حمام هاى تاريخى دمشق - اماکن سیاحتی و زیارتی دمشق نسخه متنی

حمام هاى تاريخى دمشق

از آنجا كه يكى از دستورات اكيد اسلام، مسأله نظافت و حفظ بهداشت است، اين امر همواره بين مسلمانان جايگاه و اهميت خاصى داشته است. يكى از افتخارات دين اسلام اين است كه ملتهاى مسلمان در قرون مختلف اسلامى از نظيف ترين و بهداشتى ترين ملتها محسوب مى شده اند. در دوران هاى جاهليتِ غرب، كه كشورهاى غربى و صاحب تمدنِ امروزين از نظافت و بهداشت چيزى نمى دانستند، در سراسر كشورهاى اسلامى، براى حفظ بهداشت و سلامت مردم حمام هايى وجود داشته است. معرفى و بررسى تاريخى اين حمام ها مى تواند بيانگر افتخاراتِ مذكور باشد.

سرزمين شام و بويژه شهر دمشق در اين رابطه به عنوان يكى از مناطق اسلامى، از همان آغاز ورود اسلام و نيز در قرون چهارم و پنجم هجرى داراى حمام هاى فراوانى بوده است. بطورى كه العلبى مى نويسد: در اوايل عصر مماليك (قرن پنجم و ششم) در دمشق حدود 85 باب حمام وجود داشته و در اواخر آن عصر به دهها برابر رسيده كه هنوز آمار كاملى از آنها بدست نيامده است⁽²²³⁾.

اين حمام ها نيمى از روز مخصوص زنان ونيمى ديگر از آن مخصوص مردان بوده است. مهمترين حمام هاى قرن ششم عبارت بودند از:

1 ـ
حمام ابن الغرفور
(جنوب مدرسه قيمريه)

2 ـ
حمام اسرائيل
(در باب العماره شمال جامع جوزه)

3 ـ
حمام باب توما

4 ـ
حمام تنكز
(نزديك جامع تنكز)

5 ـ
حمام الجوره
(نزديك باب توما)

6 ـ
حمام الحموى
(در مسجد القصب)

7 ـ
حمام قايتباى

8 ـ
حمام العين
(در سوق ساروجيه)

9 ـ
حمام النسر
(در باب الجابيه)

10 ـ
حمام نورالدين شهيد
در نزديكى جامع اموى و...

امروزه بعضى از اين حمام ها موجود و مورد استفاده هستند كه به دو باب از معروف ترين آنها اشاره مى گردد.

1 ـ حمام نورالدين شهيد

اين حمام در «سوق البزوريه» ـ در جنوب جامع اموى و نزديكى قصر العظم ـ مى باشد كه به وسيله «سلطان نورالدّين محمود زنگى» در سال 565 هجرى ساخته شده است⁽²²⁴⁾. حمام
نورالدّين پس از اينكه چند قرن مورد استفاده بود، تعطيل و دوباره در سال 1400 هجرى مورد ترميم قرار گرفت. اكنون روزانه صدها نفر از اين حمام كه بطور بسيار زيبا و جذّابى بازسازى شده استفاده مى كنند.

بر در ورودى حمام، نام ملك نورالدين شهيد و سال احداث و بازسازى آن ديده مى شود داخل آن دو ايوان شرقى غربى و دوش هايى وجود دارد. اين حمام به رغم تجديد بنا و تعميراتى كه در آن انجام شده، معمارى قديمى و سنتى خود را حفظ كرده است.

2 ـ حمام ظاهريه

در كنار مدرسه «ظاهريه» ـ در سمت شمال غربى جامع اموى ـ يعنى در شارع كلاسه است كه از حرم حضرت رقيه نيز بدان راه مى باشد. اين حمام ساخته «ملك ظاهر بيبرس» در قرن ششم است⁽²²⁵⁾ كه پس از بازسازى همچنان مورد استفاده اهالى مى باشد.