تزايد ميل كلى بر سبيل تناقض است - یازده رساله فارسی نسخه متنی

| 518 |

مقاله اولى اكرمانالاووس مبرهن شده است كه مثلث كروى جميع زواياى ثلاث آن اعظم از دو قائمه است .

( 1 )
و هر يك از ا ب
اج وتر زاويه قائمه و ربع دور است و جيبى ( سينوس ) اعظم از جيب قائمه يعنى جيب ربع نيست
بنابراين در مثلث مذكور بشكل مغنى : پس جيب ميل اعظم ( جيب قوس ب ج كه وتر زاويه حاده ب اج است ) اعظم از
باقى جيوب قوس هاى ميول ديگر است و همچنين قوس آن كه ب ج است .

تزايد ميل كلى بر سبيل تناقض است

اين بحث را خواجه نصيرالدين طوسى در تحرير اكرمانالاووس
و قاضى زاده رومى در شرح ملخص هيئت چغمينى
عنوان كرده اند .

سخن در اين است كه از نقطه اعتدال تا انقلاب ربع دور است و ميل منطقه البروج از معدل
هر چند كه از نقطه اعتدال تابه غايت ميل اعظم رو به تزايد مى رود ولى تزايد ميل ربع دور چنين نيست كه
مثلا به نسبت تزايد اجزاى ربع تزايد بيابد
لذا از نقطه اعتدال تا نقطه انقلاب با اينكه ربع دور است
ميل كه از صفر تا به غايت رسيده است مقدار غايت از نصف ربع كمتر است ( كه 23 درجه و 25 دقيقه و 50 ثانيه است
) .

در بيان آن گوييم از نقطه اعتدال تا انقلاب را مثلا به شش قسم متساوى تقسيم مى كنيم كه هر قسمى 1 محض
آگاهى عرض مى شود : يكى از كارهاى علمى نگارنده كه به توفيق الهى در آن زحمت بسيار كشيده است
تصحيح و
تحشيه اكرمانالاووس در مثلثات كروى است .

تحشيه اى كه در حقيقت يك دوره شرح بر آن است .

آن را با شش
نسخه كه پنج نسخه آنها خطى و برخى از آن ها موشح بتعليمات مولى محمد باقر يزدى و ديگر اساتيد و اساطين
فن است مقابله و تصحيح كرده است
و در دارالعلم قم يك دوره آن را به تمام و كمال براى فضلايى كه
ساليانى در خدمت علمى آنان بسر مى برد تدريس نموده است .