رضـاخـان كـه بـا اشغال ايران سلطنت خود و خانواده اش را مورد تهديد و نابودى مى ديد، دست به چند اقدام زد.ابـتـدا سـفـراى شـوروى و انـگلستان را احضار كرد تا از هدف نهايى دو دولت آگاه شود. سپس دسـت بـه دامـن (روزولت ) رئيـس جـمـهور آمريكا شد. امّا وقتى از اين راهها به نتيجه اى نرسيد، (عـلى مـنـصـور) را از نـخـسـت وزيـرى بـركـنـار و بـه جاى او محمد على فروغى ) را كه روابط نـزديـكـى بـا انـگـليـسـيـهـا داشـت به نخست وزيرى برگزيد. فروغى بلافاصله با سفراى شـوروى و انـگلستان وارد مذاكره شد و تقاضاى آنها را جويا شد. درخواستهاى آنها، ترك مقاومت نـيـروهـاى ايـران در مـقـابـل متّفقين ، اخراج كليه اتباع آلمانى ( به استثناى اعضاى سفارت ) و تعهد درباره حمل و نقل تسليحات جنگى از طريق خاك ايران به شوروى بود.(266)هنوز دولت ايران به اين درخواستها پاسخ نداده بود كه سفراى دو كشور طى درخواست جديدى خـواهـان تـحـويـل آلمانيها به متّفقين شده و چند روز بعد از آن طى يك اولتيماتوم 48 ساعته ، خـواسـتـار تـحـويـل اتـبـاع آلمـان بـه مـتـّفـقـيـن و هـمـچـنـيـن تعطيل سفارتخانه هاى متحدين يعنى آلمان ، ايتاليا، مجارستان و رومانى شدند و تهديد كردند كـه در غـيـر ايـنـصـورت تهران را اشغال خواهند نمود. چون دولت ايران پاسخ روشنى به اين اولتيماتوم نداد نيروهاى شوروى و انگليس از قم و قزوين به سوى تهران حركت كردند.رضـاخـان كه با چنين وضعى رو به رو شد، در همان روز حمله متّفقين به تهران (25 شهريور 1320) اسـتـعـفـا داد و پـسرش محمد رضا جانشين او شد. انگليسيها رضاخان را نخست به جزيره مـوريـس و سـپـس آفـريـقـاى جـنـوبـى تـبـعـيـد كـردنـد و او چـنـد سال بعد در همان جا مرد.(267)پـس از جـنـگ جـهـانـى اوّل چـون انگلستان بيشتر كشورهاى خاورميانه را مستقيم يا غير مستقيم زير سـلطـه خـود داشـت ، بـه فـكـر افـتـاد كـه يـك پـيـمـان دفـاعـى و عـدم تـجـاوز كـه سـدى در مقابل شوروى و نفوذ كمونيسم باشد، به وجود آورد.پس از رفع اختلافات ارضى و مرزى بين كـشـورهـاى مـورد نـظر، پيمانى به نام سعدآباد با شركت ايران ، عراق ، افغانستان و تركيه منعقد شد.در دوم سـلطـنـت رضـاخـان رابـطـه سـيـاسـى بـيـن ايـران و فـرانـسه و ايران و آمريكا بنا به دلايـل خـاصـى بـه دسـتـور رضـاخـان قـطع شد كه پس از مدتى ، اين روابط دوباره برقرار گرديد و مناسبات آن دو كشور با ايران به حال عادى درآمد.روابـط ايـران و آلمان كه از زمان سفر دوم ناصر الدين شاه به اروپا آغاز شده بود، با روى كـار آمدن رضاخان و افزايش قدرت او در ايران و هيتلر در آلمان به بالاترين سطح خود تا آن روز رسـيـد؛ بـطـورى كـه در سـال 1319، روابـط سـياسى ، اقتصادى و تجارى بين دو كشور چندين برابر روابط قبلى بود.بـا آغـاز جـنـگ جـهـانـى دوم ، دولت ايـران بـيـطـرفـى خـود را اعـلام كـرد و بـه مـدت دو سـال كـه جـنـگ در اروپـا ادامه داشت ، ايران توانست بيطرفى خود را حفظ كند. امّا با حمله آلمان بـه شـوروى و پـيـوسـتن شوروى ، به متفقين موقعيت استراتژيكى ايران به جهت كمك نظامى و تـسـليـحـاتـى انـگـليـس و فـرانـسـه بـه شـوروى چـنـد بـرابـر افـزايـش يـافـت . بـه هـمـيـن دليـل مـتـّفـقـيـن حـضـور آلمـانيها را در ايران بهانه قرار داده و زمينه هاى حمله به ايران را آماده كردند.انـگـلسـتان و شوروى (متّفقين ) در سوم شهريور 1320 ه ش هر كدام از سه جهت به خاك ايران تـجـاوز كـردنـد و پـس از مـدت كـوتـاهـى بـيـشـتـر خـاك ايـران را اشـغـال كـرده ، از دولت ايـران خـواسـتـار تـحـويـل اتـبـاع آلمـان بـه مـتـّفـقـيـن و تـعـطـيـل سـفـارتـخـانـه هـاى دولتـهـاى مـتـحـد شـدنـد. امـّا چـون بـا تـعـلل ايـران روبـرو شـدنـد، در 25 شـهـريـور هـمـان سـال ، يـورش خـود را بـه تـهـران آغـاز كـردند كه رضاخان در اين روز استعفا داد و به وسيله انگلستان
لطفا منتظر باشید ...
