فوايد نزول تدريجى - قرآن در قرآن نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

قرآن در قرآن - نسخه متنی

مرکز تحقیقات اسلامی سپاه

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

بـشـر اسـت ، در شـب قـدر بـر قـلب رسـول خـدا(ص )نـازل شـد و صـورت نـازله آن در طـول دوران بـعـثـت ، بـر آن وجـود مـقـدس نازل گرديد.

ايـشـان در تـفسير آيه (اِنّا اَنْزَلْناهُ فى لَيْلَةٍ مُبارَكَةٍ)^126 توضيح مى دهد كه ظاهر ايـن آيـه و آيـات مـتـشـابـه (قـدر، آيـه 1 و بـقـره ، آيـه 185) دلالت دارد بـر ايـن كـه كـل قـرآن در شـب قـدر نـازل شـده ، نه بعضى يا بيش تر آن . از سوى ديگر، آياتى از قرآن نـاظـر بـه شـاءن نـزول هـايـى هـسـتـنـد كـه بـايـد پـس از آن وقـايـع نـازل شده باشند؛ مانند آيه (قَدْ سَمِعَ اللّهُ قَوْلَ الَّتى تُجادِلُكَ فى زَوْجِها...)^127 و نـمـى تـوان تـصـور كـرد كـه ايـن آيـات پـيـش از واقـعـه مـورد نـظـر نـازل شـده بـاشـد. پـس مـعـلوم مـى شـود كـه ايـن آيـات و سـوره هـا بـايـد بـه تـدريـج نـازل شـده بـاشـنـد. بـنـابـرايـن ، اگـر بـخـواهـيـم ، هـم نـزول هـمـه قـرآن را در يـك شـب بـپـذيـريـم و هـم نـزول آن را بـه تـدريـج و در طـول زمـان نـبـوّت ، بـايـد بـه اجـمـال و تفصيل قايل شويم و بگوييم : قرآن در شب قدر، به صـورت اجـمـال و در طـول زمـان نـبـوّت ، بـه صـورت تـفـصيل نازل شده است . آيه 114 سوره طه نيز مؤ يّد اين نظر مى باشد؛ زيرا دلالت دارد كه پيامبر(ص )پيش از نزول تدريجى آيات ، نسبت به آن ها علم اجمالى داشته است .^128

فوايد نزول تدريجى

خـداونـد مـتـعـال در پـاسـخ ايـراد كـسـانـى كـه مـى گـفـتـنـد چـرا قـرآن يـكـبـاره نازل نشده است ، به اسرار نزول تدريجى قرآن اشاره كرده ، آن ها را چنين برمى شمارد:

(وَ قـَالَ الَّذِيـنَ كَفَرُوا لَوْلاَ نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْاَّنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً كَذلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَكَ وَ رَتَّلْنَاهُ تَرْتِيلاًَ وَ لاَ يَاءْتُونَكَ بِمَثَلٍ إِلا جِئْنَاكَ بِالْحَقِّ وَاءَحْسَنَ تَفْسِيراً)^129 و كـافـران گـفـتـنـد: چـرا قـرآن يـكـجـا بـر او نـازل نـمـى شـود؟ ايـن بـه آن دليـل اسـت كـه قـلب تـو را بـه وسـيـله آن مـحـكم داريم و (از اين رو) آن را به تدريج بر تو خـوانـديـم . آنـان هـيـچ مـَثَلى براى تو نمى آورند، مگر اين كه ما حق را براى تو مى آوريم و تفسيرى بهتر (و پاسخى دندان شكن كه در برابر آن ناتوان شوند.) بـا اسـتـفـاده از آيـه مـزبـور و ديـگـر مـنـابـع در ايـن زمـيـنـه ، مـى تـوان فـوايـد نزول تدريجى قرآن را اين گونه دسته بندى نمود:

1 ـ بـدون شـك ، هـم از نـظـر تـلقـّى وحـى و هـم از نظر ابلاغ به مردم ، اگر مطالب به طور تـدريـجـى و طـبـق نـيازها اعلام شود و براى هر مطلبى شاهد و مصداق عينى وجود داشته باشد، بسيار مؤ ثرتر خواهد بود.

اصـول تـربـيـتـى ايـجـاب مى كند كه شخص يا اشخاص تربيت شونده قدم به قدم اين راه را بـپـيـمـايـنـد و بـراى هـر روز آن ها برنامه اى تنظيم شود تا از مرحله پايين شروع كنند و به مـراحـل عالى برسند.

برنامه هايى كه اين گونه پياده مى شود، هم براى گوينده و هم براى شنونده خوشايندتر و مطلوب تر است .

2 ـ نـزول تـدريـجى قرآن سبب ارتباط دايم و مستمر پيامبر(ص )با مبداء وحى بود. اين ارتباط دايـمـى قـلب ايـشـان را قـوى تـر و اراده آن حـضـرت را نـيـرومـندتر مى ساخت و تاءثيرش ‍ در برنامه هاى تربيتى او انكارناپذير بود.

3 ـ از سـوى ديـگـر، ادامـه وحـى بـيانگر ادامه رسالت پيامبر(ص )است و جايى براى وسوسه دشـمـنان نخواهد گذاشت كه بگويند: او يك روز ازسوى خدا مبعوث شد، سپس ‍ خدايش او را ترك گـفـت ، هـمان گونه كه در تاريخ اسلام مى خوانيم كه هنگام تاءخير وحى در آغاز نبوت پيامبر اكـرم (ص )، ايـن زمـزمـه پـيـدا شـد و سـوره (والضـحـى ) بـراى نـفـى آن نازل گرديد.

4 ـ بـدون شـك ، اگـر بـنـا بـود بـرنـامـه هـاى اسـلام ، هـمـه يـكـجـا نـازل شـود، لازم بـود يـكـجـا نـيـز اجـرا گـردد؛ زيـرا نازل شدن بدون اجرا ارزش آن را از بين مى برد و مى دانيم اجراى همه برنامه ها اعم از عبادات ، زكـات ، جـهـاد و رعـايـت تـمـام واجـبات و پرهيز از تمام محرّمات به صورت يكجا، كار بسيار سـنـگـيـنـى بـود كـه مـوجـب فـرار گروه عظيمى از اسلام مى شد. پس چه بهتر كه به

/ 49