يكي از عوامل مهم در شكوفايي اراده، توازن علمي يا عملي روح است.برخي افراد از نظر روحي توازن ندارند. اين عدم توازن گاهي جنبة علمي و گاه جنبة عملي دارد. به اين معنا كه گاه علم روحي، نسبت به اعمال كم رنگ است و گاه علم موجود است ولي عمل دچار اشكال ميباشد.در برخوردها، شكستها، موفقيّتها، پيروزيها و در كلية افعال و كردار انسا، بايد اين تحليل و توازن علمي يا عملي برقرار باشد. انسان بايد نسبت به كليّة امور شناخت كامل و توازن داشته باشد و يا با تلقين توازن را به دست آورد.
تحليل درست
گاهي فردي از نظر مادي، مشكل دارد، فقير است، مرتب، در امور مالي شكست ميخورد، رشد نميكند و مثل برخي افراد، از نظر مالي وضعش خوب نيست. تحليل علمي و توازن، آن است كه، بايد اين فرد، علت فقر را بشناسد و از نظر عقلي، علّت شكستها و عدم توفيقِ خود را بررسي نمايد، كاستيها را بشناسد و دنبال رفع آن باشد.اين جاست كه فقر به او ضربة روحي نميزند، بلكه عاملي براي تقويت روحيه و مصمم شدن براي رفع شكستها ميشود. شكست در اين مرحله عملي است ولي علم شكست نخورده است. برخورد غلط و عدم توازن، آن است كه فقر باعث: عزلت و گوشه گيري، بيماريهاي روحي، عدم اعتماد به نفس، احساس شكست و حقارت و ساير مسائلي ميشود كه مشكلات فقر را دامن ميزند. در اين جا فقر، هم چهرة سياه خود را مينماياند و هم فردِ مبتلا در اين رابطه دچار مشكل روحي و بيارادگي ميشود.
برخورد با شكستها
در زندگي، معمولاً شكست وجود دارد. شايد برخي افراد اصلاً شكست نخورده باشند. اما اين استثناء است. در هر يك از ابعاد زندگي كه در نظر داشته باشيم، شكست ممكن است شكست در مقام، كسب و تجارت، خانواده، روابط اجتماعي، شكست سياسي، ضربة روحي، تهاجم اخلاقي يا سياسي به افراد بيشمار پيش ميآيد.بايد انسان بداند كه به علل برخي مسايل شكست همواره قرين اوست. ما نبايد انتظار داشته باشيم كه هرگز شكست نخورديم، دنيا بر وفق مراد ما باشد و ما هيچ گونه ناراحتي و عدم توازن نداشته باشيم.اگر چنين روحيهاي در ما حاكم باشد، كوچكترين نقصان در هر يك از ابعاد زندگي كافي است، كه ضربههاي روحي مهلك بر ما وارد آورد.بايد بدانيم كه شكست وجود دارد. هر كاري كه ميكنيم، احتمال شكست و عدم موفقيت را نيز در آن لحاظ كنيم. بايد سعي كنيم كه شكست نخوريم و عوامل ضعف را از بين ببريم.اما اگر احياناً پروژة ما با شكست مواجه شد، روش صحيح برخورد با آن كدام است؟ در عين حال كه شكست براي همة افراد ناگوار است، تحليل درست و توازن علمي يا عملي دربارة شكست، اين مطلب را روشن ميكند كه اين شكست مقدمه و زمينة پيروزيهاي بعدي است.كسي كه در زندگي شكست نداشته باشد، طعم و مزة پيروزي را نميچشد.انسان بايد آماده شكستها و ضربات باشد و هر چه انسان ضربات را در خود هضم كند، در درون متصل به عالم ملكوت و ابديت ميشود. چنان كه در جهان ماده نيز محسوس است. تا دانه و بذر، حصار و زندان زمين و سنگ را نشكافد و از موانع با فشار و سختي بالا نيايد به فضاي باز و نوراني زمين نميرسد و بارور نميشود.