لطفا منتظر باشید ...
9 تكسير دايره
رفيع الدرجات ذوالعرش ( قرآن كريمسوره مؤمن
آيه 15 ) يكى از مسائل پراهميت تاريخى رياضى
مسئله
تحصيل نسبت قطر به محيط دائره است زيرا در نسبت بين دو مقدار تجانس لازم است چنان كه در صدر مقاله
پنجم اصول اقليدس بتحرير خواجه آمده است([ : النسبة أييه احد مقدارين متجانسين عند الاخر ]( تجانس اين
است كه اگر يكى از آن دو مقدار خط است آن ديگرى هم بايد خط باشد
و اگر آن سطح است اين هم سطح باشد و
اگر آن جسم است اين هم جسم باشد و اگر يكى از آن دو خط مستقيم است ديگرى هم خط مستقيم باشد و اگر اين
قوس است آن هم قوس باشد و اگر اين كم متصل است آن هم كم متصل باشد و اگر منفصل است منفصل
چه ميان خط و
سطح و همچنين ميان سطح و جسم و نيز ميان مستقيم و منحنى و متصل و منفصل تجانس نيست بنابراين قطر دائره
خط مستقيم است و محيط آن خط منحنى پس متجانس نيستند و در تحصيل نسبت ميانشان چه تدبيرى انديشيدند و
تقريبى بكار بردند كه نسبت قطر را بمحيط 14 3 گفته اند ؟ آن تدبير تكسير دائره است .تكسير در كتب رياضى
بلكه در كتب ادبى
بلكه در جوامع روايى ما هم بمعنى لغوى آن آمده است و هم بمعنى اصطلاحى
معنى لغوى
آن بسيار شكستن است يعنى مبالغه در كسر است كه يك چيز را چنان بشكنند كه به پاره هاى خرد بسيار مبدل
گردد نه اين كه فقط دو پاره شود و تكسير مفيد مبالغه در موضوع رساله كه تكسير دائره است مراد است
و
اصطلاحى آن كه بالغوى آن بى شك مناسبت دارد به چند وجه آمده است .
