قـرآن مجيد در طول 23 سال بر حسب اقتضاءات و مناسبت هاى گوناگون ، بر پيامبر اكرم (ص )نازل شد. علاوه بر گواهى تاريخ ، آياتى از قرآن مجيد از جمله آيه 106 سوره اسراء و آيه 32 سـوره فـرقان نيز به اين مطلب شهادت مى دهند. اما از سوى ديگر، آياتى نيز از جمله آيه 185 سـوره بـقـره و آيـه 3 سوره دخان حكايت از آن دارند كه قرآن به صورت دفعى و در شب قدر، يكجا نازل شده است . دانشمندان اسلامى براى رفع اختلاف و تفسير صحيح اين آيات به دو نـزول بـراى قـرآن مـعـتـقـد شـده و قـرآن را داراى (نـزول دفـعـى ) و (نـزول تـدريـجى ) دانسته اند. آنان براى جمع بين اين دو دسته آيات و توجيه اين دو نزول ، نظرهايى داده اند كه عبارتند از:1 ـ قـرآن در شـب قدر، به صورت يكجا به بيت العزّه يا بيت المعمور فرود آمد و از آن جا به مـنـاسـبـت هـاى گـونـاگـون ، طـى مـدت 23، سـال بـر پـيـامـبـر اكـرم (ص )نازل شد.2 ـ در هـر شـب قـدر، آن مـقـدار از آيـاتـى كـه خـداونـد فـرود آمـدنـش را در يـك سـال مـقـدّر كـرده و مـورد احـتـيـاج مـردم دانـسـتـه بـود بـه آسـمـان دنـيـا نـازل مـى سـاخـت و پـس از آن در طـول سـال ، بـه تـدريـج ، آن آيـات بـر رسول خدا(ص )فرود مى آمد.3 ـ مـنـظـور از نـزول قرآن در شب قدر، آغاز نزول قرآن است ؛ چرا كه هميشه حوادث و انقلابات مـهـم را در تـاريـخ ثـبـت مـى كـنـنـد و اگـر آن حـادثـه يا انقلاب در سرنوشت مردم نيز اثر مثبت گـذاشـتـه بـاشـد، آن روز را بـزرگ مـى شـمـرنـد و جـشـن مـى گـيـرنـد و چـه روزى از روز نـزول قرآن براى نجات بشريت از چنگال جهل و خرافات و هدايت آن ها به سوى علم و معرفت و واقعيت ها مهم تر؛ روزى كه تاريخ بشريت در آن ورق خورد و سرنوشت انسان هاى بعدى در آن رقـم زده شـد. جـاى آن هـسـت كـه از ايـن سـرفـصـل تـاريـخ ايـن چـنـيـن بـا شـاءن و اجـلال در قـرآن ياد شود و از نزول قرآن در ليلة القدر و در ماه مبارك رمضان به بزرگى ياد گردد.^123 4 ـ قـرآن در دو نـوبـت نـازل شده است : ابتدا تمامى آن در ماه مبارك رمضان و در شب قدر و سپس به تدريج و قسمت به قسمت ، در طول 23 سال نبوّت پيامبر اكرم (ص ).عـلاّمـه طـبـاطـبـائى (ره )در ذيـل تـفـسـيـر آيـاتـى از قـرآن ، اين نظريه را ابراز داشته و آن را تـوضـيـح داده انـد. ايـشـان مـى گـويـنـد: بـيـن نـزول دفـعـى و نـزول تـدريـجـى فـرق اسـت : در نـزول دفـعـى ، حـقـيقت و صورت واقعى و ملكوتى قرآن بر پـيـامـبـر(ص )نـازل شـده و در نزول تدريجى ، آن حقيقت عالى و ملكوتى ، كه برتر از درك و فـهـم بـشـر عـادى بـوده ، تـنـزّل داده شـده ، لبـاس واژه عـربـيـّت بـر آن پـوشـانـده شـده و مـفـصـّل و جـزء جـزء، سـوره سـوره ، جـمـله جـمـله و كـلمـه كـلمـه شـده و بـر پـيـامـبـر(ص )نـازل گـرديـده اسـت تـا بـر بـشـر بـخـوانـد؛ شايد بدان انس گيرد و هدايت يابد. ايشان در ذيـل آيـه شـريـفـه : (اِنـّا جـَعَلْناهُ قُرْاناً عَرَبِيّاً لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ وَ اِنَّهُ فِى اُمِّ الْكِتابِ لَدَيْنا لَعَلِىُّ حَكيمٌ)^124 مى نويسند:قـرآن قـبـل از آن كـه به زبان عربى درآيد، در مرحله اى از هستى وجود داشته كه در آن مرحله ، عقول بشر دسترسى بدان نداشته است . از اين آيه فهميده مى شود كه كتاب بر حسب موطن نفس الامـرى و واقـعـى اش ، مـافوق فكر و اجنبىِ از عقول بشرى است و خداى تعالى آن را از آن موطن پـايـيـن آورده و درخـور فـهـم بـشـر كـرده و بـه لبـاس واژه عـربـيـّت درآورده اسـت كـه عـقـول بشر با آن انس بگيرد و حقايقش را بفهمد. پس قرآن در امّالكتاب ، قدر و منزلتى رفيع تـر از آن داشـت كـه عـقـل هـا بـتـوانـنـد آن را درك كـنـنـد و مـانـنـد قـرآن نازل شده مفصّل و جزء جزء و سوره سوره و آيه آيه و جمله جمله و كلمه كلمه نبود.^125 بـنـابـرايـن تـفسير، قرآن داراى دو مقام است : اول ، مقام (امّالكتاب ) و (لوح محفوظ) كه در آن مـقـام ، قـرآن حـقـيـقـت بـسـيـط و واحـدى اسـت دور از جـزء و فصل و سوره و آيه ؛ و دوم ، مقام نازل شده آن كه در قالب لفظ و سوره و آيه درآمده است . آن حـقـيـقـت بـسـيـط و واحـد، كـه بـرتـر از فـهـم و عـقـل
لطفا منتظر باشید ...
