شخصیت و دیدگاه های فقهی امام خمینی (ره) نسخه متنی

امـام راحـل (ره) در پـى فـرصـتـى مـنـاسـب براى تدوين و نگارش رساله عملى جامع و در بـردارنـده
مـسائل نوين فقهى بود، و دوران تبعيدى ايشان در تركيه بهترين زمان براى انـجـام ايـن مـهـم بـود. از
ايـن رو، ايـشـان بـا ايـنـكه در تبعيدگاه تركيه به صورت يك زنـدانـى بـه سـر مـى بـرد، دسـت بـه
نـگـارش (تـحـريـرالوسـيـله) زد و بـا طـرح مـسـائل سـيـاسـى و اجـتـمـاعـى اسـلام ، در كنار مسائل
عبادى ، در جهت بى اثر ساختن شعار اسـتعمارى (تفكيك دين از سياست) گام ارزنده و استوارى برداشت و
رساله هاى عملى را از ركـود بـيـرون آورد، بـه حـوزه هـا جـهـت داد، تـحوّلى عظيم پديد آورد و راه
آيندگان را روشن كرد. امام (ره) با اين ابتكار سازنده در تبعيدگاه ، به توده هاى مسلمان فهماند كه نه
تنها مسائل عبادى ، بلكه مسائل سياسى و اجتماعى را نيز بايد در همين رساله ها جست ، آموخت و به كار
بست . مسلمان راستين تك بعدى نيست و همان طور كه موظف است نماز به پا دارد، روزه بـگـيـرد و بـه
ديـگـر مـسـائل عـبـادى اهـمـيـت دهـد، بـايـد بـه مسائل سياسى اسلام اهتمام بورزد؛ امر به معروف و
نهى از منكر و تولّى و تبرّى را به بـهـتـرين شكلى فراگيرد و به كار بندد، با ظلم و خودكامگى ،
استكبار و استبداد مبارزه كـنـد، اسـلام را در هـمـه ابـعـادش بـشناسد و در زندگى پياده كند و به
همه آن به عنوان فريضه الهى و تكليف اسلامى بنگرد و هيچ يك را از ديگرى جدا نداند.

ايـن تـحـوّل اساسى و انقلاب فكرى ، رهاورد سفر تركيه است و امام (ره) اين گام بلند، انـقـلابـى و
جـهـش آفـريـن را در آن دوران بـرداشـت و دگرگونى عظيمى در مجمع رساله نـويـسـان پـديـد آورد،
بگونه اى كه بسيارى از اصحاب رساله به پيروى از او، بخش زيـادى از مـسـائل روز و انـقلابى را همراه
مسائل عبادى در رساله خويش آوردند و رساله را با رسالت اسلامى همراه ساختند.(80)

ز ـ تربيت شاگردان والا مقام

بـى گـمـان يـكـى از بـرجـسـتـه تـريـن و مـهـم تـرين خدمت هاى حضرت امام (ره) ، تربيت شـاگـردان
گـرانقدر، فضلا و صاحب نظران محقق و چيره دست و آگاه به زمان مى باشد. حـوزه درسـى ايـشـان ـ هـمـان
طـور كه پيش از اين ذكر شد ـ مجتهد پرور بود و راه و روش استنباط احكام را به شاگردان مى آموخت . حجة
الاسلام جلالى خمينى مى گويد:

[امـام ] از نـظـر درسـى ... بـى نـظـيـر بود و شاگردانى كه پاى درس ايشان شركت مى كردند. الا ن از فضلا
و مجتهدان و بزرگانى اند كه كم نظيرند.(81)
حجة الاسلام على دوانى مى گويد:

از جـلسـه هـاى ... درس خـارج حـضـرت امـام ... صـدهـا شـاگـرد فـاضـل بـرخـاستند و امروز بسيارى از
آنها فاضل ترين مدرّسان و دانشمندان معاصر مى باشند.(82)
صـدهـا نـفـر ازفـضـلا، صـاحـب نـظـران و مـجـتـهـدان در حـوزه درسـى امـام راحـل (ره) زانـو زده ،
از مـحـضر پرفيض او بهره مند مى شدند كه هر كدام مجتهدى مسلّم و عـالمـى نـامـور و مـبـرّز گرديده
اند. در زير اسامى جمعى از فضلا و شاگردان برجسته ايشان را ذكر مى كنيم .

حضرات آيات عظام و حجج اسلام :

1 ـ سيد على خامنه اى

2 ـ محمدفاضل لنكرانى

3 ـ على مشكينى

4 ـ شهيد مصطفى خمينى

5 ـ عبداللّه جوادى آملى

6 ـ شهيد مرتضى مطهرى

7 ـ شهيد سيد محمدحسين بهشتى

8 ـ حسين نورى

9 ـ شهيد مفتح