى گسترده سازمان جاسوسى سيا است. تاكنون اسناد
منتشره هر كدام گواهى بر عملكرد مذموم سيا بعد براندازى و تعقيب ديگر
اهداف سياسى هياعت حاكمه آمريكا بوده است. اين اعمال با توجه به آنچه
كه در مورد اين سازمان در اذهان وجود داشته و دارد، حكم مصاديق عملكرد
سيا را پيدا مى نموده و طبيعى و شايد بديهى به نظر مى رسد، ليكن جاسوسى
پيرامون مسائل اقتصادى آن هم در يك سطح وسيع و گسترده در نظر اول در
چهارچوب فعاليت سيا قرار نمى گيرد.
آن گونه كه اسناد به دست آمده در لانه جاسوسى نشان مى دهد، دقيقاہ به
موازات فعاليتهاى وزارت خانه هاى انرژى، بازرگانى، كشور خارجه و
نهادهاى خصوصى نظير شركتهاى نفتى و بانكهاى مهم آمريكا، سيا نيز با به
كارگيرى ابزارهاى پنهان و آشكار به عنوان مكمل آنها و چشم بيناى دولت
آمريكادر جايى كه نياز به اطلاعات غيرقابل دسترسى جهت تصميم گيرى
است، عمل مى كند.
ابعاد جاسوسى اقتصادى سيا از لحاظ موضوعى طيف وسيعى را در بر
مى گيرد، ليكن به طور مشخص در رابطه با نفت و انرژى سرمايه گذارى
عمده و مشهودى صورت گرفته كه اين وجه را كاملاہ متمايز مى سازد. اين
نكته در واقع تاكيدى است بر اهميت نقشى كه منابع نفت و انرژى در برنامه
ريزى كلى سياستگذارى آمريكايى دارا مى باشد و اينكه كنترل بازار نفت در
اختيار كسى است كه اطلاعات بيشتر و صد البته نفوذ بيشترى در سطوح
مختلف تصميم گيرى در كشورهاى صاحب نفت داشته باشد.
كار اگر به همين جا خاتمه مى يافت و در حد جمع آورى اطلاعات باقى
مى ماند شايد به عنوان نياز طبيعى هر حكومتى براى اتخاذ تصميم صحيح و
مناسب تلقى مى گرديد، ليكن سيا پس از اطلاع از جزئى ترين مسائل انرژى
كشورهاى جهان سوم متناسب با برنامه ها و اهداف حاكميت آمريكا شروع
به اعمال نفوذ رده هاى مختلف تصميم گيرى آن كشورها مى كند و روشن
است كه نتيجه ئ كار افزايش سرمايه هاى آمريكائى و در طرف مقابل كاهش
ذخائر حياتى صاحبان منابع انرژى و افزايش فقر آنهاست. البته در اين بين
واسطه هاى غارت كه بايد به عنوان امين مردم محروم صاحب منابع نفتى
عمل كنند خود و اعوان و انصارشان به نوايى مى رسند.
بديهى است اساس طرحهاى اقتصادى سياسى كه در كشورهاى صاحب
انرژى به اجرا در مى ايد متاعثر از روندى است كه براى جريان استخراج و
توليد و قيمت گذارى و توزيع انرژى براى ماشين عظيم صنعت غرب امرى
حياتى است. مجموعه اين شرايط نشان مى دهد كه اهميت بقاع يا فناع
حكومتهاى دست نشانده براى غارتگران غربى در گرو مساله ئ نفت است و
سرمايه گذاريهاى سيا در اين راستا قابل توجيه مى باشد.
اگر بخواهيم اسناد به دست آمده در سفارت آمريكا در تهران را كه پوشش
فعاليتهاى جاسوسى سيا را نيز تاعمين مى كرده تيتربندى كنيم به غير از اسناد
كه جبنه عام داشته و مساعله نفت و انرژى را در سطح جهانى مورد تجزيه و
تحليل قرار مى دهد. تنها در رابطه با كشورمان عناوين
زير قابل توجه مى باشد:
شناخت منابع نفتى در سطح كشور و ميزان ذخيره آنها
شناخت نحوه استخراج نفت در نقاط مختلف و نيازمنديهاى مربوطه
توانايى هاى فنى موجود به لحاظ كيفيت نيروى انسانى و تجهيزات
وضعيت پالايشگاهها با جزئيات كامل
ميزان توليد و استخراج از حوزه هاى مختلف به صورت روزمره
ميزان فروش و بهاى فروش به صورت روزانه
توانايى براى صدور به لحاظ فنى و اطلاع دقيق از ترمينالها بارگيرى و
صدور
چارت سازمانى تشكيلات صنعت نفت و شناخت عناصر با نفوذ در
رده هاى مختلف
وضعيت رفاهى و صنفى طبقات مختلف شاغل در صنعت نفت
گرايش هاى سياسى و مسائل كارگرى در صنعت نفت و...
اسنادى كه تاكنون در رابطه با چند كشور نفت خيز منتشر شده حاكى از
عملكرد مشابه دستگاه جاسوسى آمريكا در اين كشورهاست.
سندى كه در اين كتاب چاپ شده است يكى از تحليلهاى سيا مى باشد كه
اختصاص به دورنمايى هفت ساله ئ بازار جهانى نفت داشته، در نهايت قصد
آن دارد كه تقاضاى جهانى براى نفت اوپك و ميزان وابستگى به اين سازمان
را برآورد نمايد. دوره ئ زمانى كه اين تحليل آن را مورد مطالعه قرار مى دهد
بين سالهاى 1978 و 1985 قراردارد به طور خلاصه مراحل اين مطالعه را به
ترتيب زير مى توان برشمرد:
برآورد ميزان عرضه ئ نفت اوپك تا پايان سال 1985 از طريق بررسى
وضعيت توليدى كشورهاى مهم عضو سازمان.
تشكيل چند سناريو از تقاضاى كشورهاى عضو سازمان همكارى و
عمران اقتصادى براى نفت اوپك و كمبود انرژى اين كشورها.
- برآورد تقاضاى نفت كشورهاى روبرو شد. كشورهاى كمونيستى و
بقيه نقاط جهان.
مقايسه ئ سناريوهاى مختلف عرضه و تقاضا
از آنجا كه نتايج گرفته شده در اين مطالعه، ذاتاہ از نوع پيش بينى مى باشند،
حتى در صورت طى شدن روندهاى در نظر گرفته شده در آن نيز، نمى يابد
انتظار دقت چندانى را در آنها داشت و به مقايسه ئ ارقام و آمار مستند در
دوره هاى مختلف با آنچه در اين رساله پيش بينى شده است پرداخت، على
الخصوص كه جريانات و اتفاقات غيرمنتظره ئ چندانى سير و گذر روندهاى
نفتى و اقتصادى را تغييرات اساسى بخشيده و مسير آنها را به كلى عوض
نموده است.
يكى از اين اتفاقات كه تنها شش ماه پس از انتشار اين تحليل به وقوع پيوسته
است ولى در اين نوشتار كوچكترين احتمالى براى تاعثير آن در نتيجه ها در
نظر گرفته نشده است، رشد و پاى گيرى انقلاب اسلامى در ايران است. اين
انقلاب اثرات عميقى بر كليه ئ روندهاى سياسى، اجتماعى و اقتصادى
گذاشت و بسيارى از معادلات جهانى را تغيير داد. در اين تحليل مى بينيم كه
اقتصاددانان سيا در نظر دارند كه با تشكيل سناريوهايى براى عرضه و توليد
نفت اوپك، عرضه و تقاضاى جهانى نفت را با يكديگر هماهنگ نموده و از
اين طريق مانع افزايشهاى ناگهانى در قيمتهاى نفت كه به گمان آنها اثرات
تخريبى بر اقتصاد غرب مى گذارد، شده و بالنتيجه رشد قيمتها را با رشد
اقتصادى متناسب نمايند. پس بسيار قابل تامل است وقتى دريابيم در نتيجه ئ
شوك نفتى كه وقوع انقلاب اسلامى به بازار نفت وارد كرد، قيمت نفت در
ظرف كمتر از دوسال از بشكه اى 13 دلار به 38 دلار رسيد و يك مسير رشد
سيصد درصدى را طى نمود.
از طرفى وقوع اين اتفاق و در نتيجه انجام اقدامات بسيارى از سوى مصرف
كنندگان عمده ئ نفت در جهت كاهش وابستگى به نفت اوپك از جمله صرفه
جوئيهاى بسيار و از سوى ديگر افزايش توليد كشورهاى غير
