لطفا منتظر باشید ...
نظريه سعوديها
مسئله اى كه سلسله مراتب سعودى در حال حاضر با آن دست به گريباناست اين است كه در مورد ظرفيت آتى چه مى توان كرد. استدلالهايى كه بر
عليه افزايش ظرفيت توليد در آينده نزديك مى شود نسبتا" صريح و بى پرده
هستند:
سعوديها به درآمد بيشتر نيازى ندارند. با قيمتهاى كنونى اوپك، درآمدى
كه عربستان سعودى با ادامه سطح توليد كنونى و سرمايه گذاريهاى خارجى
خود مى تواند به دست آورد نياز مالى برنامه هاى عمرانى و سياست خارجى
آن را تامين مى نمايد.
تورمى كه عربستان سعودى در چهار سال گذشته تجربه كرده ناشى از
افزايش مخارج از محل عايدات نفتى بوده است. اكنون كه سعوديها
توانسته اند اين تورم را تحت كنترل در آورند،
نمى خواهند دوباره آن را شعله ور سازند.
اگر تقاضاى خارجى در چند سال آينده در توجيه افزايش ظرفيت بالا نرود،
سرمايه در افزايش قيمت موجب به هدردادن منابع مالى خواهد بود.
اگر ظرفيت توليدى در همين حد باقى بماند و تقاضا افزايش يابد
سعوديها تحت فشارهاى وارده مجبور به افزايش توليد و تخليه موجودى
ذخائر نفتى خود خواهند شد.
افزايش عمده ارزش نفت در دراز مدت، نفت باقيمانده در منابع را بهترين
نوع پس انداز جلوه گر مى سازد.
استدلالهايى نيز كه به طرفدارى از افزايش توليد مى شود بسيار پيچيده است
و در برگيرنده محاسباتى درباره اقتصاد جهانى و ثبات سياسى مى باشد.
سعوديها وابستگى زيادى به آينده جهان غرب دارند و خود نيز برآن واقفند.
در صورت بروز بحرانهاى اقتصادى در اروپا و آمريكا به منافع عظيم مالى
آنها در اين نقاط جهان لطمه ئ شديدى وارد خواهد آمد. آنها همچنين معتقدند
كه اگر نابسامانيهاى اقتصادى در اروپا و آمريكا بوجود آيد ممكن است راه
را براى سلطه دولتهاى كمونيستى در اين نقاط بگشايد.
بنابراين از نقطه نظر ژئوپلتيك آنها ميل دارند در زمينه برقرارى ثبات سياسى
و رفاه اقتصادى جهانى همكارى نمايند. علاوه بر اين، اگر آنها معتقد باشند
كه افزايش ظرفيت توليد، دو اوپك نيز مى توان به عنوان يك اهرم موئثر
استفاده كرد.
يكى از عوامل موئثر در طرز تفكر سعوديها، رابطه بين تصميم گيرى در مورد
ظرفيت توليد وروند مصرف كشورهاى عضو سازمان همكارى و عمران
اقتصادى است. سعوديها مى خواهند كشورهاى عضو سازمان همكارى و
عمران اقتصادى را وادار به صرفه جويى كنند تا تقاضاى بيشتر و بيشتر براى
نفت كاهش يابد. آنها مى توانند مستقيماہ با افزودن بر قيمت نفت اوپك به
صورتى كه شرايط بازار اجازه دهد صرفه جويى را تشويق نمايند. ليكن
نمى خواهند با اين عمل تورم را در كشورهاى عضو سازمان همكارى و
عمران اقتصادى شعله ور نمايند. آنها مى توانند كشورهاى عضو سازمان
همكارى و عمران اقتصادى را "وادار" به صرفه جويى شديدتر نمايند. و در
صورتى كه اين كشورها اقدامات مربوط به صرفه جويى را در پيش گيرند
آنهانيز خواهند توانست ظرفيت توليدى خود را بالا ببرند.
تصميم گيرندگان سعودى مجبور هستند كه عكس العمل هاى سياسى داخلى
را نيز در قابل ظرفيت توليدى خود در مورد ملاحظه قرار دهند. اين عقيده كه
براى منفعت نسلهاى بعدى در منابع نفتى سعودى يابد صرفه جويى شود
بسيار گسترده و همه گيراست. بسيارى در عربستان سعودى به اين اعتقاد
دست يافته اند كه عربستان سعودى در رابطه خود با غرب به طور اعم و
آمريكا به طور اخص پيش از آنچه دريافت كند از دست مى دهد. بنابراين اگر
مسلم شود كه منافع عربستان سعودى فداى منافع غرب مى شود، از هيچيك
از خط مشى هاى قيمت گذارى توليدات نفتى از نظر سياسى حمايت
نخواهد شد
بسيارى از اعضاع شوراى عالى نفتى طرفدار محدود شدن توليد نفت و
ظرفيت توليدى آتى عربستان سعودى هستند و معتقدند كه اگر نفت در زمين
باقى بماند بهترين نوع پس انداز مى باشد. اشباع فعلى بازار نفت جهانى به
آنها اين فرصت را داده كه انتخابهاى خود را بيشتر بررسى نمايد.
علاوه بر اين دوران عدم تصميم گيرى در مورد سطوح ظرفيت آتى همراه با
كندى روند تصميم گيرى سعوديها، كه بر اساس مصالحه، آشتى، و هنر
ظرفيت به تاخير اندازى استوار مى باشد. طولانى تر شده است. در جائى كه
عدم قاطعيت و يا مخالف با تغييرات وجود داشته
باشد، به دفع الوقت گذراندن قاعده روز است و موقعى كه در مورد ايجاد
تغيير در مسائل مهم توافق نظر وجود نداشته باشد، نوعى رخوت و سستى
حاكم مى گردد مگر اينكه ملاحظات غالب ديگرى وجود داشته باشد.
كشمكشى كه در سلسله مراتب سعودى جهت كنترل توليد نفت سياست و
سرمايه گذارى آغاز شده بود و هم اكنون ظاهراہ حل شده است. تمايل به
تعويق انداختن تصميمات مربوط به گسترش ظرفيت را تشديد نموده است.
يمانى وزير نفت خواستار ايجاد يك موئسسه مستقل دولتى به رياست يكى
از طرفداران خودبود تا نيازهاى نفتى سعودى را جدا از
شوورى عالى نفتى مشخص و تعيين نمايد.
وزير دارائى ابالخيل وزير برنامه ريزى نظير با وى مخالفت كرده و هر دو
اشتياق داشتند كه اين تصميم گيريها بايد در شوراى عالى نفتى كه خودش ان
نيز از جمله اعضاى آن هستند مطرح و اتخاذ گردد.
مهمترين مساعله كنترل امور مالى و مبارزه كلى براى به دست آوردن قدرت و
نفوذ بوده است.
وليعهد فهد تصميم گرفته است كه شركت ملى نفت جديد را كه به دنبال ملى
شدن " فعلاہ معلق " آرامكو بوجود خواهد آمد تحت اختيار شوراى عالى
نفت قرار دهد. به هر حال مبارزه بر سر به دست گرفتنخ قدرت تصميم گيرى
بوده است و نه بر سر تعيين سطح توليددر آينده. اكثر رهبران دو طرف مبارزه
در عربستان سعودى و خوديمانى معتقدند كه توليد نفت آتى عربستان
سعودى بايد محدود به 12 ميليون بشكه در روز يا كمتر شود.
به منظور برنامه ريزيهاى داراز مدت، رهبران سعودى ظاهراہ در مورد چهار
چوبى ملى براى توليد نفت كه تا سطح 12 ميليون بشكه در روز تا اواسط
سالهاى 1980 ثابت مى ماند ائتلاف كرده اند. بر اساس ذخائر كنونى
سعودى و پيش بينى درصد اكتشافات آتى مى توان
حدود 25 تا 30 سال اين درصد اكتشافى را حفظ نموده و چند دهه طول
خواهد كشيد تا سطح توليد سير نزولى در پيش گيرد. سعوديها مطلوبيت
كمترى را در سطح توليدى بالاتر تشخيص مى دهند " براى مثال 14 ميليون
بشكه در روز " چون آن ظرفيت 15 تا 20 سال دوام خواهد آورد و سير
نزولى زودتر از موعد مقرر خواهد رسيد.
در مقايسه با نسبت بين توليد عادى و ذخائر نقاط ديگر جهان، سطوح بالاتر
توليد امكان پذير است، ليكن از نظر سعوديها چندان مطلوب نمى باشد.
