سياست چيست ؟ - تحلیلی از زندگانی سیاسی امام حسن مجتبی (ع) نسخه متنی

سياست چيست ؟

گويند: كسى از حضرت امام حسن عليه السّلام درباره سياست پرسيد، حضرت عليه السّلام فرمود:

(هى ان تراعى حقوق اللّه و حقوق الاحياء و حقوق الاموات فاما حقوق اللّه فاءداء ما طلب و الاجتناب
عما نهى و اءما حقوق الاحياء فهى اءن تقوم بواجبك نحو اخوانك و لا تتاءخر عن خدمة اءمتك و اءن تخلص ‍
لولى الامر ما اءخلص لامته . و اءن ترفع عقيرتك فى وجهه اذا حاد عن الطريق السوى واءما حقوق الاءموات
، فهى اءن تذكر خيراتهم ، و تتغاضى عن مساوئهم ، فان لهم ربا يحاسبهم ؛)

آن (سياست ) رعايت حقوق خداوند و زندگان و حقوق مردگان است, اما حقوق خدا عبارت است از:

انجام دادن
آنچه امر فرموده و اجتناب از آنچه نهى نموده است ؛

حقوق زندگان عبارت است از:

ايفاى وظيفه در قبال
برادران دينى و درنگ نكردن در خدمت به همكيشان و اخلاص نسبت به ولى امر، مادامى كه او نسبت به مردم
اخلاص دارد و آن گاه كه از راه راست منحرف شود، فريادت را در برابرش بلند كنى ؛

اما حقوق مردگان عبارت
است از:

ذكر خوبى هاى ايشان و خوددارى از بيان گناه و لغزش هاى آنان ، زيرا آنان را خدايى است كه به
اعمال آنان رسيدگى خواهد كرد.

فصل اول : زندگانى سياسى امام حسن (ع ) در عهدرسول خدا (ص )

پيامبر اكرم صلى اللّه عليه واللّه فرمود:

لو كان العقل رجلا، لكان الحسن

اگر قرار بود عقل به صورت انسانى مجسم شود، همانا به صورت حسن جلوه مى كند.

بنابر قول مشهور، امام حسن عليه السّلام در پانزدهم ماه مبارك رمضان ، سال سوم هجرى در دوران
زندگانى رسول اكرم صلى اللّه عليه واللّه متولد شد و هفت سال از عمر شريفش را در دامان پر مهر و محبت
جدش سپرى كرد. اين سال ها اگر چه بسيار اندك بود، اما كافى بود تا سيماى كوچكى از شخصيت پيامبر عظيم
الشاءن اسلام صلى اللّه عليه و آله را در امام متبلور سازد آن حضرت را شايسته نشان افتخارى نمايد كه
جدش بدو بخشيد، آن گاه كه برحسب روايت ، خطاب به امام حسن عليه السّلام فرمود:

اءشبهت خلقى و خلقى

تو از لحاظ آفرينش و خلق و خوى (صورت و سيرت ) مانند من هستى .

علامه پژوهشگر، على احمدى مى گويد:

اضافه مى كنم ، مصاحبت و همنشينى با بزرگان ، اثر روحى عظيمى بر انسان دارد؛ كسى كه با بزرگى معاشرت
كند و با شخصيت عظيمى مصاحبت داشته باشد، آن قدر از نورش بر او مى تابد و چنان عطر معنوى اش او را در
بر مى گيرد كه موجب غناى نفس و تعالى ذات است .

احاديث فراوانى كه درباره معاشرت و انتخاب وارد شده ، بر اين معنا اشاره دارد. اميرالمؤ منين عليه
السّلام در خطبه قاصعه در مورد همنشينى و مصاحبت خود با پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله مى فرمايد:

(و لقد كنت اتبعه اتباع الفصيل اثر امّه ، يرفع لى فى كل يوم من اخلاقه علما و ياءمرنى بالاقتداء... .)

اضافه مى كنم :

رسول اكرم صلى اللّه عليه و آله نحله ارزشمندى به حسنين عليه السّلام عطا كرد، آن گاه
كه فرمود:

اماالحسن فان له هيبتى و سؤ ددى و اءماالحسين فله جودى و شجاعتى

هيبت و سيادت من از براى
حسن است ، و بخشش و شجاعتم از آن حسين .

پيامبر اكرم (ص ) و آينده امت اسلامى

رسول اكرم صلى اللّه عليه و آله مسؤ وليت هدايت و سرپرستى امت را بر عهده دارد و مسؤ ول تبليغ و حمايت
از آينده رسالت و نيز وضع ضمانت هاى لازم در اين زمينه است . هموست كه از طريق وحى از آينده اين مولود
جديد آگاهى دارد، و هموست كه از همين راه مى داند كه نقش رهبرى مهمى در انتظار امام حسن عليه السّلام
است واز سويى از جهت اين كه نماينده اراده الهى در پرورش و آماده سازى وى براى ايفاى اين نقش مهم و
حساس است ، ماءموريت دارد تا خود شخصا در پرورش حضرت شركت كند و دست به كار تربيت و پرورش او شود، چه
در جهت ساخت شخصيت اين نوزاد به عنوان يك انسان كامل كه ويژگى هاى انسانى خاص خود را داشته باشد، چه
در جهت آماده كردن وى متناسب با مسؤ وليت هاى بزرگى كه در زمينه هدايت و رهبرى امت بر عهده خواهد گرفت
.

از آن جايى كه اين مسؤ وليت هاى است كه پيامبر عظيم الشاءن اسلام صلى اللّه عليه و آله بر عهده داشت ،
طبيعى مى نمايد كه بايد آن كس كه جانشين وى مى گردد، همان صفات و صلاحيت هايى را داشته باشد كه در
شخصيت مبارك آن حضرت متجلى بود.

بدين گونه بايد سخن رسول اكرم صلى اللّه عليه و آله به امام حسن عليه السّلام را كه فرمود:

(تو از
لحاظ آفرينش و خلق و خوى (صورت سيرت ) مانند من هستى )

نشان لياقت و شايستگى براى احراز اين منصب الهى
، يعنى وراثت و خلافت پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله و جانشينى وصى او، على بن ابى طالب عليه
السّلام تلقى كرد.