شيوه هاي بالندگي و شکوفايي اراده نسخه متنی

2- احتياط در مصرف انرژي‎هاي مادي

يكي از زمينه‎هاي شكوفايي اراده احتياط در مصرف انرژي‎هاي مادي است. كساني كه مي‎خواهند اراده را در خود تقويت كنند و زمينه‎هاي شكوفايي آن را به وجود بياورند، بايد در اعمال خود دقت بيشتري داشته باشند.

مصرف انرژي‎هاي مادي انواعي دارد، كه انسان در اين رابطه‎ها بايد نيروهاي مادي خود را صرف نمايد:

1. حرف زدن.

2. شنيدن.

3. نگاه كردن.

4. راه رفتن.

5. خوردن.

1. حرف زدن

يكي از راههاي سعادت انسان زنداني كردن زبان است. در روايات نيز در فرهنگ اسلام نسبت به اين مسأله توجه خاصي شده است.[1]
از نظر روانشناسي اسلامي، چون زبان منشأ بسياري از گناهان و خطاهاست لذا بايد نسبت به آن توجه بيشتري منظور شود. علماي علم اخلاق حدود 70 گناه را مي‎شمارند كه از زبان صادر مي‎شود. گاهي انسان، با خود تصميم هم مي‎گيرد كه حرفي را نزند ولي وقتي در جلسه‎اي قرار مي‎گيرد، بي اختيار، آن چه نمي‎خواسته بگويد، مطرح مي‎كند.

كساني كه مي‎خواهند از نظر روحي قوي شوند بايد كم حرف بزنند. حضرت علي ـ عليه السلام ـ مي‎فرمايند:

«لا تقل ما لا تعلم، بل لا تقل كل ما تعلم»[2]

«آن چه نمي‎دانيد، نگوييد، بلكه تمامي آن چه را كه مي‎دانيد نيز، نگوييد.»

كم حرف زدن از نظر تقويت و شكوفايي اراده بسيار مؤثر است. اين رهنمودِ بسيار روشني از علي ـ عليه السلام ـ است كه هرچه نمي‎دانيد نگوييد؛ از صحبتهاي اضافي پرهيز كنيد؛ سعي كنيد تمامي آن چه را كه مي‎دانيد نيز بيان نكنيد. مَثَل فارسي است كه:

علماي علم اخلاق گوشزد مي‎كنند كه خداوند يك زبان قرار داده است، و دو گوش كه يعني بيشتر بشنويد و كمتر حرف بزنيد.

بسياري از گناهان و كاستيهاي جسمي و روحي بر اثر، عدم مراقبت از زبان به وجود مي‎آيد.

و زبان مي‎تواند ضربه‎هاي جبران ناپذيري به قواي روحي و جسمي وارد كند.

لذا مراقبت از زبان در تقويت اراده بسيار مؤثر است و احتياط در حرف زدن براي شكوفايي اراده ضروري است.

دقت در احوال بزرگان و اولياي الهي اين نكته را مشخص مي‎سازد كه آنها كم مي‎گويند و به جا حرف مي‎زنند؛ اگر ساعتها در محضر چنين افرادي باشيد، جز به ضرورت، سخن به ميان نمي‎آورند.

كم حرف زدن زمينه ساز تفكّر و تأمّل و تدبّر مي‎شود و اين خود زمينة تقويت قواي روحي است. قبل از حرف زدن لازم است قدري فكر كنيم كه هدف از حرف زدن چيست؟ ياد خدا است؟ تذكر است؟ نهي از منكر است؟ امر به معروف است؟ مفيد است؟ مضر است؟ ارشاد است؟ ويرانگر است؟ هدف داشتن در حرف زدن، زمينه ساز كم حرف زدن است.