نهم: غلبه و حاكميت خوشيهاى مادى - درآمدی بر شکل گیری شخصیت جوان نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

درآمدی بر شکل گیری شخصیت جوان - نسخه متنی

سید ضیاء مرتضوی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

نهم: غلبه و حاكميت خوشيهاى مادى

به انگيزه تأكيد بر اهميت اين عامل شايسته است نخست اين سخن اميرالمؤمنين عليه السلام را بازگو كنيم كه «سرآمد همه آفتها، شيفتگى و دلدادگى به لذات است». (42) دوران جوانى كه از يك سو، قواى آدمى توان و زمينه لازم براى بهره ورى دارد، و از سوى ديگر، زمينه شكل گيرى شخصيت و منش انسانى او بخوبى فراهم است بيشترين فرصت را مى تواند در اختيار اين آفت بگذارد. تواناييهاى جسمى، فوران غرائز، تجربه هاى محدود، كششهاى اجتماعى، افزون بر برخى عوامل كه پيشتر برشمرديم زمينه بسيار مساعدى را براى بروز گسترش اين ناهنجارى به وجود مى آورد و براستى كه دوران دشوارى است.

در فرصتهاى جوانى بيش از هر زمانى ديگر به عزم و اراده، به تلاش و مسؤوليت، ازخودگذشتگى و مراقبت نياز است، ولى بيشترين موانع نيز وجود دارد. موانعى كه تنها با اراده اى استوار، معرفت لازم، ايمان به ارزشهاى انسانى اسلامى، پذيرش تجربيات ارزنده ديگران، و فاصله گرفتن از وابستگى و شيفتگى به خوشيها و با توكل و پناه برى به خداى متعال، مى توان آنها را پشت سر گذاشت. بايد در پيشگاه انديشه و درك انسانى خويش اعتراف كرد كه شخصيت آدمى بيشترين ضربه را از ناحيه عدم مواظبت بر غرايز و خواسته ها دريافت مى كند. «شهوت» به معناى عام آن كه مى تواند «خشم» را نيز دربرگيرد، اگر در مجراى صحيح و منطقى آن قرار نگيرد و اگر پيوسته بر آن نظارتى مسؤولانه نشود بيشترين و اساسى ترين آفت را به فراخور گسترش و عمق آن، در شخصيت آدمى جاى مى دهد، به گونه اى كه حتى مرزهاى اعتقادى او را نيز كه والاترين ارزشهاى وجودى او است مورد تعرض قرار مى دهد و گاه كاملاً در كام خود فرو مى برد. اين است كه در بسيارى از آيات و نيز سخنان اولياى هدايت و رحمت (صلوات اللَّه عليهم)، به اين موضوع از زواياى مختلف پرداخته شده و به عنوان سرمنشأ سقوط آدمى از جايگاه رفيع انسانى، به پست ترين مراتب كه «دَرَك اسفل» ماديّت است معرفى شده است. در آيه اى آمده است كه «چه كسى گمراه تر از آن فردى است كه از هواى خويش پيروى كرد بدون هدايتى از ناحيه خداوند». (43)

بايد بيشترين تأكيد را به دختران و پسران جوان نمود كه اگر فرصتهاى جوانى محكوم خوشيها و خواستهاى نفسانى شد و همه شخصيت و تمام خواست وجودى آدمى در آرزوهاى مادى و كامروايى حيوانى و دستيابى به خواستهاى نفسانى محدود شد چيزى كه بر جاى مى ماند شخصيتى وابسته، سرگردان، همراه با تشنگى هاى كاذب و همواره نگران خواهد بود. آرامش درونى و نشاط حقيقى از ميان خواهد رفت و ادامه اين وضع سرانجامى جز پوچى نخواهد داشت. چنانكه آدمى را از رسيدن به بسيارى از اهداف و آرمانهاى ارزشمند اجتماعى و حضور سازنده در جامعه بازمى دارد. اراده اى كه در مواجهه با مشكلات و موانع زندگى بايد گره گشا باشد به سستى مى گرايد، و بسيارى از اين آفتها كه طبعاً به دنبال دارد. اين است كه در رهنمودى ديگر از اميرالمؤمنين عليه السلام به عنوان مثال و تأكيدى بر اهميت موضوع اين گونه آمده است:

اراده استوار و سورچرانى قابل جمع نيست. چقدر خواب شب، كه مانع و شكننده تصميمات روز است. (44)

/ 32