بيمارستانهاى تاريخى دمشق - اماکن سیاحتی و زیارتی دمشق نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

اماکن سیاحتی و زیارتی دمشق - نسخه متنی

اصغر قائدان

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

بيمارستانهاى تاريخى دمشق

در قرون چهارم و پنجم هجرى ـ در بسيارى از سرزمينهاى اسلامى از جمله شام ـ علم پزشكى همانند ساير علوم اسلامى پيشرفت قابل ملاحظه اى نمود. اَطِبّا و حكيمان اسلامى در نقاط مختلف اين سرزمين به طبابت و تدريس علوم پزشكى مى پرداخته و بعلت حمايت حكام و امراى دمشق از آنان بسيارى از اطبّاى بزرگ اسلامى از جمله
ابن سينا، ابن نفيس، دخواريه، نجم الدين لبودى
را به سوى خود كشانيده است.

براى نخستين بار در جهان، بيمارستانهاى تخصصى در دمشق ساخته شد. بعضى از آنها مخصوص جذامى ها و بعضى مخصوص مسلولين و... بوده است. يكى از كسانى كه در احداث بيمارستانهاى دمشق همت گماشت، «نورالدين شهيد» و ديگرى «سيف الدين قيمرى» بود. در كنار اين بيمارستانها براى آموزش و تدريس علوم پزشكى مدارس طبى تاسيس شده و حكما به تدريس در آن مى پرداختند. مشهورترين آنها كه اكنون در دمشق باقى مانده اند عبارتند از:

1 ـ بيمارستان وليد بن عبدالملك

يكى از بيمارستانهاى بسيار قديمى دمشق، بيمارستان خليفه «وليد بن عبدالملك» است كه براى جذامى ها ساخته شد تا آنان را در اين مكان نگهدارى كرده و از انتقال مرض جذام به ساير مردم جلوگيرى نمايند(226). بنظر نمى رسد بناى مخروبه كنونى اين بيمارستان از
دوران وليد بن عبدالملك خليفه اموى باشد ولى بطور قطع از بيمارستان نوريه ـ كه در قرن ششم هجرى ساخته شد ـ قديمى تر مى نمايد. بيمارستان وليد در محله «اعاطله»، نزديك باب شرقى است.

2 ـ بيمارستان نوريه

اين بيمارستان نيز يكى از بيمارستانهاى قديمى دمشق است كه به وسيله «سلطان نورالدين محمود زنگى شهيد» در سال 549 هجرى ساخته شد. در آن مدرسه اى به نام «دينسريه» وجود داشته كه علماى طب در آن جا به تدريس مى پرداخته اند. از بزرگانى كه نام آنان به عنوان استاد طب در اين بيمارستان ذكر شده مى توان به
ابن سينا،
پزشك و فيلسوف شهير ايرانى و
زهراوى
اشاره داشت.

بيمارستان نوريه توسط «بدرالدين طبيب» در قرن هفتم توسعه يافت و تا سال 1317 هجرى نيز مورد استفاده بوده ولى از آن تاريخ به موزه پزشكى تبديل شده است(227).

اكنون بيمارستان نوريه در غرب سوق الخياطين و جنوب غربى مسجد اموى است كه از داخل بازار حميديه نيز به آن راه است. كوچه اى كه از بازار حميديه بدان منتهى مى شود در سمت چپ كسى است كه از جامع اموى وارد بازار مى شود. بيمارستان در حدود يكصد مترى اين كوچه و در سمت چپ قرار دارد. گنبدى به رنگ قرمز و بسيار كوچكى دارد كه ابعاد هندسى به آن داده اند. داخل آن صحن بزرگ و دو ايوان و چند غرفه و حجره است كه اكنون لوازم پزشكى و سير پيشرفتهاى پزشكى در طول تاريخ اسلام در اين غرفه ها به نمايش گذاشته شده و در حقيقت، موزه پزشكى است.

3 ـ بيمارستان قيمرى

اين بيمارستان توسط «سيف الدين قيمرى» به سال 653 هجرى در محله صالحيه ساخته شده است كه در مبحث آثار تاريخى صالحيه شرح كاملى از آن ارائه خواهد شد(228).


4 ـ بيمارستان عسگرى (نظامى)

اين بيمارستان مخصوص نيروهاى نظامى بوده كه توسط «ابراهيم پاشاى عثمانى» در سال 1831 م ساخته شده است. مكان آن در نزديكى مقابر صوفيه در غرب دمشق است(229).

5 ـ مدرسه پزشكى دخواريه

اين مدرسه در نزديكى قصر العظم ـ يعنى در سمت قبله و جنوب جامع اموى بفاصله يكصد مترى ـ است كه آن را مهذب الدين عبدالرحيم بن على بن حامد معروف به «الدخوار» به سال 621 هجرى ساخته است. دخواريه خود از علماى بزرگ طب در دمشق بوده و به لقب «شيخ الاطباء» مفتخر گرديده است.

در اين مدرسه كه بنايى كوچك داشته اساتيد و حكماى بزرگ طب به تدريس مى پرداخته اند. ساختمان آن اكنون بلااستفاده است(230).

6 ـ مدرسه الدينسريه

در داخل بيمارستان نوريه و سمت چپ درِ ورودى ـ جنوب بيمارستان ـ قرار داشته است. اين مدرسه به وسيله «عمادالدين ابو عبدالله محمد بن عباس دينسرى» به سال 686 هجرى ساخته شده(231) و اكنون مكان آن در داخل موزه پزشكى بيمارستان نوريه واقع شده
است.

7 ـ مدرسه اللبوديه

به وسيله «نجم الدين يحيى بن محمد بن اللبودى» ـ در سال 664 هجرى ـ در خارج از شهر قديمى دمشق ساخته شده است. وى از اطباى حاذق دمشق بوده و قبر وى نيز در داخل آن قرار گرفته است. از اين مدرسه متاسفانه جز قبر داخل آن چيزى نمانده است(232).

/ 188