یازده رساله فارسی نسخه متنی

| 574 |

نياز به علوم رياضى دارد بلكه فنون رياضى در متن زندگى وى قرار دارد .

در تازى
اندازه پارسى به لفظ
هندسه تعريب شده است كه هندسه همان اندازه است .

در حديث چهارم باب الجبر و القدر و الامر بين الامرين
اصول كافى ( ص 121 ) ثامن الحجج ( ع ) به يونس بن عبدالرحمن مى فرمايد : فتعلم ما القدر ؟ قلت لا
قال هى
الهندسة .

در لغت فصيح قرآنى قدر به فتح قاف و سكون دال مطلق اندازه است
و به فتح هر دو اندازه معين
انا كل شى ء خلقناه بقدر (1) و هر چه كه در خارج تحقق مى يابد به اندازه معين است كه آن صورت حساب شده
است .

و خود كلمه خلق ايجاد به اندازه است .

اگر نجارى بخواهد مثلا دربى درست كند اول تقدير يعنى
اندازه آن و اندازه اجزاى آنرا در نظر مى گيرد
و پس از آن اجزا را به وفق تقدير مى برد و مى تراشد
و
سپس آنها را به احسن وجه بهم مى پيوندد كه به صورت و شكل درب در مى آيد
خداوند كه انسان را به صورت
خود آفريد
فرمايد : هو الله الخالق البارى ء المصور ( 2 )
از آن حيث كه مقدر است خالق است
و چون به
وفق تقدير ايجاد مى كند بارى است
و از اين كه صور موجودات را به احسن صور ترتيب مى دهد مصور است
پس
هر چه كه بايد از صورت علمى به عين خارجى تحقق يابد
مسبوق به اندازه است كه چون به وقوع مى پيوندد به
قدر و اندازه معينى ايجاد و اختراع مى گردد.

در چند جاى قرآن مجيد و در رواياتى از اهل بيت عصمت و وحى
علوم رياضى ستوده شد از آنجمله در ابتداى سوره يونس عليه السلام فرموده است : هو الذى جعل الشمس
ضياء والقمر نورا و قدره منازل لتعلموا عدد السنين و الحساب ما خلق الله ذلك الا بالحق يفصل الايات
لقوم يعلمون ( يونس آيه 7 ) .

1 آخر سوره قمر .

2 آخر سوره حشر .