بیشترلیست موضوعات كلياتى درباره قرآن نام هاى قرآن اوصاف قرآن سوره محكم و متشابه نسخ تاءويل معناى تاءويل تاءويل قرآن فصل دوم
ويژگى هاى قرآن اعجاز وجوه اعجاز قرآن كريم جهانى و همگانى بودن جاودانگى جامعيّت مصونيت از تحريف فصل سوم
نزول قرآن كيفيت وحى نزول دفعى و تدريجى فوايد نزول تدريجى كلام خدا فصل چهارم
حقانيت قرآن فصل پنجم
آداب حضور روش هاى مراجعه به قرآن براى تدبّر در آن چند نكته فصل ششم
روش هاى تعليمى و تربيتى قرآن ويژگى هاى داستان هاى قرآنى تمثيل نمونه هايى از مَثَل هاى قرآنى قسم خوردن قسم هاى قرآن بشارت و انذار الگودهى موعظه و نصيحت طرح سؤ ال دعوت به براهين عقلى منابع و مآخذ توضیحاتافزودن یادداشت جدید 1- البته در مورد جداسازى نام هاى قرآن از اوصاف آن اختلاف است . برخى از محققان تنها يـك نام براى اين كتاب آسمانى قايلند و آن هم (قرآن ) است و ساير نام ها را جزو اوصاف آن مى شمارند. برخى ديگر در شمارش نام هاى قرآن افراط نموده و اوصاف را نيز به عنوان نام ذكـر كـرده و نـام هـاى قرآن را گاهى به 55 اسم رسانده اند. (زركشى در البرهان ، ج 1، ص 272 اين قول را نقل كرده است .) ما در اين بخش ، با توجه به عدم ثمره عملى اين بحث ، مطابق نظر مشهور، چند اسم را به عنوان نام و چند اسم را به عنوان وصف قرآن ياد مى كنيم .2- البـته اين لفظ دو مرتبه ديگر نيز در سوره اسراء، آيه 78 به كار رفته كه منظور از آن ، نماز صبح است .3- حشر (59)، آيه 21.4- براى اطلاع بيشتر ر. ك . به : تاريخ قرآن ، محمود راميار، ص 12 ـ 23.5- تاريخ قرآن ، محمود راميار، ص 27.6- كهف (18)، آيه 1.7- المفردات ، راغب اصفهانى ، مجمع البحرين ، فخرالدين طريحى ، واژه (فَرَقَ).8- فرقان (25)، آيه 1.9- انبياء (21)، آيه 48.10- حجر (15)، آيه 9.11- اسراء (17)، آيه 9.12- تـفـسـيـر نـمـونـه ، نـاصـر مـكـارم شـيـرازى و ديـگـران ، ج 12، ص 36 و 37، بـا دخل و تصرف .13- انبياء (21)، آيه 50.14- تفسير نمونه ، ج 15 ، ص 186 .15- همان ، ج 13، ص 426.16- يونس (10)، آيه 57.17- تفسير نمونه ، ج 12، ص 237.18- لقمان (31)، آيه 2.19- نحل (16)، آيه 89.20- بروج (85)، آيه 21.21- واقعه (56)، آيه 77.22- تفسير نمونه ، ج 23، ص 267.23- تغابن (64)، آيه 8.24- ابراهيم (14)، آيه 1.25- اعراف (7)، آيه 203.26- ابراهيم (14)، آيه 52.27- مدّثّر (74)، آيه 54.28- حجر (15)، آيه 1.29- زمر (39)، آيه 23.30- نساء (4)، آيه 174.31- فصّلت (41)، آيه 42.32- زخرف (43)، آيه 4.33- كهف (18)، آيه 2.34- انعام (6)، آيه 157.35- نحل (16)، آيه 102.36- شعراء (26)، آيه 192.37- آل عمران (3)، آيه 103.38- انعام (6)، آيه 93.39- طارق (86)، آيه 13.40- نـور (24)، آيـه 1: (سـوره اى اسـت كـه آن را نازل كرده ايم .) 41- يونس (10)، آيه 38 (بگو اگر مى توانيد سوره اى مانند آن بياوريد.) 42- انـفـال (8)، آيـه 2 (و هـنـگـامـى كه آيات قرآن بر آن ها خوانده مى شود بر ايمانشان افزوده مى گردد.) 43- فـصـّلت (41)، آيـه 3: (كـتابى كه آياتش هر مطلبى را در جاى خود بازگو كرده ، درحالى كه به عربى فصيح است .) 44- آل عمران (3)، آيه 49.45- حجر (15)، آيه 77.46- ر. ك . به : الاتقان ، جلال الدين سيوطى ، ج 1 و 2، ص 231.47- مجمع البيان ، فضل بن حسن طبرسى ، ج 1، ص 11؛ گفتنى است كه تعداد آيات قرآن هـاى كـنـونى نيز كه به خط عثمان طه است ، همين عدد 6236 آيه مى باشد؛ ر. ك . به : المعجم الاحصائى لالفاظ القرآن الكريم ، محمود روحانى ، ص 26.48- الرحمن (55)، آيه 64.49- مجمع البيان ، ج 1، ص 514.50- بقره (2)، آيه 281.51- مجمع البيان ، ج 10، ص 394.52- همان ، ج 1، ص 61 ـ 62.53- مجمع البيان ، ج 1، ص 61 ـ 62.54- تحريرالوسيله ، امام خمينى (ره )، ج 1، ص 149.55- ر. ك . به : تاريخ قرآن كريم ، سيد محمدباقر حجتى ، ص 95 ـ 99.56- تحريرالوسيله ، ج 1، ص 160.57- (طـُوَل ) جـمـع (طـُولى ) بـه مـعـناى طولانى است . چون اين هفت سوره طولانى ترين سوره هاى قرآن هستند. به اين نام خوانده مى شوند.58- ظـاهـراً (مـثـانـى ) از تـثـنـيـه اسـت يـعـنـى : هـفـت سـوره دوم پـس از هـفـت سـوره اول .59- از كلمه (ماءه ) به معناى صد است و نام سوره هايى است كه بيش از صد آيه دارند.60- سوره هايى كه كوتاهند ولى تعدادشان زياد است و با جمله (بسم الله الرحمن الرحيم ) بين آن ها فاصله و جدايى افتاده است .61- هود (11)، آيه 11.62- قرآن در اسلام ، علامه طباطبايى (ره )، ص 33.63- زمر (39)، آيه 23.64- آل عمران (3)، آيه 7.65- قيامة (75)، آيات 22 ـ 23.66- انعام (6)، آيه 103.67- با استفاده از كتاب آشنايى با قرآن مجيد، مرتضى مطهرى ، ص 23 و 24.68- آل عمران (3)، آيه 8: (رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ اِذْ هَدَيْتَنا وَهَبْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً اِنَّكَ اَنْتَ الْوَهّابُ) 69- البـيـان ، ابـوالقـاسـم خـويى ، ترجمه محمدصادق نجمى و هاشم هريسى ، ج 2، ص 12، 26 و 30.70- بقره (2)، آيه 106.71- نحل (16)، آيه 101.72- نظير سوره مؤ منون ، آيه 50 و اعراف ، آيه 73.73- بحارالانوار، محمدباقر مجلسى ، ج 35، ص 376 به بعد.74- اين اشكال و پاسخ آن را از كتاب البيان ، ترجمه محمدصادق نجمى و هاشم هريسى ، ص 16 تا 18 نقل كرديم .75- با استفاده از: مبانى و روشهاى تفسير قرآن ، عميد زنجانى ، ص 63 و ترجمه تفسير الميزان ، ج 3، ص 35.76- قرآن در اسلام ، ص 35 ـ 38.77- زخرف (43)، آيات 1 ـ 4.78- واقعه (56)، آيات 77 ـ 80.79- هود (11)، آيه 1.80- ترجمه تفسير الميزان ، ج 10، ص 202.81- همان ، ص 205.82- همان ، ج 18، ص 122.83- تفسير سوره حمد، امام خمينى ، ص 66.84- صحيفه نور، ج 19، ص 18.85- البـته بر اين مبنا كه واو در آيه ، ابتداى كلام و بعد از آن ، جمله اى جداگانه باشد. ولى بـعـضـى واو را عـطـف و (راسـخـون ) را هـم بـنـابـر آيـه ، عـطـف بـه الله و عـالم بـه تاءويل مى دانند. (ر. ك .به : تفسير نمونه ، ج 2، ص 327 ـ 328 و ترجمه تفسير الميزان ، ج 3، ص 42 ـ 44).86- با استفاده از: قرآن در اسلام ، ص 39.87- (مـعـجـزه ) هـمـواره با (تحدّى ) همراه است . آورنده معجزه ادعا مى كند كه من اثرى را عرضه كرده ام كه آن را خداوند، تنها در اختيار من قرار داده و به هيچ كس توان انجام آن را نداده اسـت و هـر كس در اين باره شك و انكارى دارد، شبيه آن را عرضه كند و اگر نتوانست ، عذرى در ترك ايمان نخواهد داشت .88- پـيـامـبـر(ص )غـيـر از قـرآن ، مـعـجـزات ديـگـرى هـم داشته است كه در روايات و اخبار تاريخى ، از آن ها حكايت شده و به برخى از آن ها مانند شق القمر در قرآن اشاره گرديده است .89- كـتـاب دلائل النـبوة ، اثر احمد بن حسين بيهقى (384 ـ 458 ه ـ ق ) كلام مشهورى را از (وليـد بـن مـغـيـره مـخـزومـى )، يـكـى از سـخـن دانـان بـليـغ مـعـاصـر نزول قرآن ، نقل مى كند كه ترجمه آن چنين است :(... به خدا قسم ، گفتار او به هيچ يك از اشعار شبيه نيست . سخنى كه مى گويد سخت شيرين اسـت ؛ گـويى آن را