اعلان جنگ ايران به آلمان والحاق به اعلاميه ملل متّحد
(مـحـمد على فروغى ) پس از اين كه پيمان (اتّحاد سه جانبه ) را به تصويب مجلس رساند، از نـخـسـت وزيـرى اسـتـعـفـا داد و (عـلى سهيلى ) به جاى او نخست وزير شد. وى يك سياستمدار با تجربه و طرفدار انگلستان بود و با توصيه آن كشور به اين مقام منصوب شد. نخستين اقدام او بـه نـفع متّفقين ، هموار كردن راه ايران جهت الحاق به متّفقين و اعلان جنگ به دولتهاى محور (272) و قـطـع رابـطـه سـيـاسـى بـا ژاپـن و فـرانـسـه (273)(ويـشـى ) بود.(274)بـعـد از شكستهاى اوليه نيروهاى هيتلر در شوروى و رفع خطر از قفقاز و ايران ، متّفقين دولت ايـران را تـحـت فشار قرار دادند، تا از حالت بيطرفى خارج شده ، به طور رسمى به آلمان اعـلان جـنـگ دهـد.آنـهـا تـهـديد كردند كه در غير اين صورت ، ايران نمى تواند در كنفرانسهاى صلحى كه در پايان جنگ برگزار مى شود، شركت كند. دولت ايران كه تجربه تلخ مخالفت دولتـهـاى فـاتـح جـنـگ جـهـانـى اول در كـنـفـرانـس (صـلح ورسـاى ) و پـايـمـال شـدن حـقـوق كـشورمان را به يادداشت ، به درخواست متّفقين جواب مثبت داد و جاسوسى اتـبـاع آلمـانـى در ايران را بهانه قرار داده ، به آلمان اعلان جنگ كرد. پس از آن متّفقين موافقت كـردنـد كـه ايـران به اعلاميه (ملل متحد) كه از جانب 26 كشور درگير با آلمان امضا شده بود، ملحق شود.(275)پـس از الحـاق ايـران به ملل متحد، (محمد شايسته ) وزير مختار ايران در آمريكا، سند مزبور را امـضـاء كـرده ، ايـران بـطـور رسـمـى به كشورهاى متفق پيوست . نتيجه الحاق ايران به جامعه مـلل مـتـحـد اين بود كه پس از پايان جنگ و شكست (متحدين ) با حقوق مساوى با دولتهاى پيروز مـى توانست در كنفرانسهاى صلح شركت كرده ، از حقوق و خسارتهاى وارده به مردم ايران دفاع كند و خواستار جبران آن شود.
كنفرانس سه جانبه متّفقين در تهران
در سـال 1322 ه. ش / 1943 م ، هـنـگـامـى كـه نـيـروهـاى آلمـان در خـاك اتـحـاد شـوروى دچـار شكستهايى شده و مشغول عقب نشينى تدريجى بودند، رهبران شوروى براى گشودن جبهه دوم در خاك اروپا عليه نيروهاى آلمان و هم پيمانان او و هماهنگى ميان سران متّفقين و در نتيجه تسريع در رونـد شـكـسـت آلمـان و مـتـحـدان او، پـيـشـنـهـاد كردند كنفرانس مشترك سه جانبه اى در تهران تشكيل شود. به همين دليل ، (استالين ) نخست وزير شوروى ، (روزولت ) رئيس جمهور آمريكا و (چـرچـيـل ) نـخـسـت وزيـر انـگـلسـتـان وارد تـهران شدند و در ششم آذر 1322 ه. ش / 1943 م ، كـنـفـرانـس تـاريـخـى تـهـران كـه بـعـدهـا اثـرات مـهـمـى در رونـد جـنـگ دوم جـهـانـى داشـت ، تشكيل گرديد.(276)سـران مـتّفقين جريان مذاكرات سه جانبه را به دولت ايران اطلاع ندادند و از شركت مسؤ ولين ايـرانـى در آن جـلوگـيرى كردند. اما مقامهاى ايرانى در مدتى كه كنفرانس در جريان بود، نامه اى تهيه كرده ، تقديم سران دولتهاى متّفق نمودند و خواستار حفظ منافع و روشن شدن وضع ايـران در پـايـان جـنـگ شدند.رهبران سه كشور شركت كننده در كنفرانس تهران ، در جواب نامه دولت ايران ، بيانيه مشتركى كه مشهور به (اعلاميه تهران ) شد، امضا و منتشر كردند. آنها در ايـن اعـلامـيه ضمن تصديق كمكهاى ايران به متّفقين و خسارتهايى كه بر اثر حضور نيروهاى آنها به ايران وارد شده بود، حفظ استقلال ، حاكميت و تماميت ارضى ايران را يك بار ديگر مورد تـاءكـيـد قـرار دادنـد؛ هـمـچـنـيـن مـوافـقـت نـمـودنـد كـه در پـايـان جـنـگ ، مسايل و مشكلات اقتصادى ايران همانند ساير ملل متّفق مورد توجّه قرار بگيرد.(277)پـس از كنفرانس تهران ، جبهه مشترك ديگرى در خاك اروپا با شركت نيروهاى آمريكا، انگليس ، كـانـادا و دولت فـرانـسـه آزاد (278)، عـليـه آلمـان و دولتهاى ديگر محور آغاز شد. همچنين ضدحمله هاى جديد