تاریخ علم کلام و مذاهب اسلامی نسخه متنی

اجـاره زراعت در زمين اوبماند و زارع هم راضى باشد مانعى ندارد و اگر مالك راضـى نشود مى تواند زارع را وادار كند كه زراعت را بچيند و اگر براى چيدن زراعت ضررى به زارع بـرسـد لازم نـيست عوض آن را به او بدهد ولى زارع اگرچه راضى شود كه به مالك چيزى بدهد نمى تواند مالك را مجبور كندكه زراعت در زمين او بماند.

مـسـالـه 2240 - اگـر بواسطه پيش آمدى زراعت در زمين ممكن نباشد مثلا آب از زمين قطع شـود مزارعه بهم مى خورد و اگر زارع بدون عذر زراعت نكند چنانچه زمين در تصرف او بوده و مالك در آن تصرفى نداشته است بايد اجاره آن مدت را به مقدار معمول به مالك بدهد.

مـسـالـه 2241 - اگر مالك و زارع صيغه خوانده باشند بدون رضايت يكديگر نمى توانند مزارعه را بـهـم بـزنند و بعيد نيست كه اگر مالك به قصد مزارعه زمين را به كسى واگذار كند نيز بدون رضايت يكديگر نمى توانند معامله را بهم بزنند ولى اگر در ضمن معامله مزارعه شرط كرده باشند كـه هـر دو يـا يـكـى از آنـان حـق بـهـم زدن معامله را داشته باشند مى توانند مطابق قرارى كه گذاشته اند معامله را بهم بزنند.

مـساله 2242 - اگر بعد از قرارداد مزارعه مالك يا زارع بميرد مزارعه بهم نمى خورد و وارثشان بـه جاى آنان است ولى اگر زارع بميرد وقرارداد كرده باشند كه خود زارع زراعت را انجام دهد مزارعه بهم مى خورد و چنانچه زراعت نمايان شده باشد بايد سهم او را به ورثه اش بدهند و حقوق ديـگـرى هم كه زارع داشته ورثه او ارث مى برند ولى نمى توانند مالك را مجبور كنند كه زراعت در زمين او باقى بماند.

مـسـالـه 2243 - اگر بعد از زراعت بفهمند كه مزارعه باطل بوده چنانچه تخم مال مالك بوده حـاصـلـى هم كه بدست مى آيد مال او است و بايدمزد زارع و مخارجى را كه كرده و كرايه گاو يا حـيـوان ديـگـرى را كـه مال زارع بوده و در آن زمين كار كرده به او بدهد و اگر تخم مال زارع بوده زراعت هم مال او است و بايد اجاره زمين و خرجهائى را كه مالك كرده و كرايه گاو يا حيوان ديـگـرى كـه مـال او بوده و در آن زراعت كار كرده به او بدهد