انقلاب سفيد شاه و رفراندوم آن - تاریخ سیاسی معاصر ایران نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

تاریخ سیاسی معاصر ایران - نسخه متنی

مهدی نظرپور

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

عـامـل ديگرى كه باعث شد لايحه در اين زمان مطرح شود، فشار از خارج بود. امريكا كه بعد از كـودتـاى 28 مـرداد 1332 نـفوذ زيادى در ايران پيدا كرده بود، با روى كار آمدن (كندى ) از حـزب دمـوكـرات ، قـصـد داشـت كه در كشورهاى تحت نفوذ خود بويژه ايران ، تحولاتى هر چند ظـاهـرى بـه وجود آورد. در همين راستا، شاه انجمنهاى ايالتى و ولايتى را به منظور دموكراتيك جلوه دادن حكومت و با حذف نشانه هاى اسلامى آن به تصويب رساند.(277)

ج ـ دلايل مخالفت از سوى امام خمينى ـ ره ـ :

حـذف قـيـد اسـلام از شـرايـط انـتـخـاب كـنـنـدگـان و انـتـخـاب شـونـدگـان و تبديل سوگند (قرآن ) به (كتاب آسمانى ) از سوى رژيم شاه در لايحه انجمنهاى ايالتى و ولايتى به منزله مخالفت صريح رژيم شاه با قرآن و اسلام و توهينى آشكار به روحانيت و مـراجـع تـقـليـد كـه حـافـظ و مـروّج اسـلام و قـرآن هـسـتـنـد، بـود. بـه هـمـيـن دليل امام خمينى ـ ره ـ بى درنگ پس از انتشار خبر شروع به مخالفت كرده و خواهان لغو فورى آن شد.(278) بـا تـوجـه به اينكه تغيير در قانون اساسى مشروطيت فقط به عهده مجلس مؤ سسان گذاشته شـده بـود، دولت حـق تغيير و تفسير اصول قانون اساسى را نداشت و از طرف ديگر امام (ره ) تعطيلى مجلس را از سوى دولت (علم ) غير قانونى دانسته و آن را تجاوز به اساس مشروطه مـى دانـسـت و از ايـن جـهـت نـيز به دولت اعتراض داشت و خواهان لغو تصويبنامه هياءت وزيران بود.(279) رژيم شاه قصد داشت با آزادى راءى زنان به دستور آمريكا از يكسو حكومت خود را دموكراتيك و مـردمـى جـلوه دهـد از سـوى ديـگـر، با مخالفت روحانيت با آزادى راءى زنان آنها را مخالف حقوق زنان معرفى كند، امّا امام خمينى ـ ره ـ رژيمهاى دست نشانده و بويژه دودمان ننگين پهلوى را علت محروم بودن زنان ايران از ضرورى ترين و ابتدايى ترين حقوق خود دانست .(280)

د ـ نخستين پيروزى قيام :

پـس از جـلسـه مـشـورتـى كـه بـا حـضـور آيـات عـظـام ـ ره ـ امـام خـمـيـنـى (گـلپـايگانى ) و (شـريـعـتـمـدارى (281)) در منزل (آية اللّ ه حائرى ) برگزار شد، تلگرافهايى بـراى شـاه و عـلم فـرسـتـاده ، خـواسـتـار لغـو تـصـويـبـنـامه شدند. امام در تلگراف خود به (اسـداللّه عـلم ) بـه تعطيلى غير قانونى مجلس و سوء استفاده از تعطيلى طولانى آن و هشدار بـه دولت كـه تـخلف و سرپيچى از احكام اسلام و قانون اساسى با واكنش مردم روبرو خواهد شد، اشاره كردند و با تهديد خواستار لغو آن شدند.(282) پس از اينكه شاه و علم نتوانستند با تهديد و حيله مردم و علما را وادار به عقب نشينى كنند و بعد از ايـنـكه فهميدند قيام مردم روز به روز اوج مى گيرد و مبارزه پيچيده تر مى شود و امام ـ ره ـ در راءس آن قـرار دارد، دسـت بـه عـقـب نشينى زدند و در تاريخ هفتم آذر 1341 و پس از 5/1 ماه (عـلم ) لغـو لايـحه را به تصويب هياءت دولت رسانده و از طريق تلگراف به اطلاع مراجع قم ـ به استثناى امام ـ رساند.(283) امـام خـمـيـنـى ـ ره ـ كـه بـا هـشـيـارى خـاص بـه تـوطـئه رژيم پى برده بود، لغو تلگرافى تـصـويـبـنـامـه را كـافـى نـدانـسـتـه و هـر گـونـه اظـهـار نـظـر را موكول به اعلام لغو آن از رسانه هاى گروهى كرد.

سـرانـجـام ، در دهـم دى مـاه 1341 روزنـامـه هـاى عـصـر تـهـران بـا تـيـتـر درسـت لغـو و غـيـرقـابل اجرا بودن آن را از سوى دولت اعلام كردند. رهبر قيام به جاى اعلام ختم مساءله ، در نـشـسـتـى بـا عـلمـا و مـراجـع قـم از آنـها خواست كه براى بركنارى (علم ) به خاطر اهانت به مـقـدسات اسلام ، دست به اقدام بزنند. اين پيشنهاد مورد موافقت قرار نگرفت و به همين جهت امام تـنـهـايـى مـسـؤ وليـت ادامـه مبارزه را به عهده گرفت و طى اعلاميه كوتاهى از مردم قدردانى و تشكر كرد، ولى از آنان خواست كه با بيدارى و هشيارى مراقب اوضاع باشند.(284)

انقلاب سفيد شاه و رفراندوم آن

الف ـ اصلاحات ارضى امينى :

در سـال 1340 ه‍ . ش كـه (كـنـدى ) از حـزب دموكرات به رياست جمهورى امريكا انتخاب شده بـود، قـصـد

/ 86