لطفا منتظر باشید ...
4- روشهاي شكوفايي اراده
آن چه تاكنون بيان شد، نشانگر آن بود كه انسان نياز مبرم به تقويت و شكوفايي اراده دارد.اما روشهاي عملي در شكوفايي اراده چيست؟
1. متانت در عمل
چنان كه بيان شد، چون ابعاد وجود انسان دو بعد مادي و معنوي دارد، بايد در شكوفايي اراده نيز اين دو بُعد لحاظ شوند.اگر بخواهيم فكر خود را تحت پوشش اراده قرار دهيم، لازمهاش به كار گرفتن قواي مادي و جسمي است. اگر به فردي بگوييد: «يك روز غذا نخور»، تحمل برايش آسانتر از ان است كه بگوييد: «ده دقيقه فكرت را متمركز كن.» هرگز توان اين تمركز نيست؟! زيرا قواي جسمي بر روح انسان حاكم است و تسلط بر روح وجود ندارد يا كمرنگ است.لذا تسلّط در امور مادي، براي ما تسلط بر روح را نيز به ارمغان ميآورد. متانت در اعمال، تسلط بر اعمال و امور مادي بسيار مهم است و براي تقويت اراده امري لازم ميباشد زيرا ما در امور جسمي قوي هستيم و قواي مادي بر ما حاكم است، ابتدا بايد روي بعد مادي تسلط پيدا كنيم، تا آن جا كه ممكن است بايد ضعفهاي عمل از بين بروند تا اراده بتواند زمينههاي شكوفايي را بدست آورد.2. متانت در بيان
متانت در بيان بسيار مهم است. در قرآن اگر بررسي و تفحص شود، با مطالعة آياتي كه پيرامون بيان ذكر شده است و مادههايي چون قول، قولاً و قولوا در اين خصوص، حدود 16 خصوصيت براي حرف زدن بيان كرده است.[1]ملايم حرف زدن، فصيح و بليغ بيان كردن، متين و با ادب بودن، پرهيز از دشنام و هتاكي و دروغ و تهمت و تمسخر، آرام حرف زدن و غيره خصوصياتي است كه در متانت قول بايد رعايت شوند.برخي از افراد با داشتن سطوح علمي بالا به خاطر نداشتن بيان خوب، در اجتماع موفق نيستند. لذا لازم است، كساني كه در مسير ارشاد و هدايت ديگران هستند، لهجه را كنار بگذارند و سعي كنند ادبي و فصيح حرف بزنند تا براي ديگران درك كلامشان امكان داشته باشد.3. متانت در رؤيت
ما انسانها معمولاً زياد ميبينيم و از چشم استفاده ميكنيم، اما اكثر اين ديدنها متين نيست و تعمق ندارد؛ قرآن نيز ميفرمايد:«وَ لَهُمْ أَعْيُنٌ لا يُبْصِرُونَ بِها».[2]«براي آنها چشمهايي است كه با آن نميبينند.»ديدن انسان بايد حساب شده و روي اصول باشد، زيرا كه هر عضوي از انسان داراي مسؤوليتي خطير است. چشم عضوي است كه گناه با آن جان انسان را آتش ميزند و قرآن نيز ميفرمايد:«إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ كُلُّ أُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً»«همانا كه گوش و چشم و قلب، مسؤولند.»[3]نگاه متين، فوايد بيشماري دارد كه يكي از آنها پي بردن به آثار و بزرگي خداوند و مخلوقات اوست. براي آن كه اين شناخت، روشنگر راه براي ارشاد و هدايت انسان باشد.4. متانت در مشي
متين راه رفتن زحمت دارد، اما با تمرين قابل پيگيري است. آنها كه در راه رفتن رعايت اصول اخلاقي را نميكنند، تند ميروند، نظر حرام ميكنند، تنه ميزنند، تند ميروند و گاهي هم بر اثر بياحتياطي، زمين ميخورند يا ديگران را زمين ميزنند، و به زحمت مياندازند، نشانگر روح پر تلاطم و ضعف اراده آنهاست. مخصوصاً افرادي كه براي ديگران الگو هستند، در راه رفتن بايد متانت بيشتري به خرج دهند.بد راه رفتن همراه با ركود نيز مطرود است. برخي افراد قدم به قدم راه ميرود در حالي كه در بحثِ «تند روي» مطرح است كه بين هر قدم تا يك متر ميتواند فاصله باشد، ضمن آن كه سريع حركت ميكنيم مِتانت را نيز رعايت كنيم.تسلّط در راه رفتن را ميتوان با ديدن بزرگان و رفتار آنان دريافت كه چگونه هم سريع ميروند و هم مواظب اعمال و حركات خود هستند بايد سرعتِ در عين حال متانت در راه رفتنِ ايده آل، مورد توجه قرار گيرد.5. متانت در غذا خوردن
سعي كنيم در خوردن متين باشيم. متانت در غذا خوردن در اراده مؤثر است. اگر جايي ميهماني دعوت ميشويم، به خاطر خدا هم كه شده، سعي كنيم آداب معاشرت صحيح اسلام را رعايت كنيم، به قدري پرخوري نكنيم كه، عمل ما موجب سرافكندگي افراد مؤمن شود.براي غذا خوردن به سبك تربيت اسلامي نيز روشهايي در اسلام مطرح است.[4]در هنگام خوردن حرف نزنيم، لقمه را كوچك برداريم، دهان را بياندازه باز نكنيم، آرام غذا بخوريم، غذا را خوب بجويم.[1] . توضيح در المعجم المفهرس قرآن كريم با مراجعه به ماده قول.[2] . اعراف، 179.[3] . اسراء، 36.[4] . توضيح بيشتر در نيازمنديهاي نسل جوان اثر ديگر مؤلف.
