شخصیت و دیدگاه های فقهی امام خمینی (ره) نسخه متنی

110 ـ صحيفه نور ، ج 20 ، ص 170 .

111 ـ همان ، ص 171 .

112 ـ همان ، ج 21 ، ص 112 و 116 .

113 ـ همان ، ج 20 ، ص 176 .

114 ـ ر. ك : صحيفه نور ، ج 20 ، ص 176 .

115 ـ همان ، ج 19 ، ص 160 .

116 ـ احـكـام ثـانـوى : هرگاه به موضوعى به واسطه عوارض ثانوى مانند عسر ، حـرج ، ضـرر و غـيـره ، حكم
تازه اى تعلّق گيرد آن را حكم ثانوى نامند . مثلاً اگر كسى ناگزير شود براى تلف نشدن خود از گرسنگى ،
گوشت حيوان حرام گوشت يا مردارى را بخورد كه خوردن آن در حال اضطرارى براى او جايز مى شود .

117 ـ احـكـام حـكـومـتـى بـه احكامى گويند كه ولىّ امر جامعه بر مبناى ضوابط پيش بـيـنـى شـده ،
طـبـق مـصـالح عـمـومـى براى حفظ سلامت جامعه ، تنظيم امور آن ، برقرارى روابـط صـحـيح بين سازمان
هاى دولتى و غير دولتى با مردم ، سازمان ها با يكديگر ، افـراد بـا يـكـديـگـر در مـورد مـسـائل
فـرهـنـگـى ، اقـتـصـادى ، سـيـاسـى و سـايـر مسائل مقرّر مى دارد .

118 ـ احـكـام اوّليـه : هـر موضوعى ، صرف نظر از عوارض ثانوى ، داراى حكمى از احـكـام مـى بـاشـد كـه
آن را حـكـم اوّلى گـويـنـد ، مانند خوردن گوشت گوسفندى كه طبق شرايط شرعى ذبح نشده باشد ، در شرايط
طبيعى (غير اضطرارى) حرام است .

119 ـ ر . ك : حـقـوق اسـاسـى جـمـهورى اسلامى ايران ، سيد محمّد هاشمى ، ج 2 ، ص 733 ـ 749 .

120 ـ صحيفه نور ، ج 21 ، ص 98 .

121 ـ ر . ك : المكاسب المحرّمه ، ج 1 ، ص 38 .

122 ـ ر . ك : رساله نوين فقهى پزشكى ، عبدالكريم بى آزار شيرازى ، ج 1 ، ص 15 .

123 ـ ر . ك : مـجـمـوعـه آثـار كنگره بررسى مبانى فقهى حضرت امام خمينى ، ج 3 ، ص 94 ـ 95 و 223 ؛ ج 5 ، ص 59 .

124 ـ المكاسب المحرّمه ، ج 1 ، ص 152 ـ 153 .

125 ـ ر . ك : عروة الوثقى ، ص 590 .

126 ـ تحريرالوسيله ، ج 1 ، ص 516 ، مساءله 4 .

127 ـ همان ، ج 2 ، ص 339 ، مساءله 5 .

128 ـ همان ، ج 1 ، ص 502 ، مساءله 24 .

129 ـ انديشه هاى امام خمينى (ره)  ، ج 1 ، ص 343 ، با اندكى تصرف .

130 ـ ويژه نامه كنگره بررسى مبانى فقهى حضرت امام خمينى (ره) ، شماره 2 ، ص 36 ، اسفند 1374 .

131 ـ ر . ك : مجلّه حضور ، شماره 32 ، ص 159 .

132 ـ پا به پاى آفتاب ، ج 3 ، ص 287 .

133 ـ روزنامه جمهورى اسلامى ، 13 خرداد 1370 ، ص 12 .

134 ـ صحيفه نور ، ج 21 ، ص 34 .

135 ـ بحارالانوار ، ج 2 ، ص 272 .

136 ـ وسائل الشيعه ، شيخ حرّ عاملى (ره)  ، ج 13 ، ص 295 .

137 ـ فَقيهٌ واحِدٌ اَشَدُّ عَلى اِبْليسَ مِنْ اَلْفِ عابِدٍ (بحارالانوار ، ج 1 ، ص 177) .

138 ـ سرگذشتهاى ويژه از زندگى امام خمينى ، ج 6 ، ص 12 ـ 13 .

139 ـ پا به پاى آفتاب ، ج 3 ، ص 9 .

140 ـ سرگذشتهاى ويژه از زندگى امام خمينى ، ج 6 ، ص 26 .

141 ـ پا به پاى آفتاب ، ج 3 ، ص 39 .

142 ـ در جستجوى راه از كلام امام ، ج 6 ، ص 54 .

143 ـ پا به پاى آفتاب ، ج 3 ، ص 22 .

144 ـ كيهان انديشه ، شماره 29 ، ص 11 .

145 ـ وصيت نامه الهى ـ سياسى امام ، ص 17 ، انتشارات اُسوه .

146 ـ در جستجوى راه از كلام امام ، ج 6 ، ص 56 .

147 ـ در جستجوى راه از كلام امام ، ج 6 ، ص 54 .

148 ـ صحيفه نور ، ج 21 ، ص 15 .

149 ـ روزنـامـه رسـالت ، تـاريـخ 13 / 7 / 1367 (بـخـشـى از نـامـه حـجـة الاسلام والمسلمين آقاى قديرى به
امام خمينى (ره) .

150 ـ صحيفه نور ، ج 21 ، ص 34 .

151 ـ صحيفه نور ، ج 21 ، ص 86 .

152 ـ ر . ك : استفتاآت از محضر امام خمينى (ره)  ، ج 2 ، ص 11 ـ 18 .

153 ـ صحيفه نور ، ج 18 ، ص 98 .

154 ـ همان ، ج 17 ، ص 53 .

155 ـ كيهان انديشه ، شماره 29 ، ص 45 .

156 ـ صحيفه نور ، ج 21 ، ص 46 .

157 ـ ر . ك : همان ، ص 46 ـ 47 .

158 ـ توبه (9) ، آيه 122 .

159 ـ ر . ك : دوره كـامل آشنايى با علوم اسلامى ، شهيد مرتضى مطهرى ، ص 287 ـ 288 .

160 ـ (فـقـه الا حـكـام)  يـعـنـى امورى كه هدف از آن ها اين است كه انسان در خارج ، عـمـل خـاصـى
انـجـام دهد و يا عملى كه انجام مى دهد ، چگونه باشد و چگونه نباشد و به عـبـارت ديـگـر قـوانـيـن و
مـقـرّرات مـوضـوعـه . (ر . ك : دوره كامل آشنايى با علوم اسلامى ، ص 288)

161 ـ فرهنگ معارف اسلامى ، سيد جعفر سجّادى ، واژه فقه ، انتشارات كومش (1373) ، با اندكى تغيير .

162 ـ ر . ك : دوره كامل آشنايى با علوم اسلامى ، ص 288 .

163 ـ صحيفه نور ، ج 19 ، ص 182 .

164 ـ همان ، ج 18 ، ص 89 .

165 ـ همان ، ج 21 ، ص 130 .

166 ـ همان ، ج 18 ، ص 96 .

167 ـ همان ، ج 19 ، ص 182 .

168 ـ صحيفه نور ، ج 1 ، ص 258 .

169 ـ همان ، ص 122 .

170 ـ ولايت فقيه (حكومت اسلامى)  ، امام خمينى ، چاپ دوم ، ص 6 .

171 ـ صحيفه نور ، ج 21 ، ص 34 .

172 ـ صحيفه نور ، ج 21 ، ص 41 .

173 ـ همان ، ص 98 ـ 99 .

174 ـ صحيفه نور ، ج 21 ، ص 100 .

175 ـ ر . ك : همان .

176 ـ پاسدار اسلام ، شماره 88 ، فروردين ماه 1368 ، ص 1 .

177 ـ صحيفه نور ، ج 1 ، ص 122 .

178 ـ صحيفه نور ، ج 1 ، ص 122 .

179 ـ همان ، ص 235 .

180 ـ همان ، ج 21 ، ص 98 .

181 ـ ر . ك : مـجـمـوعـه آثـار ، شهيد مرتضى مطهرى ، ج 3 ، ص 197 ؛ آشنايى با علوم اسلامى ، بخش فقه ، ص 19 ،
انتشارات اسلامى .

182 ـ صحيفه نور، ج 21، ص 98 ـ 99.

183 ـ همان ، ص 100 .

184 ـ مجموعه آثار، ج 3، ص 197 ـ 198.

185 ـ صحيفه نور، ج 21، ص 47.

186 ـ همان ، ص 100 .

187 ـ صحيفه نور، ج 21، ص 98.

188 ـ همان ، ص 100 .

189 ـ صحيفه نور، ج 21، ص 47.

190 ـ همان ، ص 98.

191 ـ همان ، ص 61.

192 ـ صحيفه نور، ج 21، ص 98.

193 ـ ر. ك : ولايت فقيه ، امام خمينى (ره) ، ص 50 ـ 57.

194 ـ مائده (5)، آيه 3.

195 ـ اصول كافى ، ثقة الاسلام كلينى ، ج 2، ص 18.

196 ـ همان .

197 ـ بحارالانوار، ج 93، ص 63.

198 ـ شورى (42)، آيه 9.

199 ـ مائده (5)، آيه 55.

200 ـ در ايـن آيـه كـه بـه (آيـه ولايـت)  مـشـهـور است ضمن بيان ولايت پروردگار متعال و پيامبر اكرم
(ص) بر مؤ منان ، اشاره بسيار لطيف و هنرمندانه اى به ولايت امير مؤ مـنـان حـضـرت عـلى (ع) نـمـوده ،
بـگـونـه اى كـه اغـلب تـفـاسـيـر اهل سنّت نيز به صراحت اين آيه را در شاءن و منزلت مولا على (ع) ذكر
كرده اند.

201 ـ ر. ك : تـحـقـيـقـى پـيـرامـون ولايـت فـقـيـه ، حـبـيـب الله طـاهـرى ، چـاپ اول ، ص 27.

202 ـ ر. ك : اصول كافى ، ج 1، ص 266 ـ 267 (حديث 4).

203 ـ ر. ك : همان .

204 ـ ر. ك : همان ، ص 265 ـ 268.

205 ـ بحارالانوار، ج 104، ص 262.

206 ـ ولايت فقيه ، امام خمينى (ره) ، ص 3.

207 ـ ر. ك : همان ، ص 3 ـ 28.

208 ـ احزاب (33)، آيه 6.

209 ـ احزاب (33) ، آيه 36 .

210 ـ اصول كافى ، ج 1، ص 266.

211 ـ ر. ك : ازدواج در اسلام ، على مشكينى ، ترجمه احمد جنتى ، ص 34 ـ 35.

212 ـ ر. ك : فروغ ابديت ، استاد جعفر سبحانى ، ج 2، ص 111.

213 ـ ر. ك : الغدير، علاّمه امينى ، ج 1، ص 51 و 99.

214 ـ ر. ك : وسائل الشيعه ، ج 6، ص 51.

215 ـ اصول كافى ، ج 1، ص 437.

216 ـ ولايت فقيه ، ص 40 و 112.

217 ـ كتاب البيع ، امام خمينى (ره) ، ج 2، ص 467.

218 ـ ر. ك : صحيفه نور، ج 20، ص 170 ـ 171.

219 ـ همان .

220 ـ بـراى مـثـال اگـر كـسـى در حال غرق شدن يا سوختن باشد و انسان بداند كه اگر براى نجات او اقدام
كند نماز او فوت مى شود بدون شك بر او لازم است كه آن فرد را نـجـات دهـد و نماز خواندن نه تنها ساقط