مسلمان كيست؟
در جاى ديگر عنوان شده است:به طور معمول اعتقاد بر آن است كه مسلمان واقعي، به احكام عبادي، مانند نماز، روزه و غيره پايبند است و كسى كه اين امور را انجام نميدهد مسلمان نيست. حال آنكه آيت الله طالقانى ميگفت:«اسلام، دينى عمومى است و هر كسى كه در راه حق حركت ميكند در راه اسلام است.»
و اين تعريف با تعريف سنتى متفاوت است.دربارهى مطالب فوق چند نكته قابل توجه است:1. در مورد تعريف سنتى از اسلام، اشاره نشده است كه مراد از سنّت كدام است؛ آيا منظور همان سنّت ارسطويى است، كه به زعم ايشان در حوزههاى علميه وجود دارد؟!
و اساساً اين تعريف اسلام از كجا اخذ شده است؟2. شكى نيست كه اگر مسلمانى به احكام اسلام عمل نكند مسلمان واقعى نيست، ولى به صرف عمل نكردن به برخى از احكام اسلام، نميتوان او را خارج از اسلام دانست. برخى از فقهاى اهل سنّت با استناد به آيهى 5 سورهى توبه، ترك نماز و زكات را دليل بر كفر دانستهاند؛ در حالى كه از نظر عالمان شيعه، تنها با ترك نماز و يا زكات، انسان در صف كافران قرار نميگيرد، هر چند اسلام او بسيار ناقص است.(14)3. طبق آيهى 14 سورهى حجرات كه ميفرمايد:
«قالَتِ الْأَعْرابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَ لكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنا وَ لَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمانُ فِى قُلُوبِكُمْ»
تفاوت «اسلام» و ايمان در اين است كه اسلام، شكل ظاهرى قانونى دارد، و هر كس شهادتين را بر زبان جارى كند در سلك مسلمانان وارد ميشود و احكام اسلام بر او جارى ميگردد؛ ولى ايمان يك امر واقعى و باطنى است و جايگاه آن قلب آدمى است، نه زبان و ظاهر او.(15) اينكه هر كس در راه حق حركت كند در راه اسلام است، يك مطلب است، ولى اينكه چنين فردى مسلمان هم باشد، مطلب ديگرى است؛ زيرا ممكن است به معناى لغوى مسلمان باشد، امّا اصطلاحاً به او مسلمان گفته نميشود.
حاصل آنكه، بين مفهوم لغوى و اصطلاحى اسلام خلط شده است؛ بدين صورت كه معناى لغوى اسلام به جاى معناى اصطلاحى استعمال شده است!