تاریخ علم کلام و مذاهب اسلامی نسخه متنی

( مـساله 5 ) سفته هاى ريالى كه در بين مردم معامله مى شود خود سفته ها ماليت نداشته و مورد مـعـامـلـه نـيست و مورد معامله ريالهائى است كه اين سفته ها سند اثبات آنها است مثلا زيد يك خـروار گندم را به دو هزار ريال فروخته و براى آن سفته دو ماهه مى گيرد آن وقت اين طلب را مـى فـروشـد به يكصد ريال كمتر يعنى به يك هزار و نهصد ريال نقد.

و سفته براى اثبات دو هزار ريـال طلب است و شاهد بر اينكه اين سفته ماليت ندارد اين است كه شما يك خروار گندم را كه مـى فـروشـى به دو هزار ريال اگر مشترى آن وجه را به شما داد ذمه اش برى ء مى شود ولى اگر سـفـته داد ذمه اش برى ء نمى شود و به شما مقروض است تا اينكه دو هزار ريال را بپردازد و اگر سفته گم شود يا بسوزد باز هم مشترى ذمه اش مشغول است و بايد وجه گندم را بپردازد.

اما اگر دو هـزار ريال وجه نقد به فروشنده داده بود و آن گم شود يا بسوزد از كيسه فروشنده رفته و به مشترى هيچ مربوط نيست .

( مـسـالـه 6 ) سفته اى كه به بانك يا غير بانك فروخته شود در صورتى كه حقيقت داشته باشد و دوسـتـانـه و صـورى نباشد مثل اينكه كسى جنسى را به ديگرى فروخته به معادل صد هزار ريال سـفـتـه گـرفته همان صد هزار ريال طلب خود را به بانك و غير بانك به عنوان معامله وتمليك واگذار كردن و در مقابل وجه گرفتن با نقيصه كه به نسبت مدت طلب واگذارى از مقدار وجه كم مى نمايد اشكال ندارد.

( مـسـاله 7 ) سفته هائى كه حقيقت ندارد و دوستانه است اگر فروشنده آن سفته ها را وكالت از طـرف سـفـته دهنده در ذمه او بفروشد و وجه راكه مى گيرد وكالت از طرف سفته دهنده براى خـود قـرض بـردارد اشـكـال نـدارد ولـى چـنـانـچه در مساله ( 2 ) بيان شد در اين صورت كه فـروخته شده مالى در ذمه سفته دهنده است بايستى عوض مغاير با آن مال باشد مثلا در صورتى كه از بانك ريال مى گيرد سفته دولار يا دينار عراقى يا ليره انگليسى بفروشد بنابر اين اگر كسى پـانـصد دينار عراقى مثلا به شخصى به مدت دو ماه سفته دوستانه بدهد سفته گيرنده مى تواند وجـه سفته را به بانك يا به صراف از طرف سفته دهنده وكالت در ذمه او بفروشد به نود و نه هزار ريـال نـقـدى و آن مبلغ را گرفته و براى خود وكالت قرض