یازده رساله فارسی نسخه متنی

| 599 |

ابن فنارى كه يكى از عارفان به نام است
در فصل دوم فاتحه مصباح الانس
علم رياضى را علم ايقانى بدون
اختلاف معرفى نموده است .

ابن خلدون در مقدمه تاريخش سخنى در فضيلت علم هندسه دارد كه به پارسى ترجمه
و نقل مى كنيم : هندسه به خرد فروغ
و به انديشه راستى مى دهد .

زيرا همه براهينش به روشى روشن و سبكى
آشكار است .

از همين جهت غلط در قياس هايش راه ندارد .

لذا به ممارست آن فكر از خطا دور مى گردد .

و بر
اثر اين روش روشن
هوش و بينش به هندسه دان دست مى دهد .

و گفته اند بر در سراى افلاطون نوشته بود : هر
كس هندسه دان نيست
به منزل ما وارد نشود .

و مشايخ ما گفته اند : ممارست در علم هندسه براى فكر به
مثابت صابون براى جامعه است .

چنان كه اين
جامه را تميز مى گرداند
آن فكر را صافى مى نمايد .

و اين از
جهت حسن ترتيب و انتظامى است كه در مسائل هندسى به كار رفته است .

در سير حكمت در اروپا در ترجمه
افلاطون آمده است : وى در بيرون شهر آتن باغى داشت كه وقف علم و معرفت نمود .

مريدانش براى درك فيض
تعليم و اشتغال به علم و حكمت
آنجا گرد مى آمدند .

و چون آن محل آكادميان نام داشت فلسفه افلاطون
معروف به حكمت آكادمى شد
و پيروان آن را آكادميان خواندند .

و امروز در اروپا
انجمن علمى را آكادمى
مى گويند .

گفته اند كه بر سر درباغ آكادمى نوشته بود هر كس هندسه نمى داند
وارد نشود .

و نيز قفطى در
تاريخ الحكماء گويد : حكماى يونان بر ابواب مدارسشان مى نوشتند كه : كسى كه اصول اقليدس را نخوانده
است
در اين مدرسه وارد نشود .

و نيز قفطى در تاريخ ياد شده چند بيت رسا و بلند از ابو على مهندس مصرى
در وصف اقليدس و كتاب اصول هندسه وى گويد :

اقليدس العلم الذى تحوى به

ما فى السماء معا و فى الافاق
تزكو فوائده على انفاقه
يا حبذا زاك على الانفاق