تلاش آلمان جهت حضور در منطقه خليج فارس و خاورميانه
سـيـاسـت انـگلستان از ابتداى قرن نوزدهم ، حمايت از امپراتورى عثمانى و دور نگه داشتن كشور روسـيـه از تـنـگـه هـاى بـسـفـر و داردانـل و مـنـطـقـه حـسـاس بـالكـان بـود. بـه هـمـيـن دليل دولت استعمارى بريتانيا در موارد متعدد به نفع دولت عثمانى دخالت كرد كه از جمله آنها شـركـت در (جـنـگ كريمه ) به پشتيبانى از عثمانى و حمايت از دولت آن كشور در كنگره برلين بـود تـا (مـرد بيمار اروپا)(151) بتواند مدتى ديگر دوام داشته باشد. امّا در اواخر هـمـيـن قـرن ، تغييرات عمده اى در سياست خارجى انگلستان نسبت به خاورميانه به وجود آمد و آن كـشـور، فـكـر تـقـسـيـم كـشـورهـاى ايـن مـنـطـقـه بـويـژه ايـران و عـثـمـانـى بـه مـنـاطـق نـفـوذ رادنبال كرد. (1273 ه ش / 1894 م )(152) امـپـراتـورى آلمـان درايـن زمـان كـه بـه تـغـيـير سياست خارجى انگلستان در خصوص اين منطقه اسـتـراتـژيـك پـى بـرده و متوجه اهميّت خاورميانه در آينده نزديك شده بود، به فكر استقرار پـايـگـاهى در خليج فارس افتاد تا در آينده جاى پايى در آنجا داشته باشد. به همين علت در سـال 1275 ه ش / 1986 م ، يـك شـركـت آلمـانـى بـه نـام (ونك هاوس ) ، نمايندگى خود را در (بندر لنگه ) تاءسيس كرد و يك سال بعد كنسولگرى (153) آلمان نيز در بوشهر افـتـتـاح شـد. در سـال 1277 ه ش / 1898 م ، (ويلهلم دوم ) امپراتور آلمان در جهت همين سياست ، طـى ديـدارى از كـشـور عـثـمـانـى مـوفـق بـه انـعـقـاد قـرارداد اتـّحـاد نـظـامـى بـيـن دو كـشور و تحصيل امتياز راه آهن برلين ـ استانبول به بغداد شد.(154) بـه دنـبال سفر ويلهلم به عثمانى و گسترش نفوذ امپراتورى آلمان در آن كشور، كمكهاى دولت آلمان به شركت (ونك هاوس ) در خليج فارس افزايش يافت و آن شركت موفق شد فعاليتهايش را در ايـن مـنـطـقـه گـسـتـرش داده ، مـركـز آن را بـه بـحـريـن انـتـقـال داده و شـعـبـاتـى در بـنـدر عـبـاس و بـصـره دايـر كـنـد. بـه دنبال اين گسترش ، نخستين خط كشتيرانى بين بندر (هامبورگ ) آلمان وخليج فارس نيز افتتاح گـرديـد و آلمـان مـوفق شد با جلب افك /ار عمومى مردم ايران ، نفوذ زيادى نيز در كشورما به دست آورد و مبادلات تجارى بين دو كشور نيز افزايش يافت .(155)اقـدامـات آلمـان در گـسـتـرش نـفـوذ خـود در مـنـطقه خاورميانه مقارن با زمانى بود كه انگلستان گـرفـتـار جـنـگ بـا (بـوئرهـا)(156) در آفـريـقاى جنوبى بود و به همين سبب نمى تـوانـسـت عـكـس العـمـل مـنـاسـبـى نـشـان دهـد.امـّا زمـانـى كـه از جـنـگ در آن كـشـور رهـا شـد، در سـال 1282 ه ش / 1903 م ، لرد كـُرزُن (157) نـايـب السـلطـنـة هـندوستان را با يك ناوگان بزرگ جنگى به خليج فارس اعزام كرد. ورود او به آبهاى منطقه كه همراه با قدرت نـمـايـى بود، موجب تحكيم موقعيت سياسى انگلستان در خليج فارس شد. همزمان با اين اقدامها، دولت انـگـلسـتان كنسولگريهاى جديدى در شهرهاى ايران داير نموده ، يك هياءت بازرگانى بـه مـنـاطـق جـنـوبـى ايـران اعـزام كـرد و در نـتـيجه روابط سياسى و تجارى خود را با ايران گسترش داد و موفق شد تا حدودى فعاليتهاى آلمان در ايران را محدود سازد. همزمان با افزايش حضور انگلستان ، فعاليت روسها نيز در شمال ايران به بهانه افزايش نفوذ انگلستان و آلمان گـسـتـرش يـافـت و دو كـشـور بـا ايـران مـانـنـد يـك كـشـور اشغال شده رفتار مى كردند.(158)
لطفا منتظر باشید ...
