حروف و علوم غريبه است كه پس از بسط كلمه و كلام به اقسام بسط
حروف مبسوطه را به تكسير صغير و تكسير
متوسط و تكسير كبير به حسب موارد حاجت تكسير مى كنند و خواص و فوائد و نتائج گوناگون بر آن ذكر كرده
اند چنان كه در كتب مربوطه آن به تفصيل مذكور است .
بيان اجمالى بعضى از وجوه تكسير در علوم غريبه
بيان اجمالى يك وجه آن كه فى الجمله معمول و متداول است اين كه : چون خواهند كلمه اى يا كلامى را تكسيركنند حروف آن را در يك سطر بر سبيل تقطيع نويسند
بعد از آن حرف آخر اين سطر را حرف اول سطر دوم قرار
دهند و حرف اول آن را حرف دوم سطر دوم
سپس حرف ماقبل آخر همان سطر اول را حرف سوم سطر دوم قرار دهند و
حرف دوم ما بعد حرف اول همان سطر اول را حرف چهارم سطر دوم قرار دهند و به همين منوال تا حروف سطر اول
به پايان رسد كه قهرا سطر دوم كامل ميشود و عدد حروف هر دو سطر يكى خواهد بود
سپس با حروف سطر دوم
چنان كنند كه با حروف سطر اول كرده اند و سطر سوم كامل مى شود و همين عمل را با حروف سطر سوم روا دارند
تا آن كه حروف سطر اول بعينه با همان ترتيب خاص كه اسمى يا جمله بود عود كند و اين سطر عود شده را زمام
گويند و سطور قبل از آنرا مكسر .مثلا كلمه شريفه منان پس از تقطيع چهار حرف است پس از سه سطر به زمان
ميرسد و هر چهار حرفى چون احمد و حامد و اعظم و غيرها به همين مثابت است و عدد تكسير منان 423 است چه اين
كه منان به حروف جمل 141 است ( زيرا كه در دوائر اباجد تمام حروف مشدده يكى حساب مى شود مگر كلمه جلاله
كه لام مكرر حساب مى شود و عدد آن 66 است ) و حاصل ضرب 141 در سه كه سطور تكسير است 423 است
اين تكسير كلمه .اما تكسير كلام مثلا آيه كريمه قل هو الله احد يازده حرف است و عدد