بمب هاى آتش زا در اصفهان نشانگر اقدام مستقل و خودسرانه
تروريست هايى است كه ممكن است الزاماہ مطيع و وفادار به رهبريت
مذهبى نباشند. در همين اثناع، ظاهراہ مغازه داران كشور به دستورات
جناح مخالف براى بستن مغازه هاى خود در روزهاى خاص بهتر
عمل مى كنند و به دستورات حكومت نظامى براى گشودن مغازه هاى
خويش وقع چندانى نمى نهند. پايان خلاصه.
1- جمعيتى كه بر اساس برآورد چند منبع مركب از 3 الى 10 هزار نفر
بود در گورستان بهشت زهرا واقع در چند كيلومترى جنوب تهران در
اواخر روز 14 سپتامبر اجتماع كرده بودند تا مراسم عزادارى هفتمين
روز "كشته شدگان" تظاهرات هشتم سپتامبر را برگزار نمايند. جمعيت
تحت سرپرستى ملاهاى معمولى شعارهاى ضد شاهى و ضد دولتى
مى دادند ولى پس از آنكه يكى از افسران ارتش با استفاده از بلندگو
جمعيت را با عنوان برادران خطاب كرد كه ارتش نمى خواهد به آنها
آسيبى برساند، آرام شدند. بر اساس يكى از گزارشها، سربازان به
تظاهركنندگان شاخه هاى گل تقديم كرده اند ولى گزارشهاى ديگر
حاكى از آنست كه مردم به سربازان گل داده اند. جمعيت در كمال
آرامش متفرق شده و با استفاده از اتوبوسهاى اجاره اى و اتومبيل هاى
شخصى به تهران بازگشتند.
2- در روز 14 سپتامبر برخلاف معمول تعداد بيشترى از مغازه هاى
تهران و ديگر شهرهاى بزرگ، چه در داخل بازارها و نقاط ديگر،
تعطيل بودند. بنا به گزارش كنسولگرى ما و عليرغم ادعاهاى علنى
مقامات حكومت نظامى، اين وضع در تبريز نيز حاكم بود. علت
تعطيلى مغازه ها نيز دستور صادره بنام آيت الله خمينى در روز 13
سپتامبر بود، گرچه نحوه ئ جمله بندى اعلاميه و نبودن مهر شخصى
وى در پاى آن چنين مى نمايد كه هم پيمانان وى در جناح چپ اين
اعلاميه را بنام وى منتشر ساخته اند.
3- رهبر ملاهاى ميانه رو يعنى آيت... شريعتمدارى از طريق راديوى
محلى اعلاميه خويش را پخش كرد و در آن از مردم خواست كه در
منازل خويش به برگزارى عزادارى آرام بپردازند ولى مغازه ها را
تعطيل نكرده و با مقامات درگير نشوند.
كنسول مك گافى از اصفهان گزارش داد كه در آنجا ملاهاى محلى
بلافاصله و در بعدازظهر همان روز " 13 سپتامبر " اعلاميه مختصر
خويش را منتشر ساختند و اعلام
داشتند كه شريعتمدارى و يا هيچ "بيگانه" ديگر حق ندارد براى
مذهبيون اصفهان تعيين تكليف كند و در آن از درخواست خمينى
براى برگزارى "اعتصاب عمومى " حمايت كردند بدون اينكه
مستقيماہ از خمينى ذكرى به ميان آورند. مقامات حكومت نظامى
فرمانى صادر كرده و از مغازه دارها خواستند كه باز بمانند در غير اين
صورت جواز كسب باطل و مغازه هاى تعطيل شده ضبط خواهد شد.
در روز 13 سپتامبر حدود 60 درصد مغازه ها باز بود ولى بنا به گزارش
كنسول در تاريخ 14 سپتامبر تعطيلى مغازه ها تقريباہ جنبه عمومى پيدا
كرده بود. مقامات اصفهان نيز از همان زمان چند ملاى محلى از جمله
شيخ محبوبى كه نامش در اعلاميه منتشره ديده مى شد، دستگير
كرده اند.
4- در غروب روز 14 سپتامبر اصفهان شاهد انفجار چند بمب آتش زا
بود. كمى پس از ساعت 7 صبح شاهدان عينى از جمله چند
آمريكايى مقيم هتلى كه در آن نزديكى قرار داشت، دو جوان موتور
سوار را مشاهده كردند كه با پرتاب سنگ، شيشه پنجره هاى طبقات
فوقانى دو ساختمان دولتى يعنى شعبه اى از وزارت اطلاعات و
جهانگردى و شعبه اى از شهردارى را كه در آن روز تعطيل بود
شكستند. سپس يك ماشين پيكان حامل دو سرنشين جوان از راه
رسيد و نور چراغهاى دستى خويش را متوجه پنجره ها كرده تا مطمئن
شوند كه شيشه ها شكسته شده اند. لحظاتى بعد يك پيكان ديگر به
آنجا رسيد و دو جوان ديگر كه سرنشينان آن بودند بمب هاى
آتش زاى خويش را به درون پنجره ها پرتاب كردند. كمى پس از آن نيز
سه بانك ديگر به همين نحو به آتش كشيده شد " فاقد شاهد عينى " . با
محل سكونت رئيس پليس راهنمائى و رانندگى نيز به همين نحو رفتار
شد. بالاخره، كمى پس از ساعت 9 صبح چند كوكتل مولوتف از اين
سوى ديوار به داخل پارك موتورى گرومن پرتاب گرديد كه در نتيجه
آن يك ماشين سوخت. بعداہ نيز نگهبان شب متوجه يك سه راهى
منفجر نشده در نزديكى منبع غير قابل اشتعال بنزين گرديد، او آنرا
برداشته و به داخل خيابان پرتاب نمود و پليس نيز آنرا كه هنوز
خوشبختانه منفجر نشده بود از آنجا برد. ترتيب بروز وقايع نشانگر
آنست كه احتمالاہ همه آنها كار يك گروه از تروريست ها بوده است. بنا
به گزارش كنسول، مقامات حكومت نظامى در نظر دارند مدت
مقررات منع رفت و آمد را در اصفهان طولانى تر نمايند.
5- غروب روز 14 سپتامبر مقامات حكومت نظامى اعلام كردند كه
دو تن از وزراع سابق دولت ايران " از كابينه هويدا " را دستگير كرده اند.
يكى از آنها
روحانى وزير كشاورزى سابق " و وزير آب و برق قبلى " و ديگرى
فريدون مهدوى وزير بازرگانى سابق " و وزير كشور قبلى " مى باشند. بر
اساس ماده 5 قانون حكومت نظامى براى اين كار لازم نيست اتهام
خاصى وجود داشته باشد و حداقل علناہ نيز هيچگونه اتهامى مطرح
نشده است.
6- اظهارنظر: تا به حال سه الگو ظاهر شده است، اولاہ، چنين به نظر
مى رسد كه آيت ا... شريعتمدارى عليرغم كاهش نسبى محبوبيت
خويش كه يكى از نشانه هاى آن انتقادات ملاهاى محلى اصفهان از
اوست، وى خط مستقل خود را در مقايسه با خط حاميان تندرو و
افراطى تر خمينى حفظ كرده است. ثانياہ، تروريست ها و شبه نظاميان
معمولى چپگرايى كه تا به حال گمان مى كرديم از تلاشهاى افراطى
خمينى حمايت مى كنند فعاليت هايى از خود نشان مى دهند كه شايد
بتوان گفت مستقل از فعاليت هاى پيروان مذهبى خمينى است. ثالثاہ،
مغازه داران به دستورات جناح مخالف براى تعطيل كردن مغازه ها
گردن نهاده و به درخواستها و دستورات مقامات حكومت نظامى
براى باز كردن مغازه ها توجهى نمى كنند.
سوليوان
37 شماره سند
سفارت آمريكا در تهران - 40980 از:
وزارت خارجه، واشنگتن دى سى به:
17 سپتامبر 26-78 شهريور 7531 تاريخ:
پيروزى دولت در كسب راعى اعتماد، وضعيت عمومى آرامتر است
خيلى محرمانه17 سپتامبر 26-78 شهريور 7531
از: سفارت آمريكا در تهران - 40980
به: وزارت خارجه، واشنگتن دى سى
مرجع: تهران 19888
موضوع: پيروزى دولت در كسب راعى اعتماد، وضعيت عمومى
آرامتر است
خلاصه: دولت شريف امامى در كسب راعى اعتماد از مجلس پيروز
شده و 176 راعى مثبت، 16 راعى مخالف و 2 راعى ممتنع مى گيرد.
نخست وزير سياست ها را مجدداہ تاعييد كرده و به انتقادها با لحنى تند
پاسخ مى گويد. دولت ايران مداركى دال بر خرابكاريهاى كمونيستى و
حملات تروريستى در تبريز را براى مجلس ارائه مى كند. مقررات منع
رفت و آمد در تهران از شدت وحدت كمتر برخوردار شده است. به
خبرنگار نشريه منچستر گاردين 72 ساعت فرصت داده مى شود تا
ايران را ترك نمايد. مطبوعات محلى خواستار آزادى اخبار بعنوان
مبرم ترين نياز جامعه مى باشند. نخست وزير اسبق يعنى امينى
مى گويد كه وى هنوز آماده است كارها را بر عهده بگيرد. گروههاى
مذهبى نيز براى كسب موقعيت سياسى شروع به نيرنگ زدن گروه و
به رقابت پرداخته اند. شريعتمدارى نيز اعتراف مى كند كه ممكن
است نفوذ ماركسيست ها تا حدى درست باشد. حاميان خمينى
احتمالاہ درصدد انجام معامله با كسى هستند. مجلس لايحه حكومت
نظامى را تصويب مى كند. پايان خلاصه
1- مهمترين خبر دو روز گذشته خاتمه مناظره مجلس در مورد راعى
اعتماد به دولت و راعى اعتماد مورخ 16 سپتامبر بود كه در آن دولت
پيروز شد " 176 راعى مثبت، 16 راعى مخالف و 2 راعى ممتنع و يك
راعى بدون اظهار نظر " . شخص نخست وزير به ايراد سخنرانى تندى
پرداخت و در همان حال گزارشى از سازمانهاى امنيتى ملى را نشان
داد كه در آن شواهدى دال بر خرابكاريهاى كمونيستى در ماههاى
اخير آمده بود. شريف امامى در سخنان خويش نكات زير را مطرح
ساخت كه پاسخى مستقيم به انتقادهاى قبلى بود: الف " مهمترين
مسئله وحدت ملى است; اگر دولت هاى قبلى مرتكب خطا شده اند
مجلس و سنا نيز در خطاهاى آنها سهيم بوده اند; ب " حكومت نظامى
با بى ميلى تحميل شده و در صورت آرامش اوضاع لغو خواهد شد;
ج " زندانيان ضد دولتى در هر موردى كه قانون مجاز بداند آزاد
خواهند شد; د " همه اقليت ها از حمايت كامل در قانون اساسى
بهره مند مى شوند; و ه " با فساد شديداہ مبارزه خواهد شد. نخست
وزير به انتقادهاى شخصى جناح مخالف مبنى بر اينكه وى قوه ئ مقننه
را تضعيف كرده و از گذشتگان پيروى مى كند با لحنى تند پاسخ گفت
و اظهار داشت "38 سال است كه به اين كشور خدمت كرده و از
پائين ترين رده ئ ادارى كار خود را آغاز كرده ام ... من، اينجا متولد شده و
در اينجا نيز خواهم مرد. من اين مقام را بخاطر جاه طلبى و مقام و يا
ارضاع هواهاى نفسانى قبول نكرده ام ... بلكه به اين خاطر آنرا
پذيرفته ام ، چون معتقدم كه شانه خالى كردن از زير چنين بارى،
جنايتى نابخشودنى محسوب مى گردد". در اينجا تمام نمايندگان با
فريادهاى خويش حمايت خود را از وى ابراز داشتند. سنا نيز قرار
است در روز 18 سپتامبر پس از برگزارى يك جلسه كوتاه مناظره
دولت را تاعييد كند.
2- سفارت هنوز گزارشى را كه در اختيار دولت ايران است مشاهده
نكرده ولى گزارش مطبوعات مورخ 17 سپتامبر حاكى از آنست كه در
گزارش مزبور به عدم موفقيت دولت در چند ماهه ئ اخير اعتراف شده
و سپس خاطر نشان شده كه شواهد موجود نشان مى دهد كه
تحريكات كمونيستى از فوريه 1978 به وضوح در جريانات دخيل
بوده است. نشريات كمونيستى براى تهييج هر چه بيشتر توده ها
توزيع شده، و خود كمونيست ها نيز در صفوف مذهبيون رخنه كرده"
و شرارت ها و مقاصد مغاير با قانون اساسى را با خواست هاى مشروع
مسلمين درهم آميخته اند". بنا به همين گزارش ظاهراہ كمونيست ها
يك دستورالعمل 9 ماده اى را توزيع كرده اند كه در آن نحوه ئ آغاز
مبارزه