بيان تكسير در اصطلاح رياضى - یازده رساله فارسی نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

یازده رساله فارسی - نسخه متنی

حسن حسن زاده آملی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

| 563 |

آن 220 و عدد تكسير آن 2420 زيرا يازده سطر آن تكسير است و سطر 12 كه آخر است زمام است كه منتهى به عين همان
آيه مى گردد و حاصل ضرب 11 در 220 عدد مذكور اعنى 2420 است
پس بر هر كلمه و يا كلامى در تكسير صادق است كه
هو الاول و الاخر .

علامه محمود بن محمد دهدار متخلص به عيانى كه گفته شد يكى از اساتيد شيخ بهائى در
علوم حروف است در جواهر الاسرار از امام بحث ناطق امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده است كه :
التكسير خير من الاكسير .

آن جناب را تأليفات بسيار است و مفاتيح المغاليق ام الكتاب او است .

اين بود
بيان بعضى از وجوه تكسير كه در علوم غريبه بكار مى برند .

بيان تكسير در اصطلاح رياضى

اما تكسير در اصطلاح رياضى عبارت است از ضرب عددى در عددى
پس اگر مطلوب مساحت سطحى چهار ضلعى باشد و
اضلاع آن برابر باشند در اصطلاح حاصل ضرب را عدد مربع گويند و گر نه مسطح .

و اگر مطلوب مساحت جسم باشد
و اضلاع طول و عرض و عمق آن مساوى باشند
مكعب و گر نه مجسم گويند و تكسير شامل همه اينها و غير اينها
مى شود .

مثلا در كتب فقهيه راجع به تقدير آب كر سخن به ميان مى آورند كه به حسب وزن چه قدر است و به
مساحت چه قدر ؟ مرحوم شهيد ثانى در شرح لمعه فرمايد : الكر بالمساحة ما بلغ مكسره اثنين و اربعين شبرا

و سبعة اثمان شبر
يعنى كر به مساحت آن است كه مكسر آن 8 7 42 وجب باشد .

و نيز مرحوم شيخ بهائى در الحبل
المتين فرمايد : و معنى قولهم الكر ما بلغ تكسيره اثنين و اربعين شبرا و سبعة اثمان انه ما اشتمل على
اثنين و اربعين مجسما مائيا كل منها مكعب الشبر و مجسم آخر هو سبعة أثمان مكعبه .

در فقه اماميه از
كافى كلينى رضوان الله تعالى عليه روايتى از ابى بصير از امام صادق عليه السلام نقل شده است كه اذا
كان الماء ثلاثة اشبار و نصفا

/ 102