اند .راه حق
همه حساب است و هر كه از آن بدر رفته است از راه حسابى بدر رفته است
و از حساب روى تافتن
همان و در عذاب افتاده همان
كه جزاء نفس عمل است .
رفيع الدرجات و محيط دائره
و نيز حق تعالى در قرآن كريم ذات خود را چنين ستوده است : رفيع الدرجات ذوالعرش ( سوره مؤمن آيه 17 ) .كلمه مبارك رفيع به حساب جمل ابجدى 360 استمحيط دائره به 360 قسم متساوى قسمت مى شود و هر قسم را درجه
مى نامند و جمع آن درجات است كه رفيع الدرجات 360 درجه است
علاوه اين كه كلمه رفيع ايمائى بر مدارات
برافراشته اجرام علوى دارد چنان كه در آيه ديگر فرمود : الله الذى رفع السموات بغير عمد ترونها ( سوره
رعد آيه 3 ) .
كل فى فلك يسبحون و سير دورى كواكب
قرآن كريم سير كواكب را چنين تعبير فرمود : و هو الذى خلق الليل و النهار و الشمس و القمر كل فى فلكيسبحون ( سوره انبياء آيه 36 ) .كل فى فلك از دو طرف
كل فى فلك
است كه در اشارت به حركت استدارى و سير
دورى كواكب تعبيرى شگفت است .جمع به واو و نون در لغت فصيح عرب براى عقلاء است كه در اينجا يسبحون
فرموده است
و در سوره يوسف و الشمس و القمر رايتهم لى ساجدين .و در حكمت متعاليه
مبرهن است كه
اجرام علوى را نفوس ناطقه است و چون انسان در تشبيه به عقول مفارقه در حركت اند بقول متأله سبزوارى
در حكمت منظومه :
و كل ما هناك حى ناطق
و لجمال الله دوما عاشق
و بقول حكيم سنائى غزنوى :
عرش و كرسى و جرمهاى كرات
كمترند از بهائم و حشرات ؟