یازده رساله فارسی نسخه متنی

|496|

و چون محيط دائره به پانزده قسم متساوى تقسيم گردد
ثلث پانزده قوس ضلع مثلث
و
خمس آن قوس ضلع مخمس
و تفاضل ميانشان دو خواهد بود .

و چون قوس تفاضل تنصيف گردد وتر هر يك
ضلع كثير
الاضلاع مفروض است و به همين منوال تا پايان يابد .

به بيان روشن قوس ا ب ج وتر آن خط اج است كه ضلع
مثلث متساوى الاضلاع در دائره است
و قوس ا ب وتر آن ا ب است كه ضلع مخمس متساوى الاضلاع در دائره است
و فضل بين اين دو قوس
قوس ب دج است كه منتصف آن داشت
پس وتر هر يك از قوس ب د دج
وتر ضلع كثير
الاضلاع پانزده ضلعى است و قوس هر يك آن ها 24 درجه است و از درجه تعبير به جزء نيز مى شود .

قوس ضلع هر
مثلث متساوى الاضلاع در دائره 120 درجه است و هر يك از زواياى سه گانه آن
محيطى است كه نصف قوس مقابل
خود از محيط دائره يعنى 60 درجه است .

و قوس ضلع مخمس متساوى الاضلاع در دائره 72 درجه است .

و چون محيط
دائره به پانزده قسم متساوى منقسم گردد هر قوسى 24 درجه فلكى خواهد بود كه قوس ميل كلى است
ثلث
پانزده 120 درجه است كه قوس ضلع مثلث مذكور است .

x 24 ] 120 ) 5 ] 3 : 15 ) و خمس پانزده هفتادو دو است كه قوس ضلع
مخمس مذكور است .

x 24 ] 72 ) 3 ] 5 : 15 ) و تفاضل بين دو قسم ضلع مثلث و مخمس دو است .

اعنى دو قسم از اقسام
پانزده گانه محيط دائره است ( 48 ] 12072 ) و چون قوس تفاضل تنصيف شود
وتر هر يك از دو نصف ضلع كثير
الاضلاع پانزده ضلعى متساوى الاضلاع و متساوى الزوايا در دائره است .