یازده رساله فارسی نسخه متنی

| 514 |

جناب استادم مرحوم علامه حاج ميرزا ابوالحسن شعرانى روحى فداه در رساله الاستدراك على تشريح
الافلاك كه يكى از مؤلفات مطبوع آن بزرگوار است فرمود ( ص 5 ) : من العجائب فى تاريخ العلوم ان بعض اهل
الهند فى العصر الاول و جماعة من اصحاب الطلسمات على ما فى شرح التذكرة للفاضل الخفرى كانوا يعتقدون
الانتقاص و الازياد فى الميل الى اربع درجات
و اقبالا و ادبارا لنقطة الاعتدال الربيعى كذلك
و
العجب ان هذا قول مقبول ثابت بادق الارصاد لدى الافرنج .

از اقوالى كه در مقدار ميل كلى مطابق ارصاد
اعصار نقل كرده ايم
دانسته شد كه قول به انتقاص مطلبى تازه نيست بلكه از قديم بدان توجه داشته اند .

سردار كابلى قدس سره در رساله وجيز و عزيز تحفة الاجله فى معرفة القبلة ( ص 23 ) فرمود : و قد انكشف فى
هذا العصر ان الميل الكلى ينقص كل سنة نحو نصف ثانية تقريبا و بالتحقيق 468 0 ثانيه .

عبارتش دربادى نظر
چنين مى نمايد كه انتقاص ميل كلى در اين عصر كشف شده است
ولى شأن وى اجل از اين توهم است چه آن جناب
خريت در اين صناعت بود
منظورش اين است كه تعيين تحقيقى مقدار انتقاص در هر سال در اين عصر كشف شده
است كه 468 0 ثانيه .

است و اين حق است چه در زبر قدما نصى در آن نيافته ايم .

و ما از آنچه كه در انتقاص
ميل كلى تقديم داشتيم قول به نوسان منطقة البروج كه اينك از مراكشى و زرقالى نقل مى كنيم
خالى از
دغدغه نمى بينيم .

اقبال و ادبار اعتدالين در كتب معاصرين تعبير به نوسان اعتدالين مى شود در مقدمه
بر تاريخ علم جورج سارتون ( ص 1796ج 2 بخش دوم ) در بيوگرافى ابوعلى حسن مراكشى صاحب جامع المبادى و
الغايات آمده است : وى بازرقالى در اين مورد هم عقيده بود كه فلك البروج بين 23 درجه و 53 دقيقه و 23 درجه
و 33 دقيقه در نوسان است اعتقادى كه بمفهوم نوسان اعتدالين منجر شده است .

مقدار تقديم اعتدالين 54
ثالثه در هر سال است .