لطفا منتظر باشید ...
ثلاثة اشبار و نصف فى عمقه فذلك الكر من الماء يعنى دوباره سه وجب و نيم در خود ضرب شود : و
چون در اضلاع مجسم 27 قسم صورت بندد كه هر يك از طول و عرض و عمق يا عدد صحيح است يا كسر يا هر دوx 3 x 3 ] 27 )
3 ) لذا گفته اند تكسير يا مكسر آن 8 7 42 وجب شود .چنان كه گفته ايم تكسير به اصطلاح رياضى مذكور در متون
روايات ما نيز آمده است چنان كه جناب ثقة الاسلام كلينى در كتاب صلوة فروع كافى به اسنادش از
عبدالاعلى مولى آل سام روايت كرده است كه قال : قلت لأبى عبدالله عليه السلام كم كان مسجد رسول الله
صلى الله عليه و آله ؟ قال : كان ثلاثة آلاف و ستمائه ذراع تكسيرا ( مكسرة خ ل ) .و همچنين در كتب ادبى
تكسير به اصطلاح رياضى بسيار مستعمل است
مثلا نصرالله منشى در ديباچه كليله و دمنه درباره
كشورگشايى سلطان محمود غزنوى گويد : و از در كابل تا كنار قنوج در تكسير دو هزار فرسنگ در خطه اسلام
افزود .
( 1 )
تكسير دائره
اما در تكسير دائره و تحصيل نسبت قطر به محيط از عمل تكسير كه غرض اصلى ما در اين مقام است گوييم :محيط هر دائره را
خواه عظيمه و خواه صغيره را به سيصد و شصت قسم متساوى قسمت كنند و قطر هر دائره را
به صدو بيست قسمت كنند و هر قسم را درجه گويند و باز هر درجه را به شصت قسم متساوى بخش كنند و هر يك را
دقيقه گويند و باز هر يك دقيقه 1 ص 21 كليله و دمنه بتصحيح و تحشيه اينجانب .در كليله هايى كه پيش از
كليله ما بطبع رسيد چون كليله و دمنه به تصحيح امير نظام و عبدالعظيم قريب
تحريفات و نواقص بسيار در
متن فارسى آن راه يافته است كه كأن آن كتاب شيوا و رسا مثله شده است و در مقدمات و پاورقى ها يك يك را
تصحيح كرده ايم از آنجمله كلمه تكسير را در همين جا با ثاى سه نقطه آوردند كه غلطى فاحش است .
