در مـتـمـم قـانـون اسـاسـى مـشـروطـيـت و در اصـول 91 و 92، تشكيل انجمنهاى ايالتى و ولايتى با شرايط خاصّى پيش بينى شده بود. آيين نامه اجرايى آن نيز در همان مجلس (شوراى ملّى اوّل ) به تصويب رسيد، امّا به دلايلى هنوز اجرا نشده بود. بر اساس آيين نامه اجرايى مصوب مجلس در زمان مشروطيت ، انتخاب شوندگان و انتخاب كنندگان بايد داراى سه شرط زير باشند:(1ـ بايد متدين به دين حنيف اسلام باشند و فساد عقيده نداشته باشند.2ـ هنگام سوگند بايد به قرآن مجيد سوگند ياد كنند.3ـ طايفه زنان از انتخاب كردن و انتخاب شدن محرومند.)(272) در تـاريـخ شـانزدهم مهر 1341 روزنامه ها اعلام كردند كه لايحه انجمنهاى ايالتى و ولايتى جديدى در دولت (اسداللّه عَلم ) به تصويب رسيده است و متن آن را در همان روز منتشر كردند. در تصويبنامه جديد به منظور اسلام زدايى و دور كردن انجمنها از نفوذ و تسلط روحانيت و به بهانه دموكراسى و ترقّى خواهى و در واقع خوش خدمتى و فشار دولت جديد دموكرات (كندى ) در امـريـكا، شرايط متدين بودن به دين اسلام و سوگند به قرآن حذف شده ، به زنان نيز اجازه انتخاب شدن و انتخاب كردن داده بودند.(273)
ب ـ علتهاى مطرح شدن لايحه در اين زمان :
آية اللّه بروجردى يكى از مراجع بزرگ در اين زمان بود. مرجعيت ايشان از جانب همه پذيرفته شده بود و در ايران و عراق داراى مقلدان فراوانى بود. هر چند اين عالم ربانى بزرگ در امور سياسى دخالت نمى كرد، ولى وجود ايشان باعث شده بود كه رژيم شاه جراءت تصويب قوانين و آيـيـن نـامـه هـاى ضد اسلامى را نداشته باشد. در گذشت ايشان در فروردين 1340 زمينه را براى انجام بعضى از كارهاى خلاف شرع از سوى رژيم شاه فراهم كرد.(274) دومـيـن عـامـلى كـه بـاعـث مـطـرح شـدن لايـحـه انـجـمـنـهاى ايالتى و ولايتى شد، درگذشت عالم بـزرگـوار آيـة اللّه (سـيـد ابـوالقاسم كاشانى ) بود. وى كه در راءس جناح مذهبى در زمان نـهـضت ملّى شدن نفت قرار داشت ، پس از آن نيز تا زمان مرگش همواره با دولتهايى كه بعد از كودتاى 28 مرداد 1332 روى كار آمدند، مخالفت كرد. مرگ اين روحانى مبارز كه سياست را جدا از ديانت نمى دانست ، زمينه ديگرى براى مطرح شدن تصويب نامه بود.(275) رژيـم شـاه قصد داشت پس از فوت (آية اللّه بروجردى )، مرجعيت را به خارج از ايران يعنى بـه حـوزه عـلمـيه نجف منتقل كند، تا با استفاده از اين مساءله يا عدم تمركز مرجعيت در حوزه علميه قـم ، مـقـاصـد شـوم خـود را دنـبـال كـنـد و در ايـن راسـتـا، بـى درنگ پس از فوت ايشان لايحه انجمنهاى ايالتى و ولايتى را تصويب كرد.(276)
لطفا منتظر باشید ...
