لزوم محاسبه حركت ميل كلى و اقبال و ادبار در تحصيل سمت قبله - یازده رساله فارسی نسخه متنی

| 521 |

الى اطرافهما فانها تفصيل من الدائرة الاخرى قوسين متساويتين الخ .

لزوم محاسبه حركت ميل كلى و اقبال و ادبار در تحصيل سمت قبله

يكى از مسائل مهم ضرورى دينى كه حاكى است فنون رياضى در متن زندگانى اجتماعى و انفرادى انسان قرار
دارد
امر قبله است .

قبله به لحاظ صورت و معنى يكى از امور خطير و مهم و قابل توجه شايان دين مبين
اسلام است .

خانه كعبه زادهاالله تعالى شرفا و مجدا قبله مسلمانان است .

بر مسلمان واجب است در نمازها
مگر در نماز شدت خوف رو به قبله باشد
محتضر و ميت
آن به طريقى خاص بايد رو به قبله باشد
و اين به
طريقى خاص در غسل دادن و كفن كردن و نماز بر او و خاك سپردنش بايد رو به قبله باشد
در تذكيه حيوانات
كه به ذبح و نحر بايد صورت بگيرد
ذابح و ناحر و ذبيحه و منحور
بايد به سمت قبله باشند .

در وقت قضاى
حاجت استقبال به قبله و استدبار از آن حرام است بايد اجتناب شود .

در مواردى استقبال بدان مستحب و در
برخى ديگر مكروه است .

براى اقامه نماز وقت شناسى لازم است
و بر وقت نيز احكامى خاص مترتب است .

معرفت
وقت و بخصوص تحصيل سمت قبله مبتنى بر مسائل رياضى از قبيل علم به مثلثات كروى و علم هيئت و معرفت
طايفه اى از كواكب و دانستن جهات و غيرها مى باشد .

علماى اسلام قديما و حديثا در كتب فقهى و رياضى در
معرفت وقت و تحصيل سمت قبله به طرق گوناگون بحث كرده اند و بسيارى از آنان رساله هاى جداگانه در وقت و
قبله نوشته اند و در تعيين طول و عرض و انحراف بلاد زحمت بسيار كشيده اند.

در متون زيجات نيز در
پيرامون هر يك از وقت و قبله بحث كرده اند .

باب نوزدهم مقالت دوم زيج الغ بيك
و باب هجدهم مقالت سوم
زيج بهادرى و باب ششم مقاله پنجم قانون مسعودى (ص 526ج 2) در معرفت سمت قبله است .