لطفا منتظر باشید ...
قضا و قضاوت
(قضاوت ) عبارت از داورى ميان مردم براى رفع نزاع و كشمكش در بين آنان است . منصب قضاوت ، از مقام هاىبزرگى است كه ازجانب خداوند متعال براى پيغمبر(ص ) و ائمه معصومين (ع ) و از جانب آنان براى فقيه جامع
شرايط تعيين شده است . خطر اين مقام نيزبزرگ است . چنان كه امير مؤ منان (ع ) به شُرَيح قاضى فرمود:(يا شُرَيْحُ قَدْ جَلَسْتَ مَجْلِساً لا يَجْلِسُهُ اِلاّ نَبِىُّ اَوْ وَصِىُّ نَبِياَوْ
شَقِىُّ)(32)
اى شريح ! تو در جايگاهى نشسته اى كه جز پيامبر، يا وصى پيامبر و يا شقى بر آن نمى نشيند.بر اين اساس ، (يا نبى بايد متكفل قضاوت باشد و يا وصىّ نبى[يعنى كسى كه نبى به او سفارش كرده باشد]، از
اين دو كه گذشت شقى است )(33) اين مطلب بر خطر عظيم منصب قضاوت دلالت دارد؛ زيرا چنانچه خداى نخواسته
حكم برخلاف م ااَنْزَلَ اللّ ه بدهد، اگر چه در دو درهم باشد، (عَلى حَدِّ الْكُفْر) وقاضى (عَلى شَفي
رِ جَهَنَّمَ) و بسيار خطرناك است ، لكن امرى است كه واجب كفايى است و بايد تكفّل گردد.(34)با توجه به اين مقدمه كوتاه درباره اهميت منصب قضاوت در اسلام ،برخى از ديدگاه هاى امام خمينى (قدس
ره ) در اين زمينه را درمحورهاى زير پى مى گيريم .
اهتمام وافر به قضاوت
حضرت امام (قدس ره ) به مساءله قضاوت بسيار اهميت مى داد وتصدّى آن را براى اهلش واجب كفايى شمرده ،مى فرمود:از مهمّات امور، مساءله قضاوت است كه سر و كار آن با جان ومال و ناموس مردم است ... به قضات محترم در
عصر حاضر و اعصارآينده وصيت مى كنم كه با در نظر گرفتن احاديثى كه از معصومين(ع )، در اهميت قضا و خطر
عظيمى كه قضاوت دارد و توجه و نظربه آنچه درباره قضاوت به غير حق وارد شده است . اين امر خطيررا تصدّى
نمايند و نگذارند اين مقام به غير اهلش سپرده شود وكسانى كه اهل هستند، از تصدّى اين امر سرباز نزنند
و به اشخاص غير اهل ، ميدان ندهند و بدانند كه همانطور كه خطر اين مقام بزرگ است ، اجر و فضل و ثواب آن
نيز بزرگ است و مى دانند كه تصدّى قضا براى اهلش واجب كفايى است .(35)ايشان در همين راستا مسؤوليت امروز قضات را نيز مهم تر از صدراسلام مى دانست و مى فرمود:(امروز مسؤوليت آقايان قضات از صدر اسلام هم مهم تر است ؛چون در صدر اسلام به قضات شرع نسبت به رعايت
حقوق مردمسفارش مى شد، امّا امروز علاوه بر آن ، حيثيّت و كيان روحانيّت هم مطرح است كه شما بايد در
رفتار واعمال خود، كاملاً دقّت و مواظبت داشته باشيد.)(36)
اسلامى شدن دستگاه قضايى
امام خمينى (قدس ره ) خواستار ايجادتحوّل ، اصلاح و اسلامى شدن دستگاه قضايى به جا مانده ازرژيمطاغوت بود. از اين رو، پس از پيروزى انقلاب اسلامى ،اولين قدمى كه در اين زمينه برداشت اين بود كه امر
رسيدگى به امور قضا و اصلاح آن را طى حكمى به شهيد بهشتى (قدس ره )واگذار كرد. متن حكم حضرت امام (قدس
ره ) چنين است :جناب مستطاب حجة الاسلام آقاى حاج سيد محمد حسينى بهشتى دامت افاضاته ، نظر به اهميت نقش قوه قضائيه
در تاءمين سعادت وسلامت جامعه و تماميت نظام جمهورى اسلامى و ضرورت ايجادتشكيلات نوين قضايى بر
اساس تعاليم مقدس اسلام ، به رياست ديوان عالى كشور منصوب مى شويد، تا با همكارى دادستان كل كشور،
فقها، قضات ، كارمندان شريف و صالح دادگسترى وحقوقدانان ديگر به تهيه طرح و برنامه و ايجاد تشكيلات
نوين به تدوين لوايح قضايى جديد جمهورى اسلامى ايران بپردازيد.اميدوارم خداوند متعال شما را در
انجام اين امر خطير يارى فرمايد.(37)در اين حكم ، حضرت امام (قدس ره ) در خصوص ايجاد تشكيلات نوين قضايى براساس تعاليم مقدس اسلام تكيه
كرده است . پساز آن نيز در احكام بعدى خود، نسبت به اسلامى شدن دستگاه قضايى عنايت خاصى مبذول مى داشت
و به قضات توصيه مى كردكه روى موازين شرع ، عمل كنند و بكوشند مردم را بى جهت معطّل نكنند و هر چه
زودتر به كار آنان رسيدگى نمايند و كارى نكنند كه مردم بگويند دادگاه هاى زمان طاغوت نيز همين كارها
را مى كرد.
