موقعيت جغرافيايى و تاريخى حلب - اماکن سیاحتی و زیارتی دمشق نسخه متنی

موقعيت جغرافيايى و تاريخى حلب

«حلب» دوّمين شهر پر جميعت سوريه پس از دمشق است كه در شمال اين كشور و به فاصله 280 كيلومترى دمشق قرار دارد.

حَلَبْ در لغت به معناى شير دوشيده و مترادف با حليب است. وجه تسميه آن نيز اين است كه چون ابراهيم عليه السلام در روزهاى جمعه از گوسفندانش شير دوشيده، به فقرا صدقه مى داد، آنان مى گفتند «حلب، حلب» و لذا رفته رفته، اين نام بر شهر اطلاق شد⁽²⁹⁰⁾.

بعضى گويند حلب و حمص و برذعه برادرانى از «بنى عمليق» بوده اند كه هر يك از آنان شهرى ساخته و به نام خويش خوانده اند حلب جزو اقليم چهارم بوده و آن را از مشهورترين منطقه شام كه از سى قرن قبل از ميلاد داراى تمدن عظيمى بوده دانسته اند.

شهر شاهد سكونت اقوام حيثون، آشورى ها، مصرى ها، يونانى ها و رومى ها بوده است⁽²⁹¹⁾. لذا
هر يك از اين اقوام آن را به نامى مى خوانده اند، حيثون آن را «حلبا و حلباس»، آشوريان «حلوان»، يونانيان «باروا» و مصريان آن را «حلب» خوانده اند.

فرماندهى «عياض بن غنم فهرى» به صلح فتح شد. شهر، در آن زمان هفت دروازه داشته و پيرامون آن ديوارى محكم كشيده شده بود⁽²⁹²⁾. پس از فتح اين شهر به وسيله مسلمانان،
مسيحيان به حفظ كليساها و انجام آداب و رسوم خود مجاز شدند ولى بعضى از كنائس آنان با صلح، به مسجد تبديل شد.

حلب در قرون چهارم و پنجم ـ كه در دست بنى مرداس از حمدانيان ـ قرار گرفت، رونق بسزايى يافت. «سيف الدوله حمدانى» آن جا را پايتخت و محل حكومت خويش قرار داده، به عمران و آبادانى آن همت گماشت. در اين دوران شهر حلب، همواره مورد طمع روميان بوده و بويژه قلعه بسيار مستحكم آن بعنوان مقر فرماندهى سيف الدوله، موقعيت خاص نظامى و استراتژيك داشته است. اين قلعه يك بار به وسيله «ناكفور فوكاس» بعنوان ـ امپراطور روم ـ تسخير گشت.

در دوران ايوبى ها، حلب يكى از پايگاههاى مهم نظامى آنان در جنگهاى مسلمانان عليه صليبى ها بوده و حتى يك بار نيز تسخير گشته است. در دوره مغول به تصرف قواى آنان در آمده و بيشتر آن ويران شدو باز در دوران تيمور دستخوش تخريب و ويرانى گشت⁽²⁹³⁾.

در دوران عثمانى اين شهر دوباره رونق گرفته و يكى از مراكز نظامى و مهم آنان شد ولى پس از جنگ جهانى اول مستعمره فرانسه گرديد. اكنون شهر حلب با آثار فراوان تاريخى خود يكى از مراكز توريستى و بسيار جذاب براى جهانگردان است. شايان گفتن است كه اين شهر در گذشته يكى از مراكز شيعه بوده و نفوذ تشيع در آن را بايد به دوران ابوذر غفارى و حضور وى در شام يا هجرت آل ابى شعبه از عراق به آن سرزمين باز گردانيد. در دوره بنى حمدان و بنى مرداس تا حدودى فاطمى ها شيعه را در اين شهر گسترش دادند. متاسفانه در طول تاريخ، جمعيت شيعه اين شهر بخاطر قتل و عام آنان به وسيله حكومتهاى متعصب از بين رفته⁽²⁹⁴⁾ و اكنون نيز بيشتر مردم آن سنى بوده و شيعه چندانى ندارد. همچنين مسيحيان
نيز در اقليت هستند.