1 ـ قلعه تاريخى و نظامى حلب - اماکن سیاحتی و زیارتی دمشق نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

اماکن سیاحتی و زیارتی دمشق - نسخه متنی

اصغر قائدان

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

ب ـ اماكن سياحتى و تاريخى حلب

1 ـ قلعه تاريخى و نظامى حلب

در مركز شهر حلب، در ميدان اصلى شهر قلعه اى بسيار عظيم و زيبا كه شايد از باشكوهترين و زيباترين قلاع جهان باشد، چشم هر بيننده اى را مبهوت خود مى سازد. گرداگرد اين قلعه، خندق و دره اى بزرگ است كه عمق آن به حدود صد متر و عرض آن به دويست متر مى رسد. قلعه بر روى تپه اى ساخته شده و مساحتى حدود 375×373 متر مربع دارد. ارتفاع بالاى قلعه تا كف خندق حدود چهارصد متر است.

اين قلعه در اصل به روميان تعلق داشته ولى عمارت اصلى آن از آثار سيف الدوله حمدانى ـ حاكم موصل، حلب و رقه ـ در سده چهارم مى باشد.

بعضى گويند نخستين كسى كه قلعه حلب را بنا كرد سلوكوس بود(302). اين قلعه يكى از
استحكامات بسيار قوى و غير قابل نفوذ مسلمانان در مقابل نيروهاى رومى بوده و بعنوان مقر فرماندهى سيف الدوله از موقعيتى استراتژيكى برخوردار بوده است. ناكفور فوكاس فرمانده سپاهيان روم نيز يك بار قلعه را به تصرف خود درآورد. پس از دوران سيف الدوله، سلاجقه شام و امراى ايوبى از اين قلعه بعنوان دژى مستحكم در مقابل نيروهاى صليبى بهره برده و تعميراتى نيز در آن انجام دادند.

متأسفانه در هجوم مغول به حلب اين قلعه نيز تقريباً تخريب شد ولى «اشرف بن قلاوون» آن را تجديد بنا كرد. قلعه ياد شده براى بار دوم به دست تيمور لنگ خراب شد ولى باز مورد بازسازى قرار گرفت. آخرين تعميراتى كه بر آن صورت گرفت در قرن سيزدهم و پس از آسيب هايى بود كه بر اثر زلزله به آن وارد آمد(303). امروزه بر ديوارهاى درِ قلعه سوراخهاى
فراوانى ديده مى شود كه اثر گلوله و توپ است. اين امر بيانگر آن است كه قلعه مذكور در جنگ جهانى اول و درگيرى هاى عثمانى با دولتهاى اروپايى كاربردى نظامى و استراتژيك داشته است.

هم اكنون قلعه حلب يكى از اماكن و آثار تاريخى و سياحتى منحصر بفردى است كه بسيارى از سياحان و جهانگردان را به سوى خود جذب مى نمايد. اين قلعه به وسيله پلى كه بر ستونها و پله هايى از سنگ استوار است با خارج از آن مرتبط مى گردد. در گذشته، اين پل، چوبى و متحرك بوده و به هنگام لزوم باز يا بسته مى شده است. طول آن حدود پنجاه متر و در انتهاى آن، درِ اصلى قلعه قرار دارد; كه بسيار بزرگ و عظيم با دو برج ديدبانى به ارتفاع دوازده متر و عرض چهار متر است و ديواره هاى آن از سنگ هاى كوهىِ تراشيده شده است.

بر سر در ورودى، كتيبه اى بسيار بزرگ و طولانى به خط كوفى قرن پنجم ـ از دوران سيف الدوله ـ و در كنار آن كتيبه اى ديگر كه از تجديد بناى سلطان اشرف غورى خبر مى دهد ديده مى شود. شايان گفتن است قبل از اين در، برج متقدم كه در سال 1507 ميلادى ساخته شده قرار دارد. پس از در اصلى، هر يك از راهروهاى پرپيچ و خم و تاريك داراى درى هستند كه اوّلين آن «باب الحيات» و دوّمين آن «باب الاسدين» (شعار دولت ايوبى) مى باشد. پس از طى مسافتى طولانى و پرپيج و خم به داخل قلعه راه يافته و اين آثار و ابنيه را در آن مى بينيم:


1 ـ قصر و دارالاماره سلطان

در قسمت بالاى قلعه، سالن بزرگى به ابعاد 30×30 متر و ارتفاع پانزده متر قرار دارد كه «قصر الضيافه سلطان سيف الدوله» بوده است. اين عمارت تا حدودى شبيه «سالن عالى قاپوى اصفهان» است; داراى سقفى بسيار زيبا از فسيفساء و منبت كارى شده از آثار هنرى دوران ايوبى است.

2 ـ زندان قلعه

كمى بالاتر از «دارالاماره» و «قصر الضيافه»، در سمت راست، درِ كوچكى است كه پس از عبور از راهرويى به زيرزمين و در حقيقت به زندان مخوف قلعه راه مى يابيم. زندان از دو قسمت تشكيل شده است، اولى كه زير زمينى وسيع با دو سالن بزرگ مى باشد و قسمت بعدى كه به وسيله پله اى بسيار باريك به آن راه است، اين جا مكانى عميق تر و بسيار وحشتناك و تاريك است كه هيچ روزنه و نورى ندارد. گويا اين زندان براى مجرمان و يا افراد خطرناك با جرائم سنگين تر بوده است.

4 ـ حمام هاى قلعه

پس از زندان قلعه ـ در سمت چپ ـ يك حمام عمومى است كه تا حدودى سالم مانده است. اين حمام براى استفاده سربازان در نظر گرفته شده و كمى بالاتر از آن ـ در سمت راست ـ حمام سلطنتى ديده مى شود كه مخصوص فرمانده و يا فرماندهان بوده و اكنون نيز سالم باقى مانده است.

5 ـ جامع كبير و جامع صغير قلعه

دو مسجد در قلعه وجود دارد. اولى «جامع الصغير» و دومى «جامع الكبير» ساخته قرن هفتم هجرى (دوران ايوبى) است كه در انتهاى قلعه قرار دارد. بر بالاى در ورودى جامع كبير كتيبه اى از سال 610 بنام صلاح الدين ايوبى ديده مى شود. اين جامع كه همزمان با جامع الصغير ساخته شده داراى صحن، شبستان و محرابى است و اطراف آن نيز با ستونهاى سنگى مسقف گشته است.

گنبدى نيمه مخروبه و مأذنه اى بزرگ بر فراز آن قرار يافته است. كتيبه ديگرى نيز بر ديواره جنوبى جامع با اين عنوان ديده مى شود «اَمَر بِاِنْشاءِ هذا المَسْجدِ، مَلكِ عادل نورالدين محمود بن زنگى و اَحسن خاتِمَته سنه 563».

6 ـ مقام ابراهيم(ع) و رأس يحيى(ع)

در راهروى ورودى قلعه ـ در سمت راست ـ ايوانى است كه داخل آن صورت قبر و صندوقى قرار دارد. گويند پاره اى از سر حضرت يحيى(ع) فرزند زكريا(ع) در آن بوده است. اين صندوق در سال 435 هجرى كشف شده و مكان آن به مقام ابراهيم(ع) و مقام خضر نيز معروف و در كنار آن نيز «باب الجنان» يا «مشهد على(ع)» است. وجه تسميه آن به مشهد عـلى(ع) بخـاطر سنـگ نبشته اى است كه ياقوت حموى گويد خط على بن ابيطالب(ع) است(304).


/ 188