سلطنت رضاخان و روابط خارجى ايران (1) - تاریخ روابط خارجی معاصر ایران نسخه متنی

جايى نبردند.

پس از پايان جنگ و انقلاب اكتبر روسيه و به علت خروج نيروهاى روسيه ، آلمان ، و عثمانى از صحنه رقابت سياسى در آسيا و خاور ميانه ، انگلستان به فكر انعقاد يك قرارداد استعمارى با ايران افتاد تا از اين طريق كشورمان را بطور غير مستقيم تحت سلطه خود درآود. امّا پس از اعلام چنين قراردادى ،مخالفتهاى داخلى و خارجى با آن آغاز شده ، سرانجام پس از مدتها لغو گرديد.

نـيـروهـاى انـقـلابـى شوروى (بلشويكها) كه در اين زمان با ضد انقلابيون طرفدار تزار در قـفـقـاز مـى جنگيدند، با شكست آنها در قفقاز و عقب نشينى ضد انقلابيون به ايران ، به بهانه سـركـوب آنـهـا وارد خـاك ايـران شـده و اسـتـان گـيلان را به تصرف خود درآورد ند و با كمك كـمـونـيـسـتـهـاى بـاكـو و چـريـكـهـاى جـنـگـل ، جـمـهـورى سـوسـيـاليـسـتـى گـيـلان را تشكيل دادند و تلاش ايران براى اخراج آنها به جايى نرسيد.

حضور نيروهاى انگليسى پس از جنگ در ايران كه هزينه هاى زيادى براى دولت و مردم آن كشور داشـت ، بـاعـث برانگيختن افكار عمومى انگلستان عليه حضور اين نيروها در ايرن شد و به همين دليـل دولت آن كـشـور بـه فـكـر ايـجـاد يـك حـكـومـت مـركـزى قـوّى و تـحـت تـسـلط كـامـل خود بود و براى اجراى چنين مقاصدى رضاخان ميرپنج و سيد ضياء را در نظر گرفت كه با يك كودتا به نخست وزيرى و فرماندهى كل قوا رسيدند.

مـذاكـرات جـهـت تـنـظـيـم يـك قـرارداد جـديـد بـا دولت شـوروى كـه از مـدتـى قـبـل در مـسـكـو آغـاز شـده بود، سرانجام منجر به انعقاد عهدنامه مودّت بين دو كشور شد كه به موجب آن دولت انقلابى روسيه امتيازهاى زيادى به اين واگذار كرد.

پـس از اسـتعفاى سيد ضياء، احمد قوام به نخست وزيرى رسيد. وى چون طرفدار قدرت سوم در ايـران بـود، بـا مـقـامـهـاى شـركـت نـفـت اسـتـانـدارد اويـل وارد مـذاكـره شـده ، امـتـيـاز نـفـت شـمـال را بـه آن شـركـت واگـذار كـرد كه مورد مخالفت دو كشور روس و انگليس قرار گرفت . سـپـس ايـن امـتـيـاز بـه شـركـت سـيـنـكـلر واگـذار شـد كـه آن شـركـت بـه دليـل كـشـتـه شـدن مـيـجـر رابـرت ايـمـبـرى كـنـسـوليـار سفارت آمريكا و مخالفت انگلستان از حمل نفت از اجراى امتياز سرباز زد.

1 ـ عـكـس العـمـل دولتـهـاى شـركـت كـنـنـده در كـنـفـرانـس صـلح ورسـاى در مقابل هياءت ايرانى چگونه بود؟

2 ـ چـگـونـگـى امـضـاى قـرارداد اسـتـعـمـارى 1919 و عـكـس العـمـلهـاى داخـلى و خـارجـى در مقابل آن را شرح دهيد.

3 ـ علل تجاوز ارتش سرخ شوروى به گيلان را بنويسيد.

4 ـ زمـيـنـه هـاى داخـلى و خـارجـى كـودتاى سوم اسفند 1299 ه‍ ش را نوشته ، طراحان و مجريان داخلى و خارجى آن را نام ببريد.

5 ـ چـگـونـگـى امـضـاى عـهـدنـامه مودّت ايران و شوروى را شرح داده امتيازهاى مهم طرفين راذكر نماييد.

6 ـ عـكـس العـمـل انـگـلسـتـان و شـوروى در مـقـابـل واگـذارى نـفـت شمال به امريكا چه بود؟

سلطنت رضاخان و روابط خارجى ايران (1)

رضـاخـان كـه با كمك انگليسيها و از طريق كودتا به فرماندهى قواى نظامى ايران رسيد، كم كـم زمـيـنـه