شورشهاى تبريز: پيامدها - روز شمار انقلاب اسلامی نسخه متنی

و سبك مزاج از ميان عوام الناس بوده اند كه در اثر آشوب چيزى را از
دست نمى دادند و بسهولت توسط محركين آشوبها رهبرى مى شدند.

هنگاميكه اين افراد را مى توان مسلمان ناميد، استفاده از برچسب
"ماركسيست " در مورد آنها، متناقض به نظر مى رسد.

تبريز مانند ساير
شهرهاى بزرگ ايران شاهد هجوم شديد روستائيان جوان كه بدنبال
كار هستند، بوده است، كه اين موجب افزايش فشار بر پائينترين
طبقات اجتماعى كه از قبل در آن سكونت داشته اند، بوده است.

تلاش براى زندگى در جامعه بسيار بسته و بسيار محافظه كارانه تبريز،
توسط مردانى كه اكثراہ يا بيسواد و يا كم سوادند، و بسر بردن اين
مردان جوان غالباہ جدا از خانواده هايشان و بنابراين جدا از حمايت
خانوادگى كه نياز روحى ايرانيان است، بكار گرفتن آنها در پست ترين
كارهاى خدماتى - البته اگر بتوانند كارى دست و پا كنند-، و نداشتن
استطاعت براى انجام هرگونه تفريح عادى كه بتواند انرژى آنها را آزاد
كند، " فعاليتهاى ورزشى و تماشاى فيلم مستلزم داشتن پول و اوقات
فراغت بوده، و هرگونه تماس با جنس مخالف ممنوع است " ; همه
اينها باعث مى شود كه در آمدن اين افراد بصورت گروهى با نشاط و
سبك مزاج تعجبى را برنيانگيزد.

تعجبى ندارد كه چنين گروهى، كه تحت نفوذ محيط غم آلوده مذهبى
قرار دارند و در اين محيط بر نقش محدود زن تاكيد مى شودو لذات
دنيوى از قبيل سينماها و محلهائى كه زنان خود را در معرض نمايش
مردان قرار مى دهند - مانند سازمانهائى از قبيل باشگاههاى
اجتماعى، هتلها، كاخ جوانان و انجمن ايران و آمريكا، و تمامى
مكانهائى كه بخاطر هزينه هاى زياد آنها، تنها براى طبقات متوسط و
بالا استفاده از آنها ممكن است -، بتوانند بسوى اقدامات خشن و
تكاندهنده ئ احساسات رهبرى شوند.

مذهب يكى از معدود ثوابتى
است كه براى اين قشر از مردم باقى مانده و برداشت محدودشان از
اسلام و وجود مدارج و سلسله مراتب در روحانيت شيعه، در
جامعه اى كه احساس مى كنند اين ارزشها منزوى شده و مورد تهديد
واقع شده، جزو معدود چيزهائى است كه آنها مى توانند درصدد
حراست از آنها برآيند.

اتخاذ تصميم توسط رهبران مذهبى مبنى بر بستن بازار و به تعطيل
كشاندن شهر، جهت ياد بود كشته شدگان قم مى تواند بعنوان يك
مبارزه ئ مستقيم عليه حاكميت دولت تلقى شود، ولى از ديدگاهى
ديگر، به اين مطلب مى توان به عنوان ايفاى يك وظيفه مذهبى توسط
مردمى كه عميقاہ مذهبى بوده و معتقدند كه كشته شدگان در قم شهيد
محسوب مى شوند، نگريست.

قدرت واقعى دولت در بين بخشى از
توده مردم
بوضوح بنمايش گذاشته شد و فريادهاى "مرگ بر شاه" و درخواست
بازگشت خمينى " رهبر مذهبى شيعه كه هم اكنون در تبعيد بسر
مى برد " به ايران را هم مى توان بعنوان وسيله اى براى ابراز نارضايتى
سياسى و هم بيان اعتقاد مذهبى تلقى نمود.

اينكه قصد اوليه سازماندهندگان جمعيت صرفاہ جنبه سياسى داشته
يا صرفاہ از جنبه مذهبى برخوردار بوده، يا تركيبى از هر دو با دخالت
ساير محركه هاى سياسى براى گيج كردن رژيم بوده، چيزى است كه
شايد هرگز بوضوح دانسته نشود.

چيزى كه روشن است اين است كه
جمعيت " و بدين گونه در ايران " و تمامى اقشار ناراضى مردم كه اين
جمعيت آشوبگر از ميان آنها برخاسته اند، بار ديگر بعنوان سلاحى
نيرومند بر ضد رژيم بكار گرفته شد.

افرادى كه شورش را طراحى
كردند، خواه روحانيونى باشند كه درصدد اثبات نيروى ايمان و
اخلاصشان به اسلام - كه به نظر آنان از جانب دولت مورد تهديد
واقع شده - و خواه واقعاہ "محركين ماركسيست" باشند، بهر صورت
حملات آنها عليه بسيارى از موسسات كه بمنظور مبارزه جدى عليه
رژيم انجام شد; اثرات بلند مدتى را در پى خواهند داشت.

در كوتاه مدت، زندگى اجتماعى و اقتصادى شهر، هنگامى كه
موسسات خسارت ديده بازگشت به فعاليت عادى خود را آغاز كنند،
شديداہ تحت تاثير قرار خواهد گرفت، و احتمالاہ بخاطر اينكه در مورد
پيش بينى و جلوگيرى از شورشها، اقدامى به عمل نيامده بود، تزلزلى
جدى در ميان سلسله مراتب دولتى پديد خواهد آمد.

بدون ترديد افرادى با قاطعيت و سختگيرى بيشتر جانشين بسيارى از
مقامات شهر و استان خواهند شد، و مى توان پيشى بينى كرد كه رژيم
بعنوان عكس العمل در قبال اين حوادث، پروژه هاى عمرانى و
اجتماعى در سطح منطقه را لغو نمايد.

در دراز مدت، و مهمتراز
همه، اغتشاشات تبريز نشان داد كه كنترل واقعى رژيم بر استانها،
مى تواند از جانب نيروهاى مذهبى و اجتماعى مورد تهديد جدى
قرار گيرد.

نيروهايى كه در تهران ناديده گرفته شده بود، اكنون قوى تر از آن
هستند كه به آنها توجه نشود يا بسادگى آرام شوند.

مترينكو
11 شماره سند
سفارت آمريكا در تهران - 97810 از:
وزارت امور خارجه، واشنگتن دى.

سى.

به:
23 فوريه 87-4/21/6531 تاريخ:

شورشهاى تبريز: پيامدها

خيلى محرمانه
23 فوريه 87-4/21/6531
از: سفارت آمريكا در تهران - 97810
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دى.

سى.

مرجع: الف، تهران 1814، ب، تهران 1762، ج، تبريز 40 - A
موضوع: شورشهاى تبريز: پيامدها
خلاصه: دولت ايران اعلام داشته است كه در جريان شورش 81
فوريه تبريز در حدود 250 نفر به اتهام ايجاد آشوب و اقدام به
خرابكارى بازداشت شدند.

در حال حاضر قصد بر اين است كه
تمامى اين عده را در دادگاههاى غير نظامى محاكمه كنند نه در
دادگاههاى نظامى.

تعداد رسمى كشته شدگان به 9 نفر بالغ شده ليكن
گزارشات غير رسمى حاكى از وجود 200 كشته است.

وجود دو
نسخه از مدارك مربوط به اينگونه رويدادها سختيهاى اقتصادى را
كاهش خواهد داد.

به نظر كنسولگرى تبريز، دولت ايران براى مواجه با شورش تبريز كه
قطعاہ بخوبى برنامه ريزى و سازماندهى، حتى در زمينه جمع آورى
اسلحه بمبهاى آتشزا، شده بود، هيچگونه آمادگى نداشت.

جمعيت
بيشتر جوانانى بيكار بودند و وجود اينگونه جوانان مى تواند در آينده
باعث بروز مشكلاتى گردد.

آيه ا...

شريعتمدارى خشونت را محكوم
نموده ولى از داشتن حق تظاهرات دفاع مى كند.

اطلاعات جديد
حاكى از برپايى تظاهرات مسالمت آميز در تاريخ 18 فوريه در
شهرهاى اهواز و مشهد، علاوه بر شهرهاى ديگرى كه در تلگرام هاى
مرجع " الف " و " ب " گزارش شده، مى باشد.

برخى از دانشگاهها عليرغم فرارسيدن آغاز ترم جديد همچنان
تعطيل هستند و دانشگاه ملى در تهران در تاريخ 21 فوريه شاهد بروز
ناآراميهاى مختصرى بود.

مخالفين در تهران از آشوبهاى تبريز متحير شده اند و از نحوه ئ رويارويى
خود با وقايع كنونى مطمئن نيستند.

پايان خلاصه.

1- بنابر گزارش مطبوعات 22 فوريه در مورد اوضاع تبريز، منابع
وزارت دادگسترى در تبريز اعلام كردند كه بيش از 250 نفر، كه بيشتر
آنها "آشوبگران حرفه اى" بوده و در ساير شهرهاى استان تحت
تعقيب پليس قرار داشتند، بازداشت شده اند.

در حال حاضر يك
گروه از بازپرسان غير نظامى سرگرم بازجوئى از متهمين مى باشد.

اين
گروه در جريان بازجوئى ها از هرگونه اظهار نظرى خوددارى مى كنند.

2- مطبوعات صبح 22 فوريه، با مرگ سه نفر ديگر جمع كشته
شدگان را 9 نفر اعلام كرده اند ولى مترينكو كنسول ما در تبريز مى گويد
كه تقريباہ به طور قطع، تعداد كشته شدگان بيش از اين است، و گفته
مى شود 200 نفر حد بالائى است كه معمولاہ مطرح مى شود.

يك
ناظر خارجى كه شاهد ماوقع بوده هفت وانت كوچك را ديده كه از
جنازه هاى قربانيان در بازار پر شده بود كه به اين ترتيب مى توان كشته
شدگان در آن محل را چيزى حدود 80 تا 100 نفر بحساب آورد،
تعداد مجروحين نيز مطمئناہ بيش از 125 نفرى است كه دولت اعلام
داشته چون تنها در يك بيمارستان بيش از 150 نفر مورد معالجه قرار
گرفتند.

شرح كامل وقايع در تلگرام " مرجع ج " در تاريخ 23 فوريه
ارسال مى شود.

يك تصحيح در مورد توضيحات قبلى كه حاوى تلگرام مرجع " ب "
مى باشد، بايستى بعمل آيد:
به جاى بعدازظهر / نزديكيهاى ظهر 18 فوريه پس از اينكه پليس
محلى كنترل اوضاع را از دست داد ارتش وارد صحنه شد.

واحدهاى
ارتش از مرند " به فاصله 45 دقيقه " و مراغه " به فاصله دو ساعت " به
آنجا آمدند.

3- كنسول مترينكو همچنين دريافت كه مقامات شهرى براى
رويارويى با شورش آمادگى نداشتند، تكرار مى شود آمادگى نداشتند،
و وى تصور مى كند كه در آينده سختگيريهاى بيشترى نسبت به
ادارات دولتى و اجراى قوانين در اين منطقه اعمال شود.

پس از
مذاكره با ناظران، كنسول بر اين عقيده است كه قسمت اعظم
شورشيان
را مردان جوان و اكثراہ بيكار تشكيل مى داده اند، و همچنين نام
"ماركسيست اسلامى" كه دولت روى اين گروه مى گذارد در مورد اين
رويدادها هيچ مفهوم و مصداقى ندارد.

شورشيان از ميان افراد پائينترين طبقات اجتماع كه از دير باز تحت
نفوذ محيط محزون مذهبى حاكم بر طبقات پائين اجتماعى قرار
داشته، برخاسته اند.

اعتقادات مذهبى عميق بوده " تلگرام مرجع
الف " و بسيارى از آنان تصور كردند كه با عزادارى براى "شهداى" قم
به يك وظيفه مذهبى عمل كرده اند.

كنسول نتيجه گيرى كرد كه حادثه
تبريز، دروازه ها را براى نبردهاى مذهبى و اجتماعى كه بسادگى آرام
نخواهد شد، تكرار مى شود نخواهند شد، باز كرده است.

سفارت
معتقد است اوضاع بدين وخامت نيست - دولت ايران تا به امروز از
استفاده از كليه كنترل هاى اجتماعى خوددارى نموده است و ناظران
در تهران بر اين عقيده اند كه بياناتى كه تا به امروز در اين زمينه ارائه
شده هيچ اشاره اى به عدول از موضع اساسى ليبرالتر ندارد.

بنظر مى رسد كه دولت ايران با مسئله ئ تبريز به عنوان يك مورد
استثنائى، و قابل تفكيك از تظاهرات مسالمت آميز ساير جاها
برخورد مى كند " به ذيل مراجعه كنيد " و دخالت عناصر خارجى و
عدم آمادگى پليس از عواملى هستند كه بايد گناه خارج شدن اوضاع
از كنترل دولت، به گردن آنان انداخته شود.

بنا به مطالب مندرج در مطبوعات فارسى زبان كليه متهمين در
دادگاههاى غيرنظامى محاكمه خواهند شد.

4- سازماندهى شورشيان عالى بود و اين مطلب بدين وسيله ثابت
شد كه گروه قادر بود تقسيم شده و به ساختمانهاى مشخص، از جمله
- ادارات دولتى، بانكها و سينماها، كلوپهاى اجتماعى، كه تجلى
وجود يك جامعه ئ غير مذهبى بود، و همچنين به مكانهايى كه زنان
خود را در آنجا به "نمايش" مى گذارند " كه از نظر مسلمانان بنيادگرا
كاملاہ ممنوع است " حمله ور شوند.

اين واقعيت كه اين گروه اسلحه
داشته و بمبهايى تهيه كرده بودند نشانگر اين مطلب است كه برنامه
اينها بالاتر و فراتر از وقايع 4 ماهه گذشته بوده است.

چنين
سازماندهى ، احتمالاہ دليل اساسى اين تفكر همگانى است كه
شورشيان يك نوع رهبرى داشته و حتى شايد از كمك خارجى
برخوردار بوده اند.

5- ساير منابع به ما اطمينان مى دهند كه تظاهرات 18 فوريه قم و
اهواز و مشهد مسالمت آميز بوده، گرچه پليس از طريق هوا و بوسيله ئ
هليكوپتر بر تظاهرات قم نظارت داشته است.

مطبوعات 22 فوريه
گزارش دادند كه در تاريخ 21 فوريه