خداوند متعال براى هدايت نسل بشر، پيامبرانش را يكى پس از ديگرى فرستاده و انسان ها را به تـسـليـم در برابر دعوت هدايتگرانه آنها فراخوانده و از لجاج و عناد در برابر آنان بر حذر داشـته است . امّا انسان ها در برابر اين دعوت الهى به چند گروه تقسيم شده اند؛ برخى هدايت را پذيرفته و به تكامل خويش پرداخته اند و برخى نيز با موضع گيرى هاى خود مقاومت به خرج داده و در دامن ضلالت ها غوطه ور شده اند.در ايـن فـصـل بـرآنـيـم تـا بـه مـعـرفـى زمـيـنـه هـايـى بـپـردازيـم كـه گـروه اول بـه واسـطـه استفاده از آنها از نور هدايت بهره مند شده اند و همچنين موانعى كه سبب شده تا گـروه دوم از نـعـمت هدايت محروم گردند. البته برخى از اين زمينه ها و موانع مربوط به هدايت ابـتـدايـى است و برخى مربوط به هدايت ثانوى يا پاداشى ، برخى نيز براى هر دو هدايت ، زمينه و يا مانع محسوب مى شوند كه از تاءمل در هر يك ، دامنه آن معلوم مى شود.پـيـش از ورود بـه بحث و بيان تفصيلى زمينه ها و موانع هدايت ، توجه به نقش عنصر اختيار در انـسـان ضـرورى اسـت . زيـرا انـسـان مـوجودى است كه با اختيار داشتن خويش مى تواند عقايد و آرايـى را بـپـذيـرد و بـا تـوجـه بـه مـقـتـضـاى آنـهـا بـه انـجـام اعـمـال مـبادرت ورزد. قرآن مجيد در راستاى اثبات اين مطلب و رد كسانى كه در صدد نفى عنصر اخـتـيـار هستند، به انسان ها تذكر مى دهد كه خودشان بايد به راه بيفتند و جوياى هدايت خويش بـاشـنـد، نـه ايـنكه ضلالتِ خود را بر عهده دستگاه الهى گذارند و يا در انتظار هدايت اجبارى خـود بـاشند؛ زيرا خداوند اين دو فكر باطل را نفى كرده است .در مورد كسانى كه ضلالتِ خود را به خواست خداوند منسوب مى كنند، مى فرمايد :(سـَيـَقـُولُ الَّذِيـنَ اءَشـْرَكـُوا لَوْ شـَاءَ اللّهُ مَااءَشْرَكْنَا وَلاَاَّبَاؤُنَا وَلاَحَرَّمْنَا مِن شَيْءٍ كَذلِكَ كَذَّبَ الَّذِيـنَ مـِن قـَبـْلِهـِمْ حـَتَّى ذَاقـُوا بَاءْسَنَا قُلْ هَلْ عِندَكُم مِنْ عِلْمٍ فَتُخْرِجُوهُ لَنَا إِن تَتَّبِعُونَ إِلا الظَّنَّ وَإِنْ اءَنـتـُمْ إِلا تـَخـْرُصـُونََ قـُلْ فـَلِلّهِ الْحـُجَّةُ الْبـَالِغـَةُ فـَلَوْ شـَاءَ لَهـَدَاكـُمـْ اءَجْمَعِينَ)(79)بـزودى مـشـركـان مى گويند : اگر خدا مى خواست ، نه ما مشرك مى شديم و نه پدران ما؛ و نه چيزى را تحريم مى كرديم ! كسانى كه پيش از آنها بودند نيز، همين گونه دروغ مى گفتند؛ و سـرانـجام (طعم ) كيفر ما را چشيدند. بگو : آيا دليل روشنى داريد؟ پس آن را به ما نشان دهيد. شما فقط از پندارهاى بى اساس پيروى مى كنيد و تخمين هاى نابجا مى زنيد.بـگـو : دليـل رسـا(و قـاطع ) براى خداست . و اگر او بخواهد، همه شما را (به اجبار) هدايت مى كند (ولى چون هدايت اجبارى بى ثمر است ، اين كار را نمى كند.)در پـايـان هـمـيـن آيـه اشعار دارد كه اگر خداوند مى خواست همه را مجبور به پذيرش هدايت مى كـرد،
لطفا منتظر باشید ...
