لطفا منتظر باشید ...
تحريك اقدامات خشونت بار به مردم آموزش داده شده است. در اين
گزارش ظاهراہ به چند اعلاميه كمونيست ها و نشرياتى كه حكايت از
مداخله حزب توده " كمونيست " در تدارك حملات مسلحانه دارد نيز
اشاره شده است. گزارش در خاتمه مى گويد اگر دولت ايران حكومت
نظامى را به موقع وضع نمى كرد، كمونيست ها با توسل به آشوبگران
مراكز مهم دولتى چون پارلمان، مركز راديو و تلويزيون و تاعسيسات
آب و برق را به تصرف خويش درمى آوردند.
3- گزارش مطبوعات همچنين حاوى مطالبى در مورد برخورد
مسلحانه در تبريز به تاريخ 15 سپتامبر بين يك گروه تروريستى ملبس
به يونيفورم نظامى است كه در ساعت 10/45 صبح بر روى يك گروه
كشتى در نزديكى چهار راه شمس تبريزى آتش گشودند. درنتيجه
شش سرباز، يك غير نظامى و دو تروريست كشته شده و هفت نفر نيز
زخمى شده اند. پيش بينى مى شود كه از روز 16 سپتامبر شايعاتى
شروع شود مبنى بر اينكه درگيرى كار دو گروه گشتى بوده و به نظر ما
هم شايعات مربوط به اين مورد نمى تواند بى اساس باشد.
4- وضع امنيتى كشور خيلى بهتر شده است. مقررات منع عبور و
مرور در تهران از روز 17 سپتامبر به ساعات بين 11 شب تا 4/30
صبح كاهش يافته است و در اصفهان، تبريز، شيراز و تهران مغازه ها از
روز 16 سپتامبر باز شده اند و بسيارى از مغازه هاى بازار نيز از اين
جمله هستند. فرماندار نظامى اصفهان نتوانست جواز كسب 17 مغازه
در بازار را به علت تعطيل بودن باطل كند و بعضى از مغازه ها همچنان
تعطيل مى باشند و وضعيت آشفته است. كنسول آمريكا در اصفهان
گزارش داده كه فرماندار نظامى و معاونش در تاريخ 17 سپتامبر از
اصفهان به تهران فرا خوانده شده اند و ظاهراہ علت اين كار مشورت با
آنهاست تا حكومت نظامى و احتمالاہ تغيير آن در آينده ئ نزديك مورد
بررسى قرار گيرد.
5- ليز ترگود " محفوظ بماند " خبرنگار نشريه منچستر گاردين كه سابقاہ
مقيم تهران بود و اكنون بطور موقت به اينجا بازگشته بطور خصوصى
به كارمند سفارت اطلاع داد كه به وى از روز 16 سپتامبر، 72 ساعت
فرصت داده شده كه از ايران خارج شود. كنسول انگليس موضوع را
مورد بررسى قرار داده، اما اميدى به نگه داشتن وى ندارد. " اظهار نظر
سفارت: رابطه ترگود با گروههاى مذهبى در گذشته، و علاقه زياد او به
تفاسير غير متداول ممكن است او را با حكومت نظامى رو در رو
قرار داده باشد. ظاهراہ با توسل به "دفتر خارجيان مقيم" كه يك دفتر
مهاجرت دولت ايران است شفاهاہ از او خواسته شده كه ايران را ترك
گويد. " بنا به گفته ترگود نشريه گاردين ظاهراہ در اين مورد پافشارى
نكرده و در اين مورد هيچگونه سر و صدايى در اينجا به راه نيفتاده
است. ترگود شخصاہ متعجب شده چون خود وى طى دو هفته گذشته
به اين نتيجه رسيده بود كه مخالفين قانونى ايرانى در داخل "هيچگاه
نخواهند توانست با مسائل برخورد درستى داشته باشند" و اين
موضوع را در بعضى از مقالات خويش منعكس ساخته " كه سفارت
آنها را نديده است " و به نظر وى اين مقالات برخلاف مقالات قبلى از
حساسيت چندانى برخوردار نبوده است. سوئالى كه هنوز بى جواب
مانده اين است كه آيا او مى تواند باز هم به ايران باز گردد يا خير; تا به
حال هيچگونه مانعى براى بازگشت آتى وى بعنوان يك توريست
عادى مشاهده نشده است.
اظهار نظر سفارت: اين از اولين شواهد برخورد اينگونه با خبرنگاران
مطبوعات خارجى مى باشد. ما نسبت به شرايط در مورد ترگود
مظنون هستيم - نقطه نظرات سياسى وى، اين واقعيت كه در حين
اقامت در اينجا با يك روزنامه نگار ايرانى زندگى مى كرده، و اينكه زنى
در يك جو تجديد حيات اسلامى واقع گرديده و غيره - بطور
نامطلوبى منحصر به فرد است. "
6- عاملى تهرانى وزير اطلاعات در تاريخ 11 سپتامبر به درخواست
دولت مبنى بر حراست از آزادى مطبوعات پاسخ مثبت داد و به
ضرورت مجاز شمردن بعضى از استثنائات در حين برقرارى حكومت
نظامى اذعان نمود و گفت لايحه جديد مطبوعاتى بزودى در مجلس
مطرح خواهد شد. او نيز از اميدوارى نخست وزير به خاتمه سريع
حكومت نظامى و اعاده آزاديهاى كامل مطبوعاتى سخن گفت.
روزنامه كيهان از آزادى مطبوعات بعنوان مبرم ترين نياز ايران ياد كرده
و آنرا ضرورى ترين عامل در مشاركت مردم بر اساس اطلاعات و
اخبار صحيح دانسته است.
7- مطبوعات مورخ 17 سپتامبر گزارش داده اند كه نخست وزير سابق
على امينى به خبرنگار بى. بى. سى در تهران گفته كه وى آماده است تا
در صورت لزوم رياست دولت را بعهده گيرد. وى گفت ايران قطعاہ
رژيم سلطنتى خود را حفظ خواهد كرد و گفت تنها راه براى حل
بحران موجود اين است كه حكومت در اختيار فردى مستقل قرار
گيرد. " اظهار نظر: تا آنجا كه مى دانيم حمايت چندانى از امينى ابراز
نشده. اينكه او هنوز هم توجه رسانه هاى خبرى را بخود معطوف
مى دارد شگفت آور است " .
8- در زمينه اى حساس تر، به سفارت اطلاع داده شده كه گروههاى
مذهبى با
جديت بيشتر به بحث و تبادل نظر در مورد معاملات سياسى
پرداخته اند. آيت ا... شريعتمدارى به يكى از خبرنگاران آمريكايى در
تاريخ 16 سپتامبر گفته است كه ماركسيست ها در ميان گروههاى
مذهبى ايران رخنه كرده اند و هدف آنها به راه انداختن خشونت است
نه كمك به اسلام. گرچه وى مخالفت خويش را با انجام هر گونه
معامله با دولت ايران ابراز داشته، ولى بعضى از پيروان وى با چند
گروه مخالف در تماس بوده اند. " اظهار نظر سفارت: اين اولين اعتراف
"نيمه علنى" يك چهره مذهبى مبنى بر دست داشتن ماركسيست ها
در آشوبهاى اخير مى باشد. "
9- گويا حتى نمايندگان آيت ا... خمينى نيز با يك يا دو گروه ميانه رو
از صاحب منصبان سابق، باب گفتگو و مذاكره را باز كرده اند. اين
گفتگوها در حال حاضر بسيار بى محتوا مى باشند ولى سفارت اميدوار
است بزودى در مسيرى بر اساس اعتماد و كسب اعتبار قرار گيرد.
10- صبح روز 17 سپتامبر، مجلس حكومت نظامى را با 154 راعى
مثبت و 22 راعى مخالف تصويب نمود. مناقشات جناح مخالف،
بيشتر در جلسات تنفس صورت مى گرفت. وزير دادگسترى يعنى
باهرى در حمايت از دولت ايران گفت دولت شريف امامى
نمى خواست تحت لواى حكومت نظامى حيات خويش را آغاز كند،
اما وضعيت موجود راه چاره ئ ديگرى را ايجاب نمى كرد، و دولت
ايران متعهد شده كه در اولين فرصت وضعيت عادى را به كشور باز
گرداند. مجلس سنا نيز قرار است با حداقل مناظره ئ ممكن در تاريخ
18 يا 19 سپتامبر حكومت نظامى را تاعييد كند. عليرغم جلسات فوق
العاده ئ اخير يكى از مقامات مجلس به سفارت گفت كه بازگشايى
رسمى پارلمان در روز ششم اكتبر و در ساختمان مجلس سنا صورت
خواهد گرفت. شاه براى نمايندگان مجلسين در يكجا سخنرانى
خواهد نمود. شايعات جارى حكايت از آن دارد كه امسال جلسه
افتتاحيه تغيير خواهد كرد ولى ظاهراہ اينطور نخواهد شد.
سوليوان
47 شماره سند
سفارت آمريكا در تهران - 37980 از:
وزارت خارجه، واشنگتن دى سى به:
18 سپتامبر 27-78 شهريور 7531 تاريخ:
گزارش مورخ 18 سپتامبر حكومت نظامى
خيلى محرمانه18 سپتامبر 27-78 شهريور 7531
از: سفارت آمريكا در تهران - 37980
به: وزارت خارجه، واشنگتن دى سى
مرجع: تهران 4098
موضوع: گزارش مورخ 18 سپتامبر حكومت نظامى
1- شب 17 سپتامبر انفجار دو بمب آتش زا خساراتى را به محل
سكونت و اتومبيل مدير تعمير و نگهدارى شركت بل هليكوپتر در
اصفهان وارد آورد. گزارش شده در ميان جمعيتى كه در خارج منزل
وى اجتماع كرده بودند يك نفر پلاكاردى در دست داشت كه بر روى
آن نوشته شده بود "آمريكايى به خانه ات برگرد". موضوع در دست
تحقيق است. در همين حال مطلع شده ايم كه كارمند مزبور مى خواهد
از اين كشور خارج شود. به تحقيقات خويش ادامه خواهيم داد تا
دريابيم كه چه عاملى باعث وقوع اين حادثه شده است، گرچه
تحقيقات مقدماتى نشانگر چيزى حاكى از مداخله فرد مربوطه نبوده
است. كنسولگرى اصفهان گزارش جداگانه اى را ارسال خواهد
داشت.
2- مجلس سنا امروز تقريباہ به اتفاق آراع دولت شريف امامى را تاعييد
كرد " 44 راعى مثبت بدون راعى منفى و در حاليكه يك نفر از اعضاع
راعى نداده بود " . مناظره و راعى گيرى در مورد قانون حكومت نظامى
قرار است روز 20 سپتامبر انجام شود. در همين حال دولت شريف
امامى نيز اولين جلسه كابينه ئ خويش را تشكيل داد و بيانيه اى در
اختيار مطبوعات قرار دارد كه حاكى از فعاليت بسيار براى تاعمين
نيازهاى اقتصادى و اجتماعى كشور است.
3- ساعات مقررات منع عبور و مرور در سه شهر ديگر " آبادان، اهواز
و شيراز " كوتاه تر شده است.
4- سفارت ارسال گزارشات روزانه ئ مربوط به حكومت نظامى را
متوقف خواهد ساخت مگر آنكه وضع مجدداہ بحرانى شود. البته
گزارشات مربوط به وقايع منفرد و جالب توجه همچنان ارسال
خواهد شد.
سوليوان
