الف ـ مساجد تاريخى حماة
1 ـ جامع كبير حماةاين مسجد كه به «جامع الاعلى» نيز معروف است قبل از اسلام معبد بت پرستان و سپس كليسا بوده و در سال هفدهم هجرى به مسجد تبديل شده است.
جامع كبير صحنى بزرگ ودو مناره از آثار دوره سلجوقى، ساخته (529 هـ) و (825 هـ) دارد كه در دوران مهدى عباسى (169 ق) مورد ترميم قرار گرفته و در دوران مماليك نيز بازسازى شده است. بناى كنونى آن در وسط شهر واقع و به نظر مى رسد از آن دوران تاكنون تعميرات جدّى در آن صورت نگرفته است.
2 ـ جامع ابى الفداء
اين مسجد به دست مورخ مشهور سوريه يعنى «ابوالفداء»، صاحب
تاريخ المختصر
كه در سالهاى 710 هـ تا 732 هـ والى اين شهر بوده ساخته شده است. جامع ابى الفداء همچنان زيبايى خود را حفظ كرده و مكان آن كمى بالاتر از جامع كبير مى باشد.
3 ـ جامع نورى
جامع نورى به دستور «نورالدين محمود زنگى» در سال 558 هجرى بنا گرديده است. داخل شبستان، منبر زيبايى از سنگ كه ساخته دوره زنگيان (559 هجرى) است و در جنوب نيز مناره اى از آثار معمارى قرن نهم به چشم مى خورد.
4 ـ جامع حسنين
اين جامع نيز به دستور «نورالدين محمود زنگى» همزمان با جامع نورى كه در آن زمان به وسيله زلزله تخريب گشته بود مورد تعمير قرار گرفت. جامع حسنين به جامع حسين نيز معروف و در جنوب قلعه حماه قرار دارد.