دستگيرى امام و قيام سراسرى پانزده خرداد - تاریخ سیاسی معاصر ایران نسخه متنی

انبوه مردم از در خانه تا مدرسه فيضيه با احساسات مردم رو به رو شـد. فـضـاى غـم انـگـيـز عـصـر عـاشورا كه يادآور شهادت امام حسين (ع ) و يارانش بود، آماده سـخـنـرانـى فـرزنـد آن حـضـرت در مـقابل يزيد زمان بود. مردم خود را آماده كرده بودند كه در صـورت حـمـله نـيـروهـاى امـنـيـتـى شـاه بـه مـقـابـله بـپـردازنـد و بـه هـمـيـن دليل همه چيز را زير نظر داشتند.(309) رهـبـر قـيـام پس از يادآورى جنايات بنى اميه و دستگاه يزيد، فرمود كه آنها با خاندان پيامبر (ص ) يـعـنى بنى هاشم مخالف بودند، از اين رو بر اساس ، كار داشتند و همين طور رژيم شاه نـيـز بـا اسـاس اسـلام يـعـنـى قـرآن و روحـانـيـت كـار دارد. مـعـظـم له بـار ديـگـر خـطـر اسـرائيل را يادآورى كرده و فرمود كه آنها با قرآن ، روحانيت و مراكز دينى كه اساس دين است ، مـخـالفـنـد. امـام گـفتند:

من به شاه نصيحت مى كنم و نمى خواهم كه او همانند پدرش باشد كه وقـتـى كـه از ايـن كـشـور برود مردم خوشحال بوده ، شكرگزارى كنند. از پدرت عبرت بگير، كـمـى فـكـر كـن . چـرا ايـن قـدر مـردم را تـهـديـد مـى كـنـى ـ شـاه ـ چـه رابـطـه اى بـيـن شاه و اسرائيل است كه مى گويند از اسرائيل سخن نگوييد. آيا به نظر سازمان امنيت ، شاه اسرائيلى يا يهودى است ؟!. امام همچنين فرمود:

(... هيچ كدام از اينها كه اكنون دور تو را گرفته اند، با تو رفيق نيستند، اينها رفيق دلارند، ايـنـهـا ديـن نـدارنـد، ايـنـهـا وفـا نـدارنـد، دارنـد هـمـه چـيـز را بـه گـردن تـوى بـيـچـاره مـى گذارند...)(310)

دستگيرى امام و قيام سراسرى پانزده خرداد

سـخـنـان امام در عصر عاشورا خطاب به شاه با عبارات ساده و همه فهم ، موجى از خشم و نفرت مـردم را عـليـه شـاه بـرانـگـيـخـت . بـراى اوّليـن بـار بود كه يك روحانى با صراحت و قاطعيت كـامـل و بـا لحـنـى خـرد كـنـنـده در مـقـابـل شـاه مـوضـعـگـيـرى مـى كـرد. بـه هـمـيـن دليـل ، نـيـروهـاى امـنـيـتـى رژيـم بـه تـلافـى مـخـالفـت و مـبـارزه سـرسـخـتـانـه مـعـظم له در مـقـابـل اقـدامـات ضـد ديـنـى شـاه در سـپـيـده دم پـانزده خرداد 1342 با كمك نيروهاى كماندو و سـربـازان مـسـلح وارد قـم شـدنـد و از ديـوار و بـام خـانـه بـه مـنـزل رهـبـر سـازش نـاپـذيـر انـقـلاب يـورش بـرده ، ايـشـان را دسـتگير و در تهران زندانى كردند.(311) خـبـر دسـتگيرى و حبس رهبر قيام بى درنگ در شهر مقدس قم پخش شد و مردم مسلمان اين شهر با غم و اندوه فراوان پس از اجتماع در برابر منزل ايشان ، به طرف صحن مطهر حضرت معصومه (س ) حـركـت كـرده و از طـريـق بـلنـدگو اقدام به شعار دادن كردند. همچنين گروهى از مراجع و عـلمـاى حـوزه عـلميه قم در منزل آية الله العظمى گلپايگانى اجتماع كرده ، بيانيه اى مبنى بر تـقـبـيـح تـوقـيـف امـام صـادر كرده و خواستار آزادى فورى ايشان شدند و در اين راستا مسلمانان ايران را به مبارزه و استقامت عليه رژيم پليسى شاه دعوت كردند.(312) بـه دنـبـال درخـواسـت عـلمـا،مـردم روسـتـاهـاى قـم كـار خـود را تـعـطـيـل كـرده ، وارد شـهـر شـدنـد و پس از تجمع در صحن حضرت معصومه (س ) در حالى كه پيشاپيش آنها زنان در حال حركت بودند؛ به راهپيمايى پرداختند، ولى هنوز لحظاتى از شروع راهـپـيـمـايـى نـگـذشـتـه بـود كـه بـا يـورش دژخـيـمـان شـاه رو بـه رو شـدنـد و بـا رگـبـار مـسلسل آنها گروهى از زنان و مردان مبارز قم به شهادت رسيدند و خون پاك آنها سنگفرشهاى خيابانهاى قم را رنگين كرد.(313) هـمـچـنـين به دنبال خبر دستگيرى و زندانى كردن امام ـ ره ـ ، مردم سراسر ايران بويژه تهران دسـت از كـار كـشـيـده و بـا تـعـطـيـلى مـحـل كـار و كـسب خود به راهپيمايى و تظاهرات پرداختند. سـيـل خـروشان جمعيت تهران در خيابانها فرياد (يا مرگ يا خمينى ) را سر دادند. مردم تهران كـه قـصد مسلح شدن را داشتند، به اداره تسليحات ارتش و پايگاههاى پليس ، ميدان ارك و كاخ شـاه يـورش بـردنـد، امـّا مـاءموران نظامى و محافظ اين مكانها با بى رحمى مردم را به رگبار گلوله بستند و عده زيادى از آنان را به خاك و خون كشيدند.(314) سـيـل خـروشـان مـردم و دهـقـانـان كـفـن پـوش ورامـيـن بـه دنـبـال حـبس رهبر قيام به سوى تهران حركت كردند. ماءموران رژيم شاه به محض اطلاع از چنين اقـدامـى بـه طـرف ورامـيـن حـركـت كـرده ، در