تاریخ علم کلام و مذاهب اسلامی نسخه متنی

پيش از رسيدن آن قراربگذارند پس اگر كارى مانند آبيارى كه براى تربيت درخت لازم اسـت بـاقـى نمانده باشد معامله صحيح نيست اگرچه احتياج به كارى مانندچيدن ميوه و نـگـهـدارى آن داشـتـه باشد بلكه اگر كارى كه براى تربيت درخت لازم است باقى مانده باشد صحت معامله محل اشكال است .

مساله 2253 - معامله مساقات در بوته خربزه وخيار ومانند اينها بنابر احتياط صحيح نيست .

مساله 2254 - درختى كه از آب باران يا رطوبت زمين استفاده مى كند و به آبيارى احتياج ندارد اگر به كارهاى ديگر مانند بيل زدن وكود دادن محتاج باشد معامله مساقات در آن صحيح است .

مساله 2255 - دو نفرى كه مساقات كرده اند با رضايت يكديگر مى توانند معامله را بهم بزنند.

و نيز اگـر در ضمن قرارداد مساقات شرطكنند كه هر دو يا يكى از آنان حق بهم زدن معامله را داشته بـاشـنـد مـطـابـق قرارى كه گذاشته اند بهم زدن معامله اشكال ندارد و اگر در ضمن معامله مـسـاقـات شـرطى كـنـند و آن شرط عملى نشود كسى كه براى نفع او شرط كرده اند مى تواند معامله را بهم بزند.

مساله 2256 - اگر مالك بميرد معامله مساقات بهم نمى خورد و ورثه اش به جاى او هستند.

مساله 2257 - اگر كسى كه تربيت درختها به او واگذار شده بميرد چنانچه در عقد شرط نكرده بـاشند كه خودش آنها را تربيت كند ورثه اش به جاى او هستند و چنانچه خودشان عمل را انجام ندهند و اجير هم نگيرند حاكم شرع از مال ميت اجير مى گيرد و حاصل را بين ورثه ميت و مالك قـسمت مى كند و اگر قرار كرده باشند كه خود او درختها را تربيت نمايد با مردن او معامله بهم مى خورد.

مـسـالـه 2258 - اگر شرط كند كه تمام حاصل براى مالك باشد مساقات باطل است و ميوه مال مـالـك مـى بـاشـد و كـسـى كه كار مى كندنمى تواند مطالبه اجرت نمايد ولى اگر باطل بودن مساقات به جهت ديگر باشد مالك بايد مزد آبيارى و كارهاى ديگر را به مقدار معمول به كسى كه درخـتـها را تربيت كرده بدهد ولى اگر مقدار معمول بيشتر از مقدار قرارداد باشد دادن زيادى لازم نيست .