گمراهان - هدایت و ابعاد آن نسخه متنی

امـا عـلامه طباطبايى (ره ) در برابر اين نظريه معتقد است كه نفى خوف و حزن از مؤ منين ، مطلق بـوده و هـر دو عـالم دنـيا و آخرت را شامل شود و آياتى كه به نفى خوف و حزن در جهان آخرت بـراى مـؤ منان اشاره دارد، ثابت نمى كند كه براى مؤ منان در دنيا خوف و حزنى باشد. البته ايـشـان مـؤ مـنـان در ايـن آيـات را، مـؤ مـنـان بـا رتـبـه بـالاى ايـمـان مـى شـمـارد و دليـل خـوف و حـزن نـداشـتـن آنـها را اين گونه بيان مى فرمايد كه آنها به درجه اى از ايمان رسيده اند كه خود را بنده و مملوك محض خدا مى بينند و معتقدند از خود چيزى ندارند تا از فوت آن بترسند و يا به خاطر از دست دادن آن اندوهناك شوند. آنها تمامى عالم و تك تك موجودات آن و حتى وجود خود را مِلك مطلق خداى سبحان مى دانند كه احدى نيز در مالكيت شريك او نيست . قهراً چنين فردى خود را مالك هيچ چيز نمى داند و هيچ چيز را متعلق به حق خود به حساب نمى آورد تا درباره آن دچار ترس و يا اندوه گردد.

البـتـه نـوعـى از خـوف و حزن ممدوح براى مؤ منان باقى مى ماند كه خداوند خود از بندگانش خـواسته كه از او بترسند و از فوت كرامتى كه از آنان فوت شده ، اندوه بخورند و اين دو هم مراحلى از تسليم خدا شدن است .(240) (كه موضوعاً از بحث آيه كه خوف و حزن مذموم است ، خارج مى باشد.)

گمراهان

قرآن مجيد حق و ضلالت را در مقابل هم ذكر كرده و هشدار مى دهد كه پس از حق چيزى جز ضلالت نيست :

(فَما ذا بَعْدَ الْحَقِّ اِلا الضَّلالُ)(241)

بعد از حق ، چه چيزى جز گمراهى وجود دارد.

بـنـابـراين اگر كسى حق را به همان مقدار كه به او مى رسد بپذيرد، در گروه هدايت پيشگان قرار مى گيرد و اگر با حق به ستيزه برخيزد و از تن دادن به آن ابا كند در گروه گمراهان قـرار خـواهـد گـرفـت . بـه هـمـيـن جـهـت افـراد فـراوانـى كـه در طـول تـاريـخ در بـرابـر دعـوت انـبـيـا ايـسـتـادگـى كـرده و آن را نپذيرفته اند و يا به حكم عـقـل و فـطرت خود تن درنداده و با آن مخالفت كرده اند، همگى در زمره گمراهان واقع شده اند. خـداونـد مـتـعـال در آيـات فـراوانـى بـه گـروه گـمـراهـان و اعمال و رفتار آنان در برابر پيامبران اشاره نموده و آنان را با ويژگى هاى خاصشان معرفى نموده است . در اين قسمت به معرفى گمراهان ازديدگاه آيات كتاب الهى مى پردازيم :

1- كافران و مشركان :

در فرهنگ قرآن مجيد، از كسانى كه به جهان بينى صحيحى دست نيافته و در شناخت خالق هستى كوتاهى نموده اند، به (فروافتادگان در گمراهى بسيار دور) (از حقيقت ) تعبير شده است :

(وَ مَنْ يُشْرِكْ بِاللّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً بَعيداً)(242)

و هر كس براى خدا همتايى قرار دهد، در گمراهى دورى افتاده است .

(وَمـَن يـَكـْفـُرْ بـِاللّهِ وَمـَلاَئِكـَتـِهِ وَكـُتـُبـِهِ وَرُسـُلِهِ وَالْيـَوْمِ الا خـِرِ فـَقـَدْ ضـَلَّ ضـَلاَلاً بَعِيداً)(243)

كـسى كه خدا و فرشتگان او و كتاب ها و پيامبرانش و روز واپسين را انكار كند، در گمراهى دور و درازى افتاده است .

در آيـه دوم ، مـجموع اعتقادات مربوط به اصول دين يعنى توحيد، نبوت و معاد را مطرح نموده و مـنـكـريـن آنـهـا را از گمراهان محسوب نموده است . عدم اعتقاد به نبوت و معاد و ديگر معارف حق ، همگى ناشى از عدم شناخت صحيح از خداوند متعال است ؛ چنان كه در آيه ديگر منكران رسالت را كسانى مى داند كه خداوند را به حق نشناخته اند :

(وَمَا قَدَرُوا اللّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِذْ قَالُوا مَااءَنْزَلَ اللّهُ عَلَى بَشَرٍ مِن شَيْءٍ )(244)

آنها خدا را درست نشناختند كه گفتند (خدا، هيچ چيز بر هيچ انسانى ، نفرستاده است .)

انكار معاد نيز به انكار حكمت الهى و يا انكار قدرت خداوند برمى گردد كه ساحت قدس خداوند از هـمـه آنها بدور است . پس ، انكار هر يك از حقايقى كه اديان آسمانى به تعليم آن پرداخته اند، اعم از توحيد، نبوت ، معاد و يا لوازم آنها، انسان را در زمره گمراهان قرار مى دهد.