روز شمار انقلاب اسلامی نسخه متنی
لطفا منتظر باشید ...
و يا نيمه قانونى مورد بهره بردارى واقع گردد، چون دولت قادر نبود به
دليل مخالفت جهانى " بخصوص آمريكا " در زمينه ئ حقوق بشر و
سركوبهاى اعمالى از طرف دولت، مستقيماہ مرتكب چنين اعمالى
شود. اين امر سبب مى شود كه دولت ايران علناہ بتواند از حقوق و
آزاديهاى بيشتر طرفدارى و در عين حال از "افراط كاريهاى" آن گروه از
شهروندان علاقمند كه قادرند مخالفين را به طرز وحشيانه اى سركوب
كنند، ابراز تاعسف و نگرانى نمايد.
عدم مواجهه ئ هميشگى پليس و اين خرابكاران را اصفهانيها عامل
اصلى پيدايش اين فرضيه مى دانند چون اصفهان شهرى است كه
نيروهاى امنيتى آن هميشه به حال آماده باش هستند و شهر را تحت
نظر دارند و علت اين خرابكاريها نيز يا اطلاع كافى از حركات
نيروهاى امنيتى در شهر است و يا بى تفاوتى مردم در برابر پيدايش
اين خرابكاريها در غياب نيروهاى پليس و يا همكارى دولت با
خرابكاران .
اولين دليل با هماهنگى و يكسان بودن شيوه هاى خرابكارى جور
درنمى آيد، و دومى به لحاظ حضور و موفقيت ناگهانى جوخه هاى
اقدام سازمان دفاع غير نظامى واقعيت ندارد كه جا را براى سومى باز
مى كند. علاوه بر اين اصفهانيها خاطر نشان مى سازند كه با وجود رايج
بودن اين رويدادها، ميزان خسارات وارده ناچيز و مغاير خسارات
وارده توسط تظاهر كنندگان واقعى عليه همان گونه اهداف در تبريز
مى باشد:
تظاهرات مرحله ئ دوم
گروههاى دانشجويى محافظه كار در دانشگاه اصفهان تظاهراتى همراه
با عكسها و اسامى قربانيان تبريز مورخه 29 تا 31 مارس برپا كردند كه
با خرابكاريهاى ايذائى كاملاہ متفاوت بود. پس از اين مراسم اعلام يك
هفته اعتصاب ياد بود كردند كه به خوبى پيگيرى شد " گرچه كتابخانه
و اتاقهاى مطالعه مملو از دانشجويانى بود كه در تدارك امتحانات
بودند " . تا اينجا عامل نگران كننده اى پديدار نشده بود. ولى در تاريخ
14 آوريل، واقعه اى در مسجد حسين آباد نزديك دانشگاه رخ داد كه
نتايج خطرناكى را به دنبال داشت. بنا به گزارشات واصله يك ملاى
محافظه كار " رهبر مذهبى " اعلام كرده بود كه قصد دارد در مورد
خطراتى كه در ايران اسلام را تهديد مى كند، سخن بگويد. وى و
همراهانش به محض ورود به مسجد، با پليس روبرو شدند كه قصد
داشتند مانع ورود وى به مسجد شوند كه در اين كار نيز موفق شدند.
گذشته از موقعيت، مناقشه ئ مربوط جمعيتى عظيم و كينه توز را به
سوى خود جذب
نمود. شاهدان عينى مى گويند كه چهار وسيله ئ نقليه ئ نظامى به اين
صحنه نزديك شدند و افراد مسلح نظامى داراى تفنگ، سر نيزه و
سلاحهاى خودكار از آنها پياده شده و از خود حركات و نظم و ترتيب
نظامى نشان دادند ولى تيراندازى نشد. ظاهراہ همين نيروها محل
سكونت چهره هاى محافظه كار را مورد تهاجم قرار داده و بين 20 تا
50 نفر را جهت بازجويى با خود بردند. روزنامه ها اين واقعه را اولين
فعاليت جوخه هاى اقدام سازمان دفاع غير نظامى در اصفهان قلمداد
كردند، كه طى آن هشت نفر يا به جرم تحريك آشوبهاى اخير و يا
توزيع نشريات مخرب " تهران ژورنال، 1978/16/4 " دستگير شده
بودند. رابطهاى من مى گويند كه اين افراد همان نظاميان بودند ولى در
حين اقدام نشانهاى نظامى خود را به تن نداشتند.
در يك عكس العمل خصمانه نسبت به رويداد حسين آباد، روز سه
شنبه 18 آوريل حدود 500 دانشجو در محوطه ئ دانشگاه اصفهان گرد
آمدند و اقدام به شكستن پنجره هاى ساختمانها و ماشينهاى پارك
شده در محوطه دانشگاه كرده، و پس از خروج از دانشگاه به طرف
هتلى كه در آن نزديكى قرار داشت و يك شعبه بانك صادرات سنگ
پرتاب نموده، و در نهايت به كارخانه پپسى كولا در يكى از خيابانهاى
اصلى نزديك دانشگاه حمله ور شدند. پليس نيز به اين منطقه هجوم
آورد و تيراندازى شروع و حداقل دو تن از دانشجويان دستگير شدند.
" بنا به گفته ئ شاهدان، تعداد بسيارى از دانشجويان توسط پليس
دستگير شدند، ليكن بعداہ آزاد گرديدند و مدعى شدند كه در حين
بازجويى مورد ضرب و شتم قرار گرفته اند " . در روز يك شنبه 23
آوريل، حدود 2000 دانشجو محوطه ئ دانشگاه را ترك و جريان
ترافيك را مختل كرده و چند نفر از رانندگان را از اتومبيلهاى خود
بيرون كشيدند، ولى به محض آغاز حمله ئ پليس به يكى از مساجد
محل پناهنده شدند. در اين مسجد نيز پيش از بيست نفر دستگير
شدند.
در همان حال در داخل دانشگاه حدود 10 درصد دانشجويان به
برگزارى تظاهرات داراى ماهيت ارتجاعى مذهبى پرداخته و
دانشجويان دخترى را كه چادر به سر نداشتند مورد اهانت قرار داده
و سعى داشتند دانشجويان را وادار كنند كه براى انجام نماز كلاسها را
ترك نمايند. اكثر دانشجويان به دليل امتحانات در كلاسها حاضر
مى شدند، اما بسيارى از آنها در برنامه ئ جلسات رئيس و ديگر مقامات
ادارى دانشگاهه شركت كرده و خواهان اجراى فرايض اسلامى در
دانشگاهها شدند
" زنان چادر به سر كردند محل غذاخورى آنها تفكيك شده، كلاسها
براى انجام نماز تعطيل گردد، و حدود 30 درصد از كارمندان
دانشكده ها بخاطر گرايشات غير اسلامى اخراج شوند " . حدود
3000 نفر در جلسه اى با حضور رياست دانشگاه شركت نمودند تا
اين تقاضاها را نزد وى مطرح سازند. رئيس دانشگاه نيز در اين جلسه
حاضر شد، ليكن تقاضاها را نپذيرفت و به دانشجويان دستور داد كه
يا به كلاسها باز گشته و يا اخراج شوند. پس از عزيمت وى، جمعيت
خشمگين با توسل به لوله هاى فشار قوى آب متفرق گرديدند.
شايعات، شايعات و عكس العمل
در تمام موارد فوق، شهر، و بخصوص جامعه آمريكايى دستخوش
شايعات بود.
شايعات ابتدا داراى ماهيت اغراق آميز نشاعت گرفته از درون اين
جامعه بود، ليكن تازگى ها يك نوع شايعه نگران كننده پديدار گشته
است. چند نفر با من تماس گرفته و در مورد ربوده شدن يك كودك
آمريكايى، اسيد پاشى بر روى دو زن آمريكايى، تجمع دانشجويان در
نزديكى اقامتگاههاى چند آمريكايى، حمله به آمريكائيها در
اتوبوسهاى شهرى، و چند فقره حمله و تجاوز سوئالاتى را مطرح
نمودند. در مدرسه ابتدائى پس از اين شايعات، ميزان حضور
دانش آموزان به شدت كاهش يافت. ولى هيچ يك از اين شايعات
واقعيت نداشت و آنهائى كه قابل رد يابى بودند نيز توسط منابع
" نامشخص " ايرانى پخش شده بودند. چنين به نظر مى رسيد كه
شخصى عمداہ سعى دارد با اين شايعات آمريكائيان را متوحش
سازد. بالاخره ظاهراہ ساواك با يكى از افسران امنيتى تماس گرفته و به
وى گفته بود كه دو زن آمريكايى از اتومبيل هاى خود بيرون كشيده
شده، لباسهاى آنها دريده شده، و از آنها عكس بردارى شده است، و
اين منبع ساواك به مقام مزبور دستور داده بود كه با انتشار يك بولتن
امنيتى از زنهاى آمريكائى بخواهد كه از اقامتگاههاى خود خارج
نشوند. او نيز بدون هيچگونه تحقيق بيشتر طبق دستور دريافتى عمل
نمود و انتشار بولتنى امنيتى سبب فرار خانواده هاى آمريكايى از
اصفهان گرديد و بسيارى از افراد باقيمانده نيز متقاضى خروج از اين
منطقه مى باشند. يكى از منابع دانشگاهى گزارش داد كه در ميان
دانشجويان كتابچه اى در تمجيد از موفقيت آنها در ترسانيدن
آمريكائيها توزيع شده و از آنها خواسته شده كه به اين شايع پراكنى ها
ادامه دهند، ليكن صحت ادعاى توزيع اين نشريه مورد تاعييد قرار
نگرفته است. علاوه بر اين يك شركت ديگر
تهديدهاى تلفنى و كتبى دريافت نمود، و يكى از مقامات ژاندارمرى
نيز گزارش داد كه چند گروهان ديگر نيز تهديدات تلفنى دريافت
نموده اند. بالاخره، يكى ديگر از گزارشات اين جانب حاكى است كه
ملاى مسجد حسين آباد و چهار ملاى ديگر در خطابه هاى ضد شاهى
خود مطالب ضد بيگانه و ضد آمريكايى را نيز گنجانده اند و آنها و
دانشجويان حامى شان در حال تشكيل نيروهاى دفاع از خود، عليه
حملات جوخه هاى اقدام سازمان دفاع غير نظامى، مى باشند.
تجزيه و تحليل
به نظر من نيروهاى دولت ايران نتوانسته اند اوضاع اصفهان را بخوبى
تحت كنترل درآورند. واقعيت مشاركت و ثباتى دولت در خرابكاريها
هر چه باشد " كه بعيد به نظر مى رسد، ولى اثبات و يا انكار آن نيز كار
ساده اى نيست " تاكتيكهاى بسيار متضادشان در مقابله با آنها و تظاهر
كنندگان محافظه كار دانشجو و نيز تشكيل جوخه هاى سازمان دفاع،
مقصر بودن آنها را در انظار دانشجويان و مردم حتمى جلوه گر ساخته
است. قدرت و خشونت روز افزون تظاهرات محافظه كاران
عكس العملى است در مقابل تهديدات موذيانه دولت ايران. با
افزايش قدرت آن، هميشه اين خطر وجود دارد كه اقدامات ضد
دولتى متوجه اهداف ديگرى شود كه عبارتند از جوامع يهودى،
آمريكايى و بهايى مقيم اصفهان، كه از ميان آنها آمريكائيان به مرحله
جنون رسيده اند. درگيرى آشكار بين جوخه هاى سازمان دفاع غير
نظامى و نيروهاى دفاع از خود مى تواند سبب گسترش سريع شورشها
گردد. مردم در عين ناراضى بودن از وضع موجود، هوادار عكس
العمل محافظه كارانه مى باشند.
به طور مثال، با وجود اين كه اقليت كوچكى از دانشجويان واقعاہ
معترض هستند، ولى 45% كل دانشجويان در جلسه ملاقات با رئيس
دانشگاه حاضر شدند، و استفاده از ماشينهاى آب پاش توسط پليس
جهت متفرق ساختن اين جمعيت موجب افزايش پيروان افراطيون
گرديد. مقامات آمريكايى اكنون در حال هشدار دادن به آمريكائيها
هستند در حالى كه هفته ها بود كه مى گفتند نبايد از چيزى ترسيد. به
نظر من در حال حاضر هيچ گونه خطرى آمريكائيان يا منافع آمريكا را
تهديد نمى كند. اگر آرامش كوتاهى برقرار شود، ترس آمريكائيهاى
مقيم اين شهر از بين خواهد رفت، ولى بحرانى شدن اوضاع، امنيت
شخصى آمريكائيان را به خطر انداخته و ممكن است پرسنل مشغول
بكار در پروژه هاى آمريكايى هدفهاى بزرگ ثانوى تظاهرات وسيع
قرار گيرند.
در حالى كه روحيه تظاهرات گسترش مى يابد، ظاهراہ تنها مداخله
خارجى مى تواند مانع از بروز خشونت بيشتر گردد. در حقيقت اين
رويداد خارجى ممكن است تابحال به وقوع پيوسته باشد. كودتاى
كمونيستى در كشور همسايه ئ ايران يعنى افغانستان كه گويا تحت
پوشش تظاهرات مذهبى و محافظه كارانه انجام گرفته، تاعثير هشيار
كنندگان متقاعد شوند كه تظاهرات آنها كمكى به پيشبرد اهداف
كمونيستى خواهد بود، سعى خواهند كرد جنجال آنچنانى برپا نكنند.
با اين حال، حتى اگر اصفهان آرام شود، مشخص شده كه عناصر
ارتجاعى مذهبى قادرند حمايت بسيارى از مردم را جلب كرده و
جمعيت عظيمى را براى برپايى تظاهرات جذب نمايند; و در عين
حال كه اين تظاهرات " مسالمت آميز " است ولى از مبادرت به
خشونت و درگيرى نيز ابايى ندارند. اين موضوع يك نتيجه گيرى
عمومى است و مربوط به رويدادى خاص نمى باشد و همچنان ثبات
كشور را تهديد خواهد كرد. حتى اگر اين تظاهرات و آشوبها به آرامش
كشانيده شود.
مك گافى
