لطفا منتظر باشید ...
سفره گسترده و غذاى آماده الهى
رسول اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم طى گفتارى ، قرآن كريم را به طعام گسترده الهى تشبيه نموده و فرمودند:(اِنَّ هذَا الْقُرانَ مَاءْدُبَةُ اللّهِ فَتَعَلَّموا مِنْ مَاءْدُبَتِهِ مَا اسْتَطَعْتُمْ؛(1) اين قرآن غذاى آماده الهى است ، لذا آنچه توان داريد، از خوان نعمت خداوند بهره جوييد).آرى ، قرآن مجيد طعام گسترده و سفره پر نعمت الهى است كه هر كس به اندازه ظرفيت وجودى خودش ، از اين خوان پر بركت برخوردار مى گردد؛ دانشمندان ، فيلسوفان ، عارفان و افراد عامّى هر كدام به اندازه توان و پيمانه تفكّر و معرفت خويش از آن بهره مند مى گردند.نكته ظريفى كه از اين حديث شريف نبوى صلّى اللّه عليه و آله و سلّم استفاده مى شود، اين است كه مى فرمايد: قرآن غذاى آماده الهى است ، نه سفره گسترده بدون غذا كه هركس غذاى خود را در آن نهد و بخورد. بنا بر اين كسى كه خواسته ها، برداشتها و تفسيرهاى شخصى خود رابر قرآن تحميل نمايد و به عنوان تفسير و نظر قرآن عرضه كند، هيچ گاه از اين خوان گسترده الهى بهره مند نخواهد شد.شرط برخوردارى از اين غذاى آماده معنوى اين است كه انسان ذهنش را از پيش داوريها و القائات جوّى محيط خالى كند و بسان گرسنه اى كه خود را محتاج به غذا مى داند، بر خوان الهى مؤ دّب زانو زند و معارف قرآن را از اهلش و كسانى كه اين كتاب آسمانى بر آنها نازل شده است ، فرا گيرد.اركان مثل و تشبيه
در اين قسمت بى تناسب نيست كه جهت آگاهى و يادآورى خوانندگان گرامى ، اختصاراً به اركان مَثَل و تشبيه اشاره شود.تمثيل و تشبيه داراى چهار ركن است :1 (مُشَبَّه ): چيزى كه آن را تشبيه مى كنند.2 (مُشَبَّهٌ بِهِ): چيزى كه به آن تشبيه مى گردد.3 (وجه شَبَه ): صفت و حالت مشتركى كه ميان (مشبّه ) و (مشبّه به ) وجود دارد و سبب تشبيه مى شود.4 (ادات تشبيه ): كلماتى كه در تشبيه به كار برده مى شود.ادات تشبيه در عربى عبارتند از: كاف (ك )، كَاءَنَّ، مثل ، شبه و غيره و در فارسى عبارتند از: مثل ، مانند، چون ، همچون ، همچو، بسان ، بگونه ، همانند، همسان و... .مثال عربى
(مَثَلُ نوُرِالْمُؤ مِنِ كَمِشْكوةٍ؛ مثل نور مؤ من ، همانند مشكات (چراغدان و نورافكن ) است ).دراين تشبيه (مشبّه ) نور مؤ من ، (مشبّه به ) مشكات كاف (ك )، (ادات تشبيه ) و (وجه شباهت ) نور و روشنايى است . در اين عبارت (نور ايمان ) كه غير محسوس و غير قابل ديدن است ، به نور و روشنايى چراغ كه محسوس و قابل رؤ يت مى باشد، تشبيه گرديده است . اين گونه تمثيل ها را، تشبيه معقول به محسوس مى نامند.مثال فارسى
سر از البرز بر زد قرص خورشيد چو خون آلوده دزدى سر ز مَكْمَن در اين بيت ، خورشيد، (مشبّه )، دزد خون آلود، (مشبّه به )، كلمه چو، (ادات تشبيه ) و (وجه شباهت ) قرمزى است كه صفت مشتركى است ميان خورشيد به هنگام طلوع و رنگ دزد آنگاه كه از كمينگاه بيرون آيد.تمثيل و تشبيه داراى اقسام زيادى است كه در كتابهاى معانى و بيان به طور مبسوط پيرامون آن بحث شده است . علاقه مندان مى توانند جهت اطّلاع بيشتر به كتب مربوطه مراجعه نمايند.در پايان اميد وارم خداوند متعال تمثيلهاى اين كتاب را مايه تدبّر، تفكّر و بيدارى خوانندگان قرار دهد (... وَتِلْكَ الاَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنّاسِ لَعَلَّهُم يَتَفَكَّرُونَ)(2)؛ (اين مثلهايى است كه براى مردم مى آوريم ، تا در آن تفكّر و انديشه كنند).قم29/11/ 1376حسين حقيقت جو
